Iritzia

Osasuna, larri

Osasuna, larri

Hainbat urte dira osasun krisiaren eztabaida gizartean bor-bor dabilela. Nafarroako osasun sistemaren kalitateaz eta pribilegioaz zegoen ideia eraitsiz joan da pixkanaka, eta ez profesionalen jardunagatik, baizik eta ez dagoelako beharrezko biztanle kopurua artatzeko zerbitzu nahikorik. Horri aurre egiteko, herritarron zentzuduntasunari dei egiten zaio, beharrezkoa bada, osasun zentrora ez joateko, atentziorik behar duzun edo ez zalantzan...

Norberari soilik

Hiru ordu laurden pasatxo behar izan nituen aurreko astean Baluarteko aparkalekutik Noainera heltzeko. Laborariek Zaragoza etorbide osoa hartua zuten traktoreekin eta ez zen modurik aurrera egiteko. Biribilguneetako sarbideak blokeatuta zituzten, eta irtenbide bakar eta onena zen itxoin beharreko tarte hori ahalik eta patxada handienaz hartzea. Hogei bat minutu generamatzanean geldirik, aurrean neukan autotik gizon bat irten...

Izadiak eta izateak

Izadiak eta izateak

«Aizu, zer daukat? Zergatik nago bizirik, hala ere?» abestu zuen Nina Simonek, Eunice Kathleen Waymonek, duela 56 urte, jakin gabe edo, agian, jakinda, hortik aurrera mugak zeharkatu eta otzantasunari aurka egiteko goiburuetako bat izanen zirela bere hitzok. Neguari edo bizi ari garen delakoari hilabete eta erdi geratzen zaion honetan, Hego Euskal Herriko intsumisoen garaipenaren 22....

Jule Fernandez Zabaleta

Orain ez asko, Arturo Campion euskaltegian, Asiskok Gora euskal herrientsak bere lan berria aurkeztu zuen eta bertan aukera izan nuen Jule Fernandez Zabaleta nor izan zen ezagutzeko: Iruñeko maistra euskalduna, feminista, borrokalaria. Eta ni, hainbeste urte Iruñean pasatu ondoren, haren izena entzun ere egin gabe nengoen. Euskal Herrira bizitzera heldu baino apur bat lehenago, gure herrian,...

Beste ‘Marikaroa’ bat

Samuelentzat. Maldita. A love song to Sarajevo film laburra hari eskaini zioten Kanaki ekoiztetxeko egileek. Filmaren sakontasunari gehitu zitzaion amaierako keinu hura, eta Zizur Nagusian egin zen aurkezpenean ere izan zen mintzagai, galderen tartean. Autoreek zintzoki erantzun zuten hilketa homofobo hark barneak astindu zizkielako erabaki zutela Samuel gogora ekartzea lan horren aitzakiapean. Finean, Maldita-n sistemaren...

Egon edo sentitu

Badira kezkatzen gaituzten arren saihesten ditugun gaiak. Arrazoia edozein delarik, hitz egiteko orduan deseroso sentiarazten gaituztenak, eta batzuetan, zaurgarri ere bai. Bakardadea gai horien multzoan sartu litezkeenetako bat da, denbora luzez aurreiritziz eta estigmaz tindatutakoa. Europako Batasunak aurreko urtean ateratako txosten baten arabera, populazioaren %13 bakarrik sentitzen da. 96 milioi pertsona horien artean, askok pentsatuko...

Ezgabonak

Azkar amaitu zaigu. Gabonetako argiak elektrizitatez hornitutako dirdira lausoak dira jada gure oroiminean eta oporren osteko mingostasunean. Hilabete luze iraun dute bonbillek gure kaleetan, euren zirkunferentzia, kurba eta marrazki ikuserraz zein ulergaitzekin. Denbora luze iraun du gure kaleen eta kulturen despertsonalizazioak, batik bat aurretik ikusi ez ditugunak ikusi baititugu azken denboraldian. Argiak maiz izan ditugu hizpide, akaso kaleak...

20a, Gorraizko billabesa

«Nork zainduko du Keparen aita?», galdetzen zion bere buruari Aurora Mora pertsonaiak; emakume indigena zen, exotikoa zen, basatia bezain hauskorra, arrotza, kolonbiarra zen eta arrazializatuta zegoen. 2021ean eta 2022an Atzerrian lurra garratz antzezlana sortu genuen, nire lehen aukera antzezle profesional gisa. Artedramak ekoiztu zuen, Amancay Gaztañagak zuzendu zuen, eta Ander Lipusek eta biok oholtzaratu genuen. 2008an...

Go(go)ratzekoa

​Karrerako lagun batek duela hamar urteko Nafarroa Oinez-eko bideoa bidali dit watsapetik. «Nagore, zu zara?», dio barre-emoji askoz lagundurik. Segundu gutxiko agerpena da, eskerrak, baina noizbehinka izaten da bideoklipa bilatu eta gogorarazten didan lagunen bat, ondo dakite ni lotsarazten.Zangozako Ikastolaren Oinez da bideo hartakoa; inguruko gehienok bertan egiten dugu Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza. Datorren urtean, laugarrenez...

Klimaren jabe

​Iaz, lehenengo aldiz, aldaketa klimatikoa zela eta, larrialdi klimatikoaren afera plazaratzearen aldeko aktibistek hainbat margolani eraso egin zieten. Horren harira, eta margolan horien ongizatea lortzearren, larrialdi klimatikoaren garrantzia aitortu eta margolanak defendatzen dituzten hainbat erakunde sortu ziren: The Art Defenders, kasurako. Klimari lotutako aldarrikapen horiek mundu mailan oso kritikatuak izan ziren; izan ere, askok aldaketa...