Tania Arriaga Azkarate

Gizarteak teknologia eraldatzen du, eta teknologiak gizartea, etengabeko hartu-eman batean. Antzinako Grezian, Tekne hitza erabiltzen zuten gure burutik ateratzen ziren artefakto fisiko zein idealak izendatzeko; kanibalismo mentalari, alegia. Egun, jakin badakigu teknologiaren arloan iraultza disruptiboa bizitzen ari garela. 60ko hamarkadan asmatu zutenetik, Internetek, pittinka-pittinka, aldaketa planetarioa eragin du. Sareak jan gaitu, eta guk jan dugu Sarea. Sarea saretu zaigu, antropofagia grinatsuan.

Manuel Castells soziologoak, Oxford University Pressen eskutik, Communication Power liburua argitaratu zuenetik badira zortzi bat urte. Katalanak ederki azaltzen zituen masa-komunikabideak eta masa-norbera (mass-self) komunikazioaren arteko ezberdintasunak. Lehen ereduak garai bateko egunkari, telebista eta irrati kateen ereduari erantzuten dio. Adibidez, azken ehun urte pasatxoan, Diario de Navarra-k Nafarroako herritarrei mezu monolitikoak igorri dizkie: bat ari, askok irentsi. Bigarren ereduan, enpresa, eragile soziala edo norbera, gailu, konexio zein jakinduria minimoa izanez gero, igortzaile ahaltsua izan daiteke milaka jarraitzailerekin.

Normala denez, aldaketa honek edukian ere eragina izan du. Berriak, ikus-entzunezko ekoizpenak, argazkiak, iritziak, kanalak, kateak eta aplikazioak ikaragarri ugaldu dira. Kopuru handitze horrek bere alderdi argiak eta ilunak ditu: orokorrean, aniztasuna egon badago, baina kalitatea topatzea gero eta zailagoa zaigu. Informazioaren arloari dagokionez, kazetaritzak pairatzen duen prekaritate itogarriak ez die inongo mesederik egiten zehaztasunari, inpartzialtasunari, independentziari, gizatasunari eta ardurari. Are gehiago, oraindik ere arau horiek jarraitzen dituzten komunikabiderik balitz, beste zenbait oztopo saihestu beharko lituzkete; maldatsuena, ziurrenik, unibertso zabalean ikusiak izatea. Ariz ariz ikasten da, eta bozgorailua erabilita hitza zabaldu nahi duen oro estrategia batekin hala bestearekin saiatzen da.

Bizitzaren arlo guztietan listatxoak direnez gero, badira ikasgai hau ere lehenbailehen eta edozein preziotan gainditu nahi dutenak, baita haien arima alderdi ilunari salduta ere. Lehendabizi, marka digitala sortzen dute, identitate argia eta trinkoa, pitzadurarik gabekoa. Hau da, 0 edo 1, oso 0 edo oso 1, oso-oso 0 edo oso-oso 1, oso-oso-oso 0 edo oso-oso-oso 1. Bigarrenik, politikan, komunikazioan, star system-ean jarduten badira, antza, zuzentasun politikoak ez duenez funtzionatzen, diskurtso probokatzailea erabiltzea eraginkorrena da. Ikus, bestela, Trump bera edo