Mar 8, 20132013-03-08Beste albiste batzuk0

“Kudeaketa publikoa beti da pribatua baino eraginkorragoa”

Haur eskolen izaera "publikoa" aldarrikatzen du Alfredo Hoyuelosek (Iruñea, 1963), 0-3 urteko Hezkuntza Zikloaren Plataformako kideak. Nafarroako Gobernuak eskola horietako ikasleen ratioa igotzeko hartu duen erabakia gaitzetsi du. Izan ere, Hoyuelosen irudiko, irakasle bakoitzak zenbat eta haur gehiagoren ardura izan, orduan eta kalitate txarragoko zerbitzua eskaintzen da haur eskoletan.

Zer defendatzen duzue 0-3 urteko Hezkuntza Zikloaren Plataforman?

Gure iritziz, haur guztiek dute hezkuntza eskubidea jaiotzen direnetik, eta horixe defendatzen dugu. Askotariko zerbitzuak daude haurrentzat: haurtzaindegiak, ludotekak, haur eskolak... Hezkuntza Departamentuak hartu behar du ardura afera horretan.

Zer alde dago haur eskolen eta haurtzaindegien artean?

Haur eskoletan, normalean, titulartasuna publikoa da. Haurtzaindegien titulartasuna, ordea, pribatua izan ohi da. Horrek esan nahi du publikoak diren zentroek kontrol zorrotzagoa izaten dutela. Espazioen ezaugarriak goitik behera zehaztuta daude. Haurtzaindegietan, esaterako, ez dute zertan jolastokirik izan. Beraz, ezberdintasunak handiak dira.

Plataforman behin baino gehiagotan salatu dituzue haurtzaindegietako langileen lan baldintzak.

Horrela da. Haur eskoletako langile guztiak profesionalak dira, eta lan baldintza duinak dituzte. Esaterako, ikasturte osoan etengabeko prestakuntza izaten dute euren ezagutzak garatu ahal izateko. Ez da horrela gertatzen haurtzaindegietako langileekin. Horretaz gain, bada errealitate bat oso adierazgarria dena. Gurasoak haurraren bila haur eskoletara joaten direnean barrura sartzeko inolako arazorik ez dute izaten. Haurtzaindegietan, berriz, atean utzi eta jaso behar izaten dituzte normalean.

Kudeaketa publikoa pribatua baino eraginkorragoa da?

Gure iritziz, kudeaketa publikoa beti da pribatua baino eraginkorragoa. Enpresa pribatu bat atzean badago, dirua irabazi nahi du. Haur eskola publikoetan dena askoz ere gardenagoa da. Gainera, iruditzen zaigu kalitatea eskaintzeko ezinbestekoa dela irakasleek lan baldintza onak izatea. Normalean, kudeaketa publikoan irakasleen lan baldintzak askoz ere hobeak dira.

Nafarroako Gobernuak krisi ekonomikoaren harira egin dituen murrizketek zer-nolako eragina izan dute haur eskoletan ?

Orain arte, urtebete arteko zortzi haur bakoitzeko irakasle bat izaten zen, eta horrela jarraitzea proposatu du Nafarroako Gobernuak. Hala ere, 1-2 eta 2-3 urteko haurren geletan nabarituko dira murrizketak gehien. Izan ere, 1-2 urteko geletako irakasle bakoitzak hamahiru haurren ardura izango du —lehen, hamabirena zuen—, eta 2-3 urteko geletan, ratioa hamaseitik hemezortzira pasatuko da. Guk hasieratik esan dugu Europako Batzordeak zehaztutako gomendioak errespetatu behar direla. Egun zehaztutako ratioen erdia proposatzen du erakunde horrek. Nafarroako Gobernuak ez die jaramonik egin Europako gomendioei, eta ratioa murriztu beharrean handitzea erabaki du, eta, hala, zerbitzuaren kalitatea txartu egingo da.

