Begi barneko presioa handitzeak eragiten duen patologia degeneratibo bat da glaukoma. Begiak likido bat du barruan, etengabe berritzen dena, baina, drainatze sistemak huts egiten badu, begi barneko presioa handitu, eta nerbio optikoari kalte egin diezaioke. Hau da, begi barruko likidoa pilatu egiten da, begia puztu, eta horrek nerbio optikoa zanpatzen du. Glaukomaren Nazioarteko Eguna izaten da martxoaren 12koa, eta Nafarroako...
Akordio bat egin dute Tuteran hidrogeno berdea ekoizteko planta bat eraikitzeko
Nafarroako Gobernuak akordio bat egin du Statfkraft eta Grupo Enhol enpresekin, herrialdean hidrogeno berdea ekoizteko planta bat eraikitzeko. Zehazki, Tuterako Nekazaritzako Elikagaien Hirian eginen dute. Gobernuak, Tuterako Nekazaritzako Elikagaien Hiria enpresa publikoaren bidez, 18.500 metro koadroko lursail bat alokatu die bi enpresei. Nafarroako Gobernuko Unibertsitateko, Berrikuntzako eta Eraldaketa Digitaleko kontseilari Juan Luis Garciak Tuterako Nekazaritzako Elikagaien Hiriko administrazio kontseiluko kideekin...
Estereotipoei ihes egiteko erakusketa bat, ijito herriaren historiari buruz
Ijitoak duela seiehun urte ailegatu ziren Iberiar penintsulara. Urteurrena ospatzeko, Ijitoen Idazkaritza fundazioak erakusketa bat ondu du, eta egunotan, igandera bitarte, Iruñeko Kondestablearen jauregian ikus daiteke. Daniel Belchi artistak egindako ilustrazioekin osatu dute erakusketa. Obra batzuk ijito herriari buruz aurretik egindako proiektu bateko piezak dira, eta bertze hainbat 600. mendeurrena ospatzeko propio egin ditu. Irudi guztien bidez, estereotipoetatik urrun dagoen...
Albatrosak eta sai arreak
Martxoaren 14an, Endometriosiaren Nazioarteko Egunean, Nafarroako Hitza-k Asenna Nafarroako Endometriosi Elkarteak ekoitzitako dokumentalaren eta endometriosiaren nondik norakoen berri eman zuen. Albistea irakurtzean, nagusiki honakoak eman zidan arreta: sei emakumek sortu zuten Asenna 2022ko abenduan, eta orain 50 kide inguru ditu. Datuei erreparaturik, endometriosiak emakumeen %10-15i eragiten die, gutxi gorabehera; beraz, bi datuen arteko arrakala argia da. Ez hori bakarrik: datuok gaixotasunaren...
Denen artean sortu, eta denentzat
Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Kontrako Nazioarteko Eguna da gaurkoa, eta bihar, mugimendu antirrazista karrikara aterako da Iruñean: manifestaziora deitu dute, 12:00etarako, Merindadeen plazan. Urtean behingo lerroburuez, diskurtsoez eta mezuez harago, ekintzaile antirrazistek arrazakeriari eusten dion egituraren aurka egitera deitu dute. [articles:2139064] Nafarroan bada arrazakeriaren eta xenofobiaren aurkako plan bat, 2022tik, eta bada plan hori osatzeko sortutako arrazakeriaren eta xenofobiaren kontrako lege...
Oier Sanjurjo izanen da Nafarroako Ikastolen Elkarteko lehendakaria
Nafarroako Ikastolen Elkarteak (NIE) lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari. Atzo gauean egin zuten asanblea, eta osoki berritu zuten Artezkaritza Batzordea. Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok. Ez da pertsona ezezaguna Nafarroan, Osasuna futbol taldeko jokalari ohia baita. Haren izendapena «bizitza profesionalean eta pertsonalean» balio kooperatiboei begira izan duen konpromisoarekin lotu du NIEk. «Ezaguna da euskara...
«Enpresak egoerarik zaurgarrienean direnen aurka egin du»
Olga Larraiozek (Iruñea, 1969) Nasuvinsa Nafarroako lurzoru eta etxebizitza enpresa publikoan eman ditu azken urteak lanean. Administrari lanetan aritu da han, otsailaren 28ra arte. Kontratua ez diote berritu, eta karrikan gelditu da, bertze lau lankiderekin batera. Denak dira emakumeak, eta bik desgaitasunen bat dute. Larraioz da bi horietako bat. Nasuvinsako langile batzordeko presidentea izan da, ELAko kide gisa. Hedabideetara bidalitako...
Euskarak bidea egin du Pirinioetan
Pirinioetan 1985. urtean ireki zituzten lehenengo euskaltegiak, Agoitzen eta Aezkoan. Agoitzen, Idoia Zabalza hasi zen eskolak ematen, eta Aezkoan, berriz, Josu Eseberri. Bide luzea egin dute gaurdaino: berrogei urte bete dituzte aurten. Erronkarin, Urrotzen, Aurizperrin, Zubirin eta Ezkarozen ere ireki zituzten euskaltegiak, eta gaur egun 160 ikasle eta zazpi irakasle dira. Baina bidea ez da beti erraza izan. «Josu Eseberrik beti...
Antzerkia
Herri txiki, pobre eta itsusi batean hazi nintzen. Baina apreziatzen dut. Bertan jaio nintzenean, ez zegoen ospitalerik; horren ordez, osasun postua genuen, herriaren goialdean. Nitaz han erditzea erabaki zuen gure amak. Ez dakit zergatik, ez naiz ausartzen galdetzera. Bogotatik nahiko gertu dago herria. Eliza parkearen erdian, nola ez, merkatua, udala, Polizia, noski, eta eskola. General Santander eskola, han egin nuen lehen...
Asenna elkarteak dokumental bat ondu du endometriosiaren errealitatea erakusteko
Asenna Nafarroako Endometriosi Elkarteak gaitz horri buruz ondu duen dokumentala estreinatuko du gaur Iruñean, Endometriosiaren Nazioarteko Egunean. Sei emakumek sortu zuten Asenna, 2022ko abenduan, eritasun horren berri emateko. Orain 50 kide inguru ditu, baina hasierako helburu bera: endometriosiak jota daudenen bakardadeari aurre egitea, diagnosi goiztiarra lortzeko urratsak egitea, eta endometriosia dutenen arteko sarea osatzea. «Hobera egin dugu, baina oraindik badugu...