AEK-k kanpaina bat jarri du martxan, jende gehiagori euskara ikasteko aukera emateko eta euskara ikasteak doakoa izan beharko lukeela aldarrikatzeko. Hala, doako euskarazko eskolak ematen ari zaizkio nahi duen orori. Uda bitarte egonen dira Nafarroako hainbat herritan, eta azaldu dute egitasmoak "sekulako interesa" piztu duela. Bihar, Iruñeko Sanduzelai auzoan eta Tafallan egonen dira ordubeteko eskolak ematen, eta, datorren astean, deialdi berezi bat eginen dute.

Maiatzaren 23an, Iruñeko Gaztelu plaza "euskaltegi" bihurtuko dute AEK-ko kideek. "AEK-ko euskaltegietan aritzen diren ikasle guztiak egonen dira, eta, gainera, ordubeteko euskara eskola emango diogu prest dagoen herritar orori", azaldu du Helios Del Santo AEK-ko kideak.

Dagoeneko, hamar bat saio eskaini dituzte Garesen, Agoitzen, Otsagabian eta Villatuertan, besteak beste. Euskaltegietan, gau eskoletan, kalean eta ikasleak hartzeko prest dauden elkarteen egoitzetan emanen dituzte.

Bi eskola mota eskaintzen dituzte: batetik, euskara ez dakitenentzako eskolak, eta, bestetik, dagoeneko ikasten ari direnentzako eskolak. Lehenengoetan, komunikatzeko oinarrizko gauzak irakatsiko dituzte. Ikasleek rol aktiboa izatea sustatu nahi du AEK-k. Klaseen "balizko faktura" Nafarroako Gobernuari helaraziko diote.

S ei hilabete igaroko ditu Danimarkan. Dagoeneko lau egin ditu, eta bi baino ez zaizkio gelditzen iparraldeko herrialdean. Uztailean itzuliko da Nafarroara Garazi Itoiz (Rocaforte, 1990), boluntariotza proiektu batean aritu ondoren.

Europako Boluntariotza Zerbitzuaren bidez lortu du hara joatea, eta ingurumen proiektu batean aritzen da, Kopenhagen. 5 eta 10 urte bitarteko umeekin lan egiten du, eta haurrei balio ekologikoak ezagutarazten eta garatzen laguntzen die. Boluntariotza zerbitzuak Europan hamaika proiektutan parte hartzeko aukera ematen du: "Nik gaia —ingurumena— argi nuen, eta proiektua horren harira aukeratu nuen, ez herrialdeagatik", adierazi du Itoizek. Hala ere, gustura dago herrialdean, eta Danimarkaz gozatzen ari da.

Kopenhagetik 45 kilometrora dagoen komunitate ekologiko txiki batean bizi da, Munksogarden. Ehun etxe inguru ditu, eta herritarrak taldeetan bizi dira. "Komunitate osoa ingurumena ahalik eta gehien zaintzeko ezaugarriekin diseinatuta dago, eta han bizi direnek herriko lan eta jardueretan parte hartu behar dute". Adibidez, talde bakoitzak elkarrekin afaldu behar du astean hiru aldiz.

Gizarte eta ingurumen politiketan Danimarka munduko herrialderik aurrerakoienetako bat dela esaten da. Ingurumen Zientziak ikasi ditu Itoizek, eta horrela dela uste du, batez ere gizarte politiketan. "Gizarte ordenatua eta ekonomikoki egonkorra egituratu da herrialdean, gizarte politika aurrerakoi eta zabalei esker". Ingurumenari dagokionez, berriz, alde eta kontrako jarduerak ikusi ditu Itoizek. Alde batetik, garraio publikoa asko erabiltzen da, eta bizikletaren erabilera oso hedatuta dago. "Bidegorriei jarraituta toki askotara iristeko aukera dago, eta herritarrek gehienetan bizikleta erabiltzen dute edozein zeregin egiteko; Kopenhagen, adibidez, %40k erabiltzen dute bizikleta egunero", azaldu du.

Baina kontrako jardueren artean, hondakinen arazoa aipatu du Itoizek: "Zaborraren bilketa masiboa egiten dute, eta gehiena errausten dute; soilik latak eta beira bereizten dituzte". Hala ere, zenbait auzo eta herritan birziklatze sistema "eraginkorra" dutela dio Itoizek.