Ratioa igota benetan aurrezten dela iruditzen zaizue?

Inolaz ere ez. Izan ere, administrazioak inbertsio handia egin beharko du haur eskoletako materiala egokitzeko, besteak beste. Gainera, ezin izanen da orain arte eman den zerbitzu ona mantendu. Oso garrantzitsuak dira haurraren lehen urteak,

Haur eskolek Hezkuntza Departamentuaren menpeko izan behar dutela diozu.

Bitxia da, baina haur eskolak Gizarte Politikako Departamentuaren menpekoak dira. Ezinbestekoa da ardura hori Hezkuntza Departamentuak hartzea bere gain. Izan ere, haur eskoletan haurrak hezi egiten dira, eta hori ez da alor sozialeko zerbait. Programatutako eskolak eta ekintzak eskaintzen dira, dena profesionalen gidaritzapean.

Mar 8, 20132013-03-08Asteko Gaiak0

Gizonaren itzalpetik kanpo

Apenas izan duten aitortzarik. Apenas goraipatu den egin duten lana. Gizonaren itzalpean aritu dira sarritan, hark agindutakoa betetzen. Gainera, askotan zaintza lanak ere egokitu izan zaizkie. Hori izan da mendez mende baserrian bizi ziren emakumeen ...

Mar 8, 20132013-03-08Iritzia0

IRAKURTZEKO ZALETASUNA, KANTUAN

Ikasleen artean irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko, Nafarroako Ikastolen Elkarteak kanta bat egin du. Juul izena du kanpainak, eta haur eta gazte literatura bultzatu nahi du. Horretarako, hainbat ikastolatako ikasleek eta Euskal Herriko musikariek par...

Mar 8, 20132013-03-08Asteko Gaiak0

@sarean

Nekazaritzarekin lotura duten webguneak.

• www.etxalde-eu.org. Etxalde nekazaritza iraunkorraren mugimenduaren webgunea.

• www.ehne.org. Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna sindikatuko ataria. Bertan, informazio anitz aurki daiteke.

Mar 8, 20132013-03-08Iritzia0

Burujabetzarako bidea, emetasunetik

Emakume baserritarren II. Foroan gaude gaur, Arbizun. Emakumeen Nazioarteko Eguna ospatzen, baina ohiko aldarrikapenetik haratago, gure etorkizuna gure eskuetan hartzen. Emakumeok, eta baita gizonek ere, badugu elkartu eta antolatzeko beharra, bide ho...

Mar 8, 20132013-03-08Iritzia0

30.000

• Pertsonek dute Nafarroan gaixotasun arraroa. Ezohiko gaixotasunak gaixotasun kronikoak eta lehentasunezkoak izatea eskatu du Nafarroako Gaixotasun Arraroen elkarteak. Izan ere, 30.000 lagunek dituzte Nafarroan gaixotasun hauek. Azaldu dutenez, arazo larriena diagnostikoa lortzeko denbora izaten da: batez beste, bost urte.

Mar 8, 20132013-03-08Asteko Gaiak0

“Gure lana ezkutatuta dago”

Abereekin eta etxean aritzen da Mariana Cunchillos (Iruñea, 1959). Barruan eta kanpoan. Irurozkin du etxea eta lana. Piriniar arrazako 12 behi eta Nafarroa Jaka arrazako 13 zaldi ditu, eta zuzeneko salmenta egiten du ganaduaren haragiarekin. Laboraria ere bada, eta olo eta garagar soroak ereiten ditu. Guztia ekologikoan egiten du, Franco Malucelli bikotekidearekin batera.

