Udalbiltzaren Euskal Garapen eta Kohesio Funtsa 400.000 eurorekin abiatu zen 2002an, herritarren diruari esker. Lehentasuna Zuberoaren garapena izan zen, baina Espainiako Auzitegi Nazionalak egitasmo hori zapuztu zuen 2003an.
“Pirinioetan badago bertan gelditzeko gogoa”
Pirinioen egoera "larria" dela ohartarazi du Maite Iturre Udalbiltzako lehendakariordeak (Sao Paulo, Brasil, 1979). Arrazoi horregatik erabaki dute Pirinioak biziberritzeko programak abiatzea. Mugaren bi aldeen arteko harremana Pirinioak indartzeko ez...
@sarean
• udalbiltza.info. Udalbiltzaren web gune ofiziala. Deialdiaz jakin beharrekoak hor daude. Irizpide zehatzak, baita lehiaketarako kontaktu eta datuak.
• udalbiltza.info/eu/euskal-herriari-begira/pirinioak.103 udalerrietako datuak, mapak edota grafikoak daude, eta herrien arteko aldeak.
“Baikorra da elkarrekin buru egitea gure nekeziari”
Garazi-Baigorriko herri elkargoko presidente eta Azkarateko auzapeza jadanik Udalbiltzako kide zen 2000. urtean. Orain ere, beti prest da Jean Michel Galant orduko esperientziak sortu zailtasunak gainditzeko.Laguntza honek zer ekartzen ahal dio lurral...
Herrietako biztanle galeraz ohartarazi du Gaindegiak
Euskal Herrian, 1.000 biztanle baino gutxiago dituzten 409 herri daude, eta horietatik 21 desagertzeko arriskuan. Imanol Esnaola Gaindegiako idazkariaren arabera, Estellerriko ekialdean eta mendebaldean, Auñamendin, Erronkari-Zaraitzun, Zangozerrian eta Bidasoa Garaian daude herri horietako gehienak.
Uemak Baztanen mediku eta pediatra euskaldunak lortzeko kanpaina hasi du
Eremu euskaldunetako biztanleek eskubidea dute zerbitzu publikoak euskaraz jasotzeko. Hala ere, hainbatetan zailtasunak dituzte euren hizkuntza eskubideak errespeta ditzaten. Baztanen zazpi familia mediku daude, eta bostek ez dakite euskaraz. Pediatre...
KARRIKAK ELE BITAN JARRI DITU UDALAK
Kale izendegia ele bitan jartzeko udal ordenantza bat adostu zuten Iruñeko Udalean joan den urtean. Hori horrela, aurrerantzean udala behartua dago kaleak izendatzeko seinaleetan euskarari eta gaztelaniari trataera bera ematera. Iragan astean, Labriteko aldaparen eta zezen plazaren artean dagoen Hemingway pasealekuko seinalea euskaraz eta gaztelaniaz paratu zuten. Iruñeko Euskalgintzaren Taldeak hilabeteak daramatza lanean kale izendegia aldatzeko.
“Zaila da guk proiekturen bat aurkeztu ahal izatea”
Udalbiltzak martxan jarriak dituen hiru laguntza programetakoren batean parte hartzea zaila iruditzen zaiola aitortu du Elena Calvo Burgiko alkateak (Burgi, 1979). Hala ere, martxo amaiera arteko epean proiekturen bat aurkezten saiatuko direla jakinarazi du.
Zer iritzi duzu Pirinioetako egoera zaila dela-eta Udalbiltzak abian jarri duen ekinbideaz?
Nik uste dut oso proiektu ona dela. Ez dago diru asko proiektuak gauzatzeko, baina hobe da gutxi batere ez baino. Programak aztertzen ari gara, baina orain nahiko zaila ikusten dut proiekturen bat aurkeztu ahal izatea. Hala ere, saiatuko gara zerbait egiten. Gainera, kontuan izan behar da Nafarroako Pirinioetako herriak oso txikiak direla eta biztanleria nahiko zaharra dela. Hala ere, aurrera egiteko gogoz gaude.
Nolakoa da Burgiko egoera?
Burgi oso herri txikia da. Lanpostu gutxi dago. Horren eraginez, gazteak ez dira herrian gelditzen, eta Iruñera joaten dira, han topatzen dutelako lana. Horrez gain, herrian bizi direnen batez besteko adina oso altua da. Aurrera egin ahal izateko, lanpostuak behar ditugu. Batez ere, lana da behar duguna.
Zenbat lagun bizi zarete Burgin?
Astez, 140 lagun inguru bizi gara herrian. Asteburuetan, 200 inguru izatera iristen gara. Hala ere, egia da gazteak izugarri etortzen direla larunbat eta igandetan, lagun kuadrilla hemen dutelako. Herriko biztanleria apenas hazten den; beheranzko joera du, batez ere.
Udalbiltzak, proiektu berriaren bitartez, Pirinioen bi aldeetako harremanak sustatu nahi ditu.