Daniar guztiek dute hezkuntza eta osasunerako zaintza osoa doan izateko eskubidea, eta horren truke zerga handiak ordaintzen dituzte herritarrek. Batez beste diru sarreren %55 ordaintzen diote estatuari: "Daniarrei ez zaie inporta zerga handiak ordaintzea, horren truke jasotzen dituzten zerbitzuak onak, kalitatezkoak eta doakoak badira; sistemak ongi funtzionatzen du". Gainera, daniar gazteen independentzia bermatzeko, 18 urte betetzen dituztenean gobernuak diru laguntzak ematen dizkie gurasoen etxea uzteko eta bere kabuz bizitzeko. "Norberak bere bizimodua eraikitzeko pizgarriak dira", dio Itoizek.

Hala ere, Euskal Herrian laguntza horiek sortzeko, gizartean ikuspuntu aldaketa bat beharrezkoa dela uste du Itoizek: "Pentsaezina iruditzen bazaigu, ez dugu inoiz aukera hori izanen, eta aberasgarria izanen litzateke denontzat". Ohikoa izaten da, gainera, gazteek eskola amaitu ondoren urte batzuk hartzea beste gauza batzuk egin eta etorkizuna nola bideratu ongi erabakitzeko. Horrela, batez beste, 23 urterekin hasten dute unibertsitatea. "Hemengo lagunak harritu dira 22 urterekin karrera amaitua dudalako; nire adina dutenak unibertsitateko lehenengo mailan daude".

Ongi moldatu da Itoiz daniarrekin, eta komunitatean bizi diren lagunekin familia handia osatu du. Hotzak diren ospea dute daniarrek, baina ez dago baieztapen horrekin guztiz ados: "Hasiera batean gu baino zertxobait itxiagoak dira, baina haiekin hitz egiten hastean, oso jatorrak eta atseginak dira". Euskal Herriko begiekin ikusita, indibidualistak dirudite, eta Itoizek hezkuntzarengatik dela azaldu du. "Eskoletan hezkuntza oso pertsonalizatuta dago, eta haur bakoitzak bere erritmoa du. Hezkuntza hori edukitzeak bizitzako beste arlo batzuetan du islada, baina ez dut uste txarra denik".

Danieraz ikasten dute eskoletan, baina ingelesa da herrialdeko bigarren hizkuntza nagusia, eta guztiek dakite. "Oso zaila da daniera. Atzerritarrok hiru urteko ikastaroa dugu dohainik, hiru urte behar direlako danieraz ongi egiteko; hala ere, ikastaroa egin duten atzerritarrak ezagutu ditut, eta oraindik lan handia egin behar dute danieraz aise moldatzeko".

Groenlandiera eta faroera ere hitz egiten da Groenlandian eta Faroe uharteetan. Danimarkaren zati dira, baina lurralde autonomo gisa funtzionatzen dute. Berezko hezkuntza eta osasun sistema dute, baina, hala ere, bi herrialdeek Danimarkarekin duten menpekotasuna "berebizikoa" da. "Adibidez, unibertsitate ikasketak egiteko ia ezinbestekoa da Danimarkara joatea". Unibertsitate bakarra dago Groenlandian, Nuuken, eta 150 ikasle inguru aritzen dira han.

1813ko maiatzaren 12an, Napoleonen tropak Izabara sartu ziren, eta herri osoari su eman zioten. Berrehun urte igaro dira gertaera hartatik, eta, igande honetan, Izabako herriak gogora ekarriko du urte hartan gertatutakoa. Besteak beste, sutean hildako...

Denboraldi bat han eta beste bat hemen, Monterrey (Mexiko) eta Lizarra artean bizi da Olaia Santxez (Lizarra, 1986). Urtebete igaro zuen itsasoaren beste aldean karrera amaitzen, eta, geroztik, ez du harremana eten Mexikorekin. Orain, Lizarran dago. "...

Mendira joatea eta naturaren soinuak entzutea plazera da Eloisa Matheurentzat (Bartzelona, Herrialde Katalanak, 1956). Biologoa da, eta urteak daramatza animalien soinuak grabatzen eta gizarteari erakusten. Asteburu honetan, Zilbetiko pagadian izanen da, eta hegaztien kantuei buruzko ikastaro bat emanen du.

Zer ikasiko dute parte hartzaileek?

