Moron de la Fronterako (Sevilla, Espainia) Sevilla II espetxean 11 euskal presok gose greba hasi zuten urriaren 28an. Geroztik, batik bat osasun arazoak direla eta, preso batzuek protesta utzi behar izan dute, eta egun seik jarraitzen dute. Lau urte daramatzate bakartuta, eta horrez gain, beste hainbat oinarrizko eskubide urratuta dauzkate. Presoen egoeraz ohartarazteko, urriaren 18tik 22ra itxialdia egin dute bederatzi lagunek Iruñeko Done Laurendi elizan. Bertan, informazio gune egonkor bat ezarri dute. Presoen aldeko ekintzaz beteriko astea izan dute itxialdikoek; haietako bat da Josu Urrutia (Iruñea, 1966).
Zer gertatzen ari da Sevilla IIko espetxean?
Sevilla II espetxean dauden 13 euskal presoek lau urte daramatzate bakartuta. Espetxeko arautegian zigor gisa agertzen da bakartzea, eta beti denbora tarte jakin baterako. Kasu horretan, modu sistematikoan erabiltzen ari dira bakartzea. Egungo egoerak ez du inolako zentzurik.
Zer ondorio ditu bakartzeak?
Bakartuta dauden presoak hiru ordu baino ezin dira atera patiora; goizean, ordu eta erdi, eta arratsaldean, beste ordu eta erdi. Bi egunean, 48 orduan, 26 ordu pasatzen dituzte jarraian ziegan sartuta. Gainera, arautegiaren arabera, medikuak bi egunean behin pasatu beharko luke bakartze modulutik. Horren ordez, bi edo hiru astean behin pasatzen da, eta, askotan, ez die presoei inolako kasurik egiten. Patiora ateratzean, miaketak izaten dituzte, ukituak eta mota guztietako umiliazioak. Batzuetan indarkeria kasuak ere izan dira, tartean hainbat jipoi. Senideak ere miatu dituzte, eta noizbait bisita egin gabe itzuli dira etxera.
Zergatik gertatzen da salbuespen egoera hori?
Duela gutxi, Giza Eskubideen Europako Auzitegiak errieta egin zion Espainiako Estatuari Parot doktrinaren harira. Epaitegiak argi utzi du Espainiak ez dituela giza eskubideak errespetatzen. Parot doktrinarekin egin duten bezala, kasu honetan ere giza eskubideak urratzen ari dira. Egoera hori izanik, presoek gose greba egitea beste aukerarik ez dute izan. Kontuan izan hori dela presoek protesta egiteko duten biderik gogorrena. Dagoeneko 26 egun egin dituzte gose greban [elkarrizketa azaroaren 22an egin zen]. Egoera larria da, pisu asko galtzen ari dira eta euren osasuna gero eta okerragoa da.
Zein da presoen egoera gaur egun?
Bakartze moduluan daude. Batez beste, 10-13 kilo galdu dituzte. Gose greban zeuden preso batzuek protestaldia utzi behar izan dute arazo fisikoengatik. Besteak oso ahul daude; muturreko egoera da.
Eskubide urraketa horiek auzitegietan salatu dituzue?
Bai, Espetxe Zaintzako epailea Sevillara joan zen, baina ez du ezer egin. Horrez gain, presoek espetxeko zuzendariarekin bilera eskatu dute behin baino gehiagotan. Baina zuzendariak ez du inolako neurririk hartu egoera hori bukatzeko. Sevilla II espetxea bereziki gogorra da. Zuzendariak giza eskubideak urratzen ditu, eta ez du atzera egin nahi.
Noiz arte jarraituko dute presoek gose greban?
Printzipioz, gose greba mugagabea da. Beraz, espetxeko zuzendaritzak salbuespeneko neurriak kentzen dituen arte. Nolabait esateko, egoera normal batera itzultzen direnean utziko dute gose greba presoek.
Zer ekintza mota egin dituzue itxialdian?
Aste honetan zenbait eragile politiko, sozial eta sindikalekin bildu gara. Egunero kalean egon gara, presoen inguruko informazioa banatzen. Parlamentura joan gara, hainbat batzorde biltzen ziren egunean, politikariei ere presoen egoera azaltzeko. Ostegunean [azaroak 21] Bilduk, Ezkerrak eta Aralar-NaBaik eskatu zuten Sevillan dauden Nafarroako bi presoen senideek parlamentuan hitz egitea. Juan Mari Etxabarri eta Txus Goikoetxea dira Sevillako espetxean gose greban dauden Nafarroako bi presoak. Baina ezin izan zuten hitz egin; UPNk, PSNk eta PPk ezinezko egin zuten. Gaur bertan [azaroaren 22an] bi pertsona kateatu dira Iruñeko Espainiako Gobernuaren Ordezkaritzaren atean. Kontu horretan estatuak baitu azken hitza.