Niri helburu hori oso garrantzitsua iruditzen zait. Hala ere, Burgiko herritarrok ez dugu ia harremanik Pirinioen beste aldeko herritarrekin. Muga oraindik oso sendoa da. Akaso, Zaraitzu eta Aezkoakoek harreman handiagoa dute, historikoki ere hala izan delako. Apurka-apurka harreman horiek indartu behar direla iruditzen zait; aurrerantzean alor horretan lanean jarraitu nahi dugu Pirinioetako gainontzeko herriekin.
Hau ez da gertatuko
Aldatuko dituzte. Nafarroako eremu mistoan egonik hizkuntz eredu bakarra duten ikastetxe publikoak aldatuko dituzte, eta, 2014-2015 ikasturtetik aurrera, ikastetxe horietan ez da eskainiko eredu bakarra. Horixe iragarri zuen atzo Jose Iribas Nafarroako Gobernuko Hezkuntza kontseilariak.
Iragan urtarrilaren 9an onarturiko mozio baten bidez, Nafarroako Parlamentuak gobernua premiatu zuen "ikastetxe publikoetan elkarrekin bizi daitezen hizkuntza eredu ezberdinak egoki diren prozedurak taxutu ditzan". Ezkerra taldeak aurkezturiko mozio haren alde talde guztiek bozkatu zuten, Bilduk eta Aralar-NaBaik izan ezik.
Iribasek atzo azaldu zuen mozio horri "albait azkarren" erantzuten saiatu direla eta hartara datorrela Iruñerriko eskola mapa arras aldatuko duen neurri hau. "Aldaketa honi esker zuzenduko ditugu politika segregatzaileak, irakaskuntza hizkuntza ofizial batean ala bertzean jasotzeagatik ikasleen artean hezkuntza nahiz bizikidetasun esperientziak trukatzea eragotzi dutenak".
"Bi ikasturtetan eginen dugu aldaketa", gaineratu zuen Iribasek. "Hurrengo ikasturtean, Iruñerriko Bigarren Hezkuntzako ikastetxeak aldatuko ditugu. Eta, 2015-2016 ikasturtean, Lehen Hezkuntzakoak". Gobernuak ez ditu gaztelaniazko ikastetxeak eredu bakarrekotzat jotzen, halakoetan, G eredua ez ezik (gaztelaniaz bakarrik), A eredua ere baitago (gaztelaniaz, euskara irakasgaiarekin). Hortaz, horiek ez ditu aldatuko. Hizkuntz eredu bakarra eskaintzen dutenak aldatuko ditu; hau da, D eredu hutsezko ikastetxeak.
Iruñeko Biurdana, Eunate eta Iturrama; Burlatako Askatasuna; eta Barañaingo Alaitz. Horiexek dira hurbilen ikasturtean aldatuko dituzten institutuak. Horietan, G eta A ereduko ikasleak sartuko dira 2014ko irailean. Iribasen erranetan, "parlamentuaren gehiengo zabal batek" babestu zuen bide hori, "muturreko abertzaleak" bakarrik agertu baitziren kontra. "Guri, gobernuari, parlamentuak eskaturikoa betetzea bertzerik ez zaigu gelditzen. Are gehiago halako kontuetan, gizarte kohesioa eta elkarbizitza jokoan daudenetan".
Iribasek atzo iragarritako aldaketak ikasleei eraginen die, baina baita ikastetxe horietako lan funtzionamenduari ere. Hala, Iribasek argitu zuenez, hurrengo astean gobernuak foru dekretu bat onartuko du irakasleak ez diren langileen euskara eskakizunak kentzeko. "Orain arte, institutu horietan lan egiten zuten atezainek, bulegariek, mantentze lanetarako langileek eta gizarte hezitzaileek euskaraz jakin behar izaten zuten. Hemendik aurrera ikastetxe horietan eredu guztiak egonen direnez, langileei ez zaie euskara nahitaez eskatuko, hori egiteak euskaraz ez dakitenak diskriminatzea ekarriko lukeelako".
Parlamentuko mozioaren kontra bozkatu zuten taldeek gogor gaitzetsi dute UPNren erreforma, haien aburuz euskarazko murgiltze eredua "goitik behera deseginen baitu". Mozioaren alde bozkatu zutenek, berriz, txalotu egin dute egitasmoa. Geroa Baiko bi parlamentariek izan ezik. Haiek mozio haren alde bozkatu zuten, baina ez dute "begi onez" ikusi gobernuaren erreforma. "D eredua ikastetxe guztietara zabaldu nahi genuen, ez D ereduko murgiltze eredua desegin". Aipaturiko institutuetako irakasleen eta langileen artean kezka da nagusi, hizkuntz ereduak nahasteak nabarmen murriztuko baititu euskaraz lan egiteko eta bizitzeko aukerak.
Euskal Pirinioetako hogei proiektu lagunduko ditu Udalbiltzak
Baxenabarreko erreketako urak mendietan indarrak hartu eta "hiri nagusietara lerratzen" diren bezala, Errobikoak adibidez, herritarrek ere hiriaren bidea hartzen dute anitzetan; "irudiz han baizik ez da bizitzen ahal, han, paradisuan". Bide horren har...