Hegaztien kantuak ezagutzeko ikastaro praktiko bat izanen da. Mendira joanen gara, eta, bertan, hegaztiak entzunen ditugu. Lehenengo, entzuten ariko gara, eta, gero, aditzen ikasiko dugu. Oso ohikoa da hegazti baten kantua ahaztea, eta, hori ez gertatzeko, garrantzitsua da ongi erreparatzea kantu bakoitzari, memorian gordetzeko eta ondoren gogoratzeko. Hegaztiak aditu ondoren, ikasgelan, grabazioak adituko ditugu. Mendian zer aditu dugun ulertuko dugu horrela.

Zein hegazti motaren kantuak entzuten dira Zilbetin?

Zilbetiko pagadian, basoko hegaztiak daude, gehienbat. Okil gibelnabarra dago, eta oso espezie interesgarria da, bakarrik inguru jakin batzuetan bizi delako. Horretaz gain, gerri txoriak, lepitzuliak, buztanluzeak eta kaskabeltzak adituko ditugu. Dena den, eguna iritsi arte, ez dakigu zer aurkituko dugun pagadian.

Eguneko zein momentu da onena kantuak aditzeko?

Dudarik gabe, egunsentia eta hurrengo bi edo hiru orduak dira egokienak, momentu horretan abesten dutelako gehien. Baita iluntzean ere, nahiz eta hainbeste ez kantatu. Gainera, udaberria da sasoirik onena, orduan ugaltzen direlako. Neguan mututu egiten dira hegazti gehienak.

Zergatik kantatzen dute?

Haien komunikatzeko era da. Arrek, adibidez, beren lurraldea babesteko eta emeak erakartzeko kantatzen dute. Kantuen bitartez, informazioa ematen diete emeei; haien adina, esperientzia eta desioa, besteak beste. Ikerketetan ateratako ondorioak dira. Gainera, orain arte gutxi aztertu da, baliabiderik ez zegoelako. Beraz, oraindik txorien kantuen inguruan ez dugu dena ezagutzen. Orain izaten ari da goraldia. Nik animalien soinuak grabatzen ditut, eta ondare gisa gordetzen ditut, gerora gizartean hedatzeko.

Zein da teknikarik egokiena hegaztia haren kantarekin erlazionatzeko?

Aditzea eta kantu bakoitzaren parametroetan —tonua, intentsitatea eta erritmoa, adibidez— erreparatzea. Zerbaitek atentzioa eman badizu, horrekin gelditzea eta memorizatzen saiatzea. Izan daiteke kanta motela izateagatik edo oso zorrotza izateagatik. Mendian kantuak aditzen ditugu, baina hor ez da gure lana bukatzen: aditutakoaren gainean lan egiten dugu. Gainera, hegazti batzuen kantuek lan gehiago eskatzen dute, zailagoak direlako. Aldi baterako, ikusmenaz ahaztu, eta gure entzumenean arreta jarri behar dugu. Azken finean, hegaztien kantuak naturaren kontzertuak dira, eta haiek aditzen ikasi behar dugu.

Zer behar du paisaia batek aditzeko egokia izan dadin?

Elementu guztiak eraldatu gabe eta harmonian egotea. Hau da, ez egotea ezer soberan, ezta ezer faltan ere. Kutsadura izan daiteke elementu kaltegarri bat, eta baita bertakoak ez diren espezieak ere. Baina mendian hegaztiak entzutea gozamena da; jarduera erabat baikorra eta aberatsa da. Egun, ez digute soinuak aditzen irakasten, baina ahalegin hori egin behar dugu. Mundu erabat bisualean bizi gara, eta natura sumatzeko modu ona da kantuak aditzea.

Harrobia egin nahi dute Zilbetin, eta horrek arriskuan jarriko ditu pagadian bizi diren espezie guztiak.

Bai, horrela da. Ikastaro hau antolatzeko arrazoietako bat hori izan da. Zilbetiko egoera aditzera ematea eta, era berean, tokia ezagutzea. Interes handiko lekua da Zilbetiko pagadia, eta harrobiak kalte eginen dio zentzu guztietan. Dagoen lasaitasuna eta bakea hautsiko du, eta erabat aldatuko du bizitza.

Aurten ez da egonen Solaskide programa, Nafarroako Gobernuak diru laguntzarik gabe utzi duelako. Hori salatu dute IKAk, AEK-k, NIE Nafarroako Ikastolen Elkarteak eta NIZE Nafarroako Ikastetxeen Zuzendarien Elkargoak. Orain dela urte batzuk, Nafarroako Gobernuak abian jarri zuen Solaskide programa, eta Nafarroako ikastetxeetako gazteen ahozkotasuna bultzatzea zuen helburu. Aurten, diru falta dela eta, ez da izanen programa.

