Ane Eslava

Fibromialgia eta neke kronikoaren sindromea dutenen nazioarteko eguna izan zen igandea. Sentsibilizazio zentraleko sindromeen multzoan daude gaitz horiek, eta herritarren %4 ingururi eragiten diete, bereziki emakumeei. Baina aintzatespen gutxi duten eritasunak dira: medikuek buruko gaixotasuntzat hartu ohi dituzte, eta psikiatrarengana bidaltzen dituzte gaixoak. Ana Zubikoak (Elizondo, 1966) fibromialgia dauka, eta argi du onarpenik ezak lotura duela andreei eragiten dien gaitza izatearekin. Egunerokoa baldintzatzen du eritasun horrek, baina Zubikoak ikasi du gaitzarekin bizitzen.

Nolakoa da fibromialgiarekin bizitzea?

Nik urteak eman nituen oinaze eta neke izugarriarekin, ezer egiteko gogorik gabe… Horri batzen zitzaion atzean nuen lan karga guztia: bi seme-alaba ditut, eta autonomoa naiz. Eta ez nekien zer gertatzen zitzaidan. Medikuarengana joaten nintzen, eta ez zidan ezer argitzen. Ezin nuen aurrera jarraitu, eta erabaki nuen gaixo agiria hartzea eta nire denda ixtea. Azkenean, fibromialgia diagnostikatu zidaten, 2006an. Orduan, Afina elkartera jo nuen, eta haiek azaldu zidaten zer egin nezakeen hobetzeko. Orain askoz hobeto nago.

Zergatik da zaila halako gaixotasunen diagnostikoa jasotzea?

Fibromialgiak ez du diagnostiko argirik. Odol analisiak ongi ateratzen dira, eta medikuek buruko arazo bat duzula pentsatu ohi dute. Gaixo guztioi gauza bera gertatzen zaigu: medikuarengana goaz pentsatuz pilula bat emango digutela eta osatuko garela, baina ez da hala izaten; arazoa gure buruan dagoela esaten digute. Ni neu psikiatrarenean egon nintzen, baina nik banekien arazoa ez zela burukoa.

Gaixo gehienak emakumeak izateak eraginik al du horretan?

Nire ustez, bai. Azken finean, emakume gehienok, gure lanaz gain, lan karga handia izan ohi dugu etxean, eta inguruko pertsonak zaintzen aritzen gara. Eta uste dut horrek eragina duela arazoa psikologikotzat hartzeko. Uste dut harremana dagoela faktore guztien artean.

Onarpenik ez izatea kaltegarria izaten da gaixoarentzat?

Bai. Oso gogorra da medikuarengana joatea eta hura zure aurpegian barre egiten ikustea. Arrazoirik gabe kexatuko bazina bezala tratatzen zaituzte. Eta, noski, gurea ez da arazo psikologiko bat, baina oinaze eta ezinegon guztiari tratu hori batzen badiozu, azkenean psikologikoki eragiten dizu.

Zuri zertan lagundu dizu Afina elkartean egoteak?

Elkartea nire laguntza nagusia izan da. Nik argi nuen ez nintzela pilula magiko baten zain geldituko, ez baita existitzen halakorik, eta zulotik ateratzeko modua bilatzen hasi nintzen. Orduan, egunkarien bitartez, jakin nuen elkartea existitzen zela; berehala deitu nuen, eta batzarretara joaten hasi nintzen. Informazioa behar nuen, jakin nahi nuen zer gertatzen zitzaidan eta zer egin nezakeen. Eta haiek azaldu zidaten zer pauso ematen ahal nituen hobera egiteko.

Zer egin zenuen?

Elkarteak gomendatuta, elikadura aldatzen eta kirol pixka bat egiten hasi nintzen, eta horrek asko lagundu zidan. Gero, alde emozionala ere asko landu nuen. Ez zen bi eguneko kontua izan, denbora behar izan nuen, baina, gutxika, hobera egiten hasi nintzen. Onartu nuen gaixotasun bat nuela eta harekin bizitzen ikasi behar nuela. Izan ere, emakumeok, askotan, gure inguruko guztiei lagundu nahi izaten diegu, baina, halako arazo bat dugunean, gelditzen ikasi behar dugu, eta guretzat onuragarria den tokia bilatzen.

Osasun zerbitzuek laguntzen al dizuete?

Ez. Haiek gidatu beharko gintuzkete, baina ez gaituzte gidatzen. Psikiatrarengana bidaltzen gaituzte, eta kito. Eta esango nuke ez dutela aurrerapausorik egin. Afina elkartea Nafarroako osasun zentro askotan izan da, informatzen eta protokoloak aurkezten, baina, aurrerantz baino, atzerantz doaz.

Gaixotasuna ikertzea onuragarria izango litzateke?

Bai, zalantzarik gabe; ikerketa premiazkoa da aurrera egiteko. Baina hor ere urrats gutxi egin dituzte.

Igandean Fibromialgiaren Nazioarteko Eguna izan zen. Zertarako balio dute halako egunek?

Halako egunak baliagarriak dira gaixotasunari ikusgaitasuna emateko: erakusteko existitzen dela, pertsona askok pairatzen dugula, eta ez dutela egiten guregatik egin beharko luketena. Bestalde, balio du gaixotasuna dutenek elkartea ezagutzeko. Nik egun horri esker izan nuen elkartearen berri, eta izugarri lagundu zidan; ordura arte ez nekien ezer fibromialgiaz. Eta oso garrantzitsua da egoera horretan dauden pertsonek informatzeko aukera izatea, ikusteko posible dela bizi kalitate hobeago bat izatea. Zeren ez baitago sendabiderik, baina gaixoek jakin behar dute nolako bizitza eraman behar duten.