Bere lana gustatzen zaio, eta disfrutatzen du ganadua zaintzen. Txikitatik du afizioa, eta 2005. urtetik du ofizio. EHNEko zuzendaritzan dago Cunchillos. "Orain bi emakume gaude zuzendaritzan", agertu da pozik. Gainera, sindikatuan Ebel izeneko emakume taldea dute. "50 bat emakume inguru biltzen gara bileretan, guztiak abeltzainak eta nekazariak". Cunchillosek gogora ekarri du duela gutxi egindako argazki erakusketa. 24 emakume baserritarren irudiak biltzen zituen, eta herriz herri ibili zen erakusketa. "Erakusketaren xedea emakumeen lana ikusaraztea zen, oraindik ere pentsatzen dugulako gure lana ezkutatuta dagoela".

Cunchillosen familia Irurozkikoa da, baina inoiz ez zen bizi Urraulgoitiko herrian. Asteburuetan eta uda garaian joaten ziren. "Oroitzapen oso politak ditut, eta hemen bizi nahi izan dut beti". 1992. urtean bete zuen bere ametsa. Orduan izan zuten Cunchillosek eta Malucellik baserri munduarekin lehenengo hartu-emana, baina 2005. urtean erabaki zuten ganadua jartzea eta soroak laborez ereitea. Denera, laborantzako 105 hektarea dituzte. Bien artean eta Cunchillosen semearekin banatzen dute baserriko lana. Irurozki herriko bazkalekuetan egoten dira animaliak, eta egunero joaten dira ikustera. Horretaz gain, zuzeneko salmentaz arduratzen da gehienbat Cunchillos.

Argi du Cunchillosek emakumeek nekazaritza eta abeltzaintzan egiten duten lana oso garrantzitsua dela. "Bai orain, eta baita historian ere". Baina kexatu ere eginda da, baserriko laneko materiala eta tresnak gizonentzat eginak daudelako. "Ganaduarentzako hesiak, ateak eta ganbelak gizonentzat daude pentsatuta, indar handia duten pertsonentzat". Ezintasuna sentitzen du Cunchillosek ganbela bat ireki nahi duenean eta indarrik ez duela konturatzen denean. "Teknologia oso aurreratua dago, baina oraindik ez dute aurrerapenik egin emakumeentzat hori eskuragarriagoa izateko; bada garaia".

Tresnak ez dituzte emakumeentzat modernizatu, baina gaur egun emakumeen gaia "guztien ahotan" dagoela dio baserritarrak; ez, ordea, onerako. "Berdintasunaren gaia aldioro entzuten dugu, eta diskriminazio positiboa politikarien ahotan dago. Baina hipokrita hutsak dira. Diskurtsoa apaintzeko baino ez dute erabiltzen, egiatan ezer gutxi egiten dute gugatik".

Orain, gainera, emakumeentzako diru laguntzarik ez dagoela azaldu du. "Kendu egin dituzte; abeltzain eta nekazarientzako beste diru laguntza asko bezala". Berak ganadua jarri zuenean, hala ere, ezin izan zuen jaso Nafarroako Gobernuaren diru laguntza, 40 urte baino gehiago zituelako. Dena den, Cunchillosentzat, onena nekazariek eta abeltzainek diru laguntzen beharrik ez izatea litzateke. Lanetik bakarrik bizitzea gustatuko litzaioke Cunchillosi. "Inoren menpe" egon gabe. Krisiak, ordea, zaildu egiten du egoera, eta baserritar asko "arrisku larrian" daudela azaldu du. "Inbertsio handiak egin dituzte, eta, bat-batean, ezin dituzte mantendu". Horregatik, Cunchillosek uste du haiek abiatutako bidea irtenbidea dela. Zuzenean saltzen diote gertuko jendeari, eta laboreak inguruko abeltzainei saltzen dizkiete. "Gure artean gelditzen da dena". Proiektu "lokala, hurbila eta solidarioa" da haiek dutena eta bultzatzen dutena. Zuzeneko salmenta eskutik eskurako bide bideragarriena eta fidagarriena dela uste du Cunchillosek. "Nondik etortzen dira kontsumitzen ditugun elikagaiak? Nola ekoizten dituzte?Askotan ez dakigu".