Solaskide programaren inguruan aritu diren lau erakundeek, IKA, AEK, NIE eta NIZEk, Nafarroako Gobernuaren "utzikeria" salatu dute: "Euskararen erabilera, motibazioa eta irakaskuntza indartzeko egitasmoetan gobernuak ez du ahaleginik egin, alderantziz, kentzen eta murrizten saiatu da". Adierazi dutenez, azkeneko urteetan Solaskide programaren aurrekontua murriztu den arren, proiektuari eustea lortu dute. Aurten, berriz, ezinezkoa egin zaie. Beraz, euskararen proiektuen inguruan gobernuaren interesik eza agerian gelditu dela uste dute.

Izan ere, Solaskide eta gisako programak "beharrezkotzat" jo dituzte IKAk, AEK-k, NIEk eta NIZEk, gazteen euskararen erabilera indartzen baitute. Urte hauetan guztietan, Nafarroako ikastetxeetan —A zein D ereduetan— IKA eta AEK-ko irakasleek astean ordubeteko saioak egin dituzte, gaztetxoen ahozko gaitasuna hobetzen laguntzeko. Denera, ehun bat ikastetxetan aritu dira, eta saio bakoitzean bi irakaslek parte hartu dute. Ikasleek eskolan euskaraz hitz egiteko eta mintzamena lantzeko balio izan du programak; izan ere, aukera gehiago izan dituzte praktikatzeko.

Gainera, Solaskide programaren ikasturtea antolatzeko hainbat bilera eginak zituzten. Baina berriki Nafarroako Hezkuntza Departamentuak mezu elektroniko baten bitartez jakinarazi zien Solaskide programa ez dela egonen. "Nafarroako Gobernuaren ageriko gaitasunik ezak eta euskararen kontrako jardun iraunkorrak horixe eragiten dute: euskararen aldeko proiektuak bertan behera geratzea", salatu dute.

Urteotan IKAk eta AEK-k Solaskide programaren diru laguntza jaso dute, eta NIE eta NIZEko ikasleek jaso dituzte lan saioak. "Ez dira gai izan proiektu xume honi eusteko; aurrekontuetan aurreikusita zegoen Solaskide programa baztertuko zuela Nafarroako Gobernuak. Jarrera ezin adierazgarriagoa izan dute", adierazi dute prentsa ohar baten bidez.

Herriaren borondatea betetzea. Hori nahi du Iñaki Zabaletak (Leitza, 1984), Maxurrenea Herrintzat plataformako kideak; gaur egun Leitzako Guardia Zibilaren kuartela dena herritarren esku geratzea. Kultur erabilpena eman nahi diote. Orain, Nafarroako Gobernua da etxearen jabea, eta Espainiako Gobernuari alokatu zion, aurreko jabearen erabilpen baldintzak bete gabe. Duela hamar urte izan zen hori, eta, gaur egun, Leitzako herritarrek uste etxea berreskuratzeko aukera dagoela.

Zergatik izan behar du herriarena Maxurreneak?

Bikote batek erosi zuen etxea, eta Leitzako fundazio bati, Amazabali, eman zion, herriaren beharrak asetzeko eta kultur eta heziketa jarduerak egiteko hor. Fundazioa desegin zenean Maxurrenea Nafarroako Gobernuaren esku geratu zen, aurreko baldintza berekin. Baina gobernuak ez zituen baldintzak bete, eta Espainiako Gobernuari alokatu zion Guardia Zibilaren kuartela jartzeko. Orain dela hamar urte izan zen hori, 2003an, eta gobernuak 15 urteko kontratua sinatu zuen. Hala ere, hamar urteren ondoren, gobernuak kontratu hori eten dezake inolako kalte ordainik gabe. Urrian beteko dira hamar urteak, eta orduan eska daiteke etxea itzultzeko. Guk, herri talde bat garen heinean, jarraituko dugu lanean.

Nafarroako Gobernuak etxeari hainbat erabilera ematea kontuan izan zuen, baina azkenean ez zituen baldintzak bete. Zergatik?

Urte horretan bertan lehenago zegoen kuartelaren alokairua amaitzen zen. 100 urteko kontratua zuen, eta amaitu zenean, aukera aprobetxatu zuen gobernuak eta Maxurrenea alokatu zion Espainiako Gobernuari kuartela egin zezan.

