Consummatum est. Joan da, joan da Yolanda. Barcina bota dugu —aski esatea ez baldin bada—. Orain, denbora hartu eta atzera begiratzeko tenorea dugu, Yolanda Barcinaren agintaldia nolakoa izan den aztertzeko, baina baita geure buruaz eta geure jarrerez pixka bat hausnartzeko ere. Aurrera jarraitu baino lehen, barkamena eskatu nahi dut testu hau irakurtzen ari zareten guztiok, ni bezala, Barcinaren aurkakoak izan bazinete bezala aritzeagatik.
Yolanda Barcina Iruñeko alkate moduan eta, gero, Nafarroako lehendakari moduan izan da gure artean, nik gogoan ditudanetatik, amorru eta are gorroto gehien eragin duen politikaria. Gizarte erdibitu baten muturrerizazioak, UPNko gobernuek aurrera eramandako politika atzerakoiak —aurrerapen sozial urriak eta nolabaiteko normalizaziorako egindako urratsak auzian ez ezik deuseztatzen zutenak— eta oposizioaren desesperazioa, bere burua eta elkarren artean antolatzeko tenorean… elementu horiek guztiak izan daitezke, Yolanda Barcinak publikoki ordezkatzen zituen heinean, berarengan fokalizatutako herraren eragileak.
Baina bada, nire ustez, beste bat, geure buruari aitortu behar dioguna: Yolanda Barcina emakumezkoa izateak gogorragoak egin ditu erasoak. Oraindik bizi gaituen gizarte matxistak, ohartuki edo gabe, begiz jotzen du boterea duen edozein emakume. Ez da hemengo gauza; ikus Margaret Tatcher, Cristina Kitchner, Esperanza Aguirre. Desadostasun politikoa, horrela, erraz bilakatzen ahal da boterea duen emakumearen —edozein emakumeren— berezko gaiztakeriaren eta apeten ondorio. Aurretik eta atzetik, Barcinaren politika berdina —zentzu askotan berrikuntza gutxi ekarri baitio UPNri, aliantzen estrategia norabiderik gabekoan ez bada; ez dio ezer erakatsi behar izan— defendatu duten gizonezkoak —gizonak ez baitira emakumeak bezain maltzurrak, Paradisuko sugeak badakienez— tontotzat hartuak eta barregarri utziak izan dira: hala Miguel Sanz, nola Jose Javier Esparza, Roberto Jiménez ahantzi gabe. Denok erori gara, modu batean edo bestean, Barcina horrela tratatzeko modu matxista horretan. Ni neu orrialde hauetan askotan aritu naiz Barcinaren janzkeraz, jaka gorriekiko bere atxikimenduaz.
Barcinak eragin duen herraren beste motibo batek ere ez gaitu onegi uzten. Askotan gogoratu zaio Burgoseko jatorria. Bizkaitartzat jotzeko argudioak bazeuden ere. Arrazismoa gabe —nire kasuan behintzat—, hau UPNren deribaren sintoma baten kontrako erreakzioa izan delakoan nago: UPN biziki PPtu da azken urteetan. Hiru belaunaldi edo izan ditu: Iruñerriko jendeak sortu eta zuzendu du urteetan (Aizpun, Alli…), abertzaleen kontrakoak baina euskal errodunak (Itun Ekonomikoa negoziatzera Madrilera txapela jarrita zihoazenak); gero, Sanzekin eta, Erriberako jendeak kontrola hartu zuen, euskal kontuekin harreman arrotzagoa zutenak; azkenik, Barcinarekin eta, Madrilgo irizpideekin zuzendu dute alderdia. Ikusi besterik ez dago foraltasunaren zer kudeaketa egin den.