Aurten aukera ikusten duzue etxea berreskuratzeko?

Etxeak leitzarren esku egon behar du, Leitzako herriak nahi duena egiteko. Dena den, auzi honetan azken erabakia Nafarroako Gobernuak du. Borondate kontua da. Orain du aukera kontratu hori hausteko eta herriaren borondatea asetzeko. Nafarroako Gobernuari bilera eskatu diogu, gure asmoak azaltzeko; izan ere, badakigu borrokatu gabe ez dugula ezer lortuko.

Joan den astean agerraldia egin zenuten Nafarroako Parlamentuan. Zer balorazio egiten duzue?

Joan den asteazkenean izan ginen parlamentuko lan batzordean. Gure asmoak azaldu genizkien alderdiei guztiei, eta, PPNk izan ezik, beste alderdi guztiek bat egin zuten gurekin, eta gure eskaera kontuan hartu zuten. PPNko Eloy Villanuevak bakarrik esan zuena Maxurreneak gaur egun duen erabilera egokia dela eta bere horretan jarraitu behar duela. Beste alderdiek esan zuten, berriz, Leitzan kultura eta heziketa sustatzeko lekurik ez dagoela eta Maxurrenea leku egokia dela. UPNk eta PSNk gure eskaera kontuan hartu zuten, baina adierazi zuten herriak Maxurrenea eskuratzen baldin badu Guardia Zibilaren kuartelari beste leku bat bilatu beharko zaiola.

Behin baino gehiagotan eskatu duzue Maxurrenea herriarentzat izan dadila.

Nafarroako Gobernuak kontratua egin zuenean herria aurka azaldu zen; mobilizazio ugari egin genituen. Argi geratu da azkeneko hamar urteetan herriaren borondatea zein izan den, eta, aurten, hamar urte bete direnez gero, beste bultzadatxo bat ematea nahi dugu. Leitzako 30 eragile sozialen babesa dugu, eta sinadura bilketa martxan jarri dugu, adibidez. Herriaren nahia beti izan da etxe hori Guardia Zibilaren kuartela ez izatea.

Zer beste erabilpen emanen dio herriak Maxurreneari?

Etxe horren baldintzetan jartzen du erabilpena kulturala izan behar duela, eta, beraz, horrela izanen da. Gu, dena den, herri talde bat garen heinean, ez gara inor esateko etxe horri zer erabilera eman behar zaion. Herriaren erabakia izan behar du.

Nafarroatik milaka kilometrora dago Zeelanda Berria eta askorentzat herrialde ezezaguna izan arren, gehienek ezagutzen dituzte hango paisaiak, The Lord of the Rings (Eraztunen Jabea) filman ikusita. Urte hasieran iritsi zen Gari Etxeberria (Leitza, 1986) Zeelanda Berrira. Hainbat hiri eta herritatik igaro ondoren, orain Milford Sounden bizi da. Herrialdeko lekurik turistikoenetarikoa da Milford Sound, fiordoengatik ezaguna.

Urtebeteko baimena hartu zuen bere lanean hara joateko. "Euskal Herrian dugun egoera ikusita, ingelesa ikasteko aukera ezin hobea zela pentsatu nuen; izan ere, baliteke nire bizitzan ez izatea hain urrun bidaiatzeko beste aukerarik". Probestu behar zuen. Lagunek oso ongi hitz egin zioten Zeelanda Berriaz eta herrialdeko lan egoerari buruz; beraz, ez zuen gehiegi pentsatu eta paisaia ederrak ikusita, motxila hartu eta joan zen. Itzultzeko asmoa du, baina ez daki noiz, printzipioz urtebete egonen da Zeelanda Berrian eta etorkizunean zer gertatuko den zalantza du. Orain woofer bezala aritzen da. Herrialdean horrela lan egiteko eskaintza asko daudela ziurtatu du Etxeberriak. Berak borondatezko lana egiten du, eta trukean ostatua eta janaria jasotzen du.

Natur paradisua da herrialdea. Mendi aunitz daude, sumendiak, lakuak, fiordoak, eta flora eta fauna aberatsa. "Ederra da; gainera hemengo herritarrek izugarri zaintzen dute natura. Ez dute ukitu, ezta leku turistikoak gehiegi ustiatu ere", azaldu du Etxeberriak. Orain dela gutxi, adibidez, bozketa batean herritarrek erabaki zuten errepide bat ez egitea, natura kontserbatzeagatik.

Dagoeneko hango bizitzara moldatu da Etxeberria, baina hasieran ohitzea kostatu zitzaion. Hizkuntzarengatik, bereziki. Ia ingelesik jakin gabe iritsi zen Zeelanda Berrira, eta komeriak bizi izan zituen lehenengo asteetan. Gogorra izan zen: bizitza aldaketa eta gertuko jenderik gabe. Hala ere, bere bidaiaren asmoa hori da, ingelesa menperatzea, eta poliki poliki lortzen ari da. "Oraindik asko ikasi behar dut, baina behintzat ulertzeko gai naiz, eta baita bakarrik ibiltzeko ere". Amerikako Estatu Batuetako, Irlandako, Zeelanda Berriko eta Suediako lagun batzuekin bizi da Etxeberria eta egunero praktikatzeko aukera du.

Lehenengo hilabetetan Aucklanden bizi izan zen Etxeberria, herrialdeko hiririk handienean eta motor ekonomikoan. Hala ere, hiri lasaia dela azaldu du Etxeberriak, herrialdea bezala. Han zegoenean, harrigarria egiten zitzaion hain kotxe gutxi ikustea erdigunean, adibidez.

Ingelesa ikasteko eskola batean izena eman zuen Aucklanden eta sei hilabeterako ikastaro bat ordaindu zuen. Hala ere, bi hilabete eta gero uztea erabaki zuen. Gainera, zortea izan zuen eta aurreratutako dirua itzuli zioten. "Asko ikasi nuen, baina nik nahiago dut nire kabuz eta sorterrikoekin ikastea". Beraz, Auckland utzi eta Queenstown hiri txikira —10.000 biztanle— joan zen, baina bost egun baino ez zituen igaro han. Beste leku batean lan egiteko eskaini zioten: "Milford Sound leku turistikoan lana eskaini zidaten eta horretan nago orain".

Gustura dago lan egiten. Izan ere, erraztasunak baino ez dira han. "Laneko giroa oso ona da, batez ere nagusiekin harremana, nagusiak direla ahazten zaigu". Gainera, jakinarazi duenez, asko baloratzen dute egindako lana ongi egina egotea. "Asko dugu ikasteko haiengandik...".

Harreman ona egin du zeelandaberritarrekin. Oso irekiak eta prestuak direla dio, eta beti dituztela haien etxeko ateak irekiak. "Denekin fidatzen dira; oso zintzoak dira ". Behin, adibidez, merkatu batean zegoela fruitu postu bat hutsik ikusi zuen. Ez zuen inork ikusi postua zaintzen eta arraro egin zitzaion Etxeberriari. Ondoren konturatu zen fruituen ondoan poltsatxo bat zegoela prezioekin eta bertan jendeak sartzen zuela dirua.

Kattalingorri Nafarroako Lesbiana, Gay, Transexual eta Bisexualen elkarteak gogor kritikatu du joan den apirilaren 6an bi mutilek, elkarri musuka ari zirela, Iruñeko Ziudadelako Gaztelugibela eremuan jasandako erasoa. Kattalingorrik jakinarazi duenez, erasoa fisikoa eta hitzezkoa izan zen.

Antza denez, 18 urteko bi gazteei, musuka ari zirela, 16 eta 19 urte arteko hiru mutil oldartu zitzaizkien. Erasoaren ostean, bi gazteek osasun zerbitzuetara joan behar izan zuten jasandako zauriak sendatzera. Kattalingorrik bere oharrean jasotzen duenez, bi gazte horiek izango dituzten zauri psikologikoak fisikoak baino are larriagoak izan daitezke. "Ekintza bortitz eta zital horrek segurtasun falta eta ezintasun sentimendua ekarri die, modu horretan adinez nagusi diren bi pertsonaren askatasuna eragotzi eta mugatu delako".

Horrez gain, Kattalingorri taldeak azaldu du eskubideei dagokienez aurrerapauso handiak eman diren arren gizarteko zati "handi" batek duen jarrerak bestelako errealitatea erakusten duela: "Iruñea lasaia eta segurua da, baina hemen ere eraso homofoboak izaten dira".

Hala, desiraren, sexu orientazioaren edota genero identitatearen aurrean "tolerantziatik errespetura" igarotzeko eskatu du Kattalingorri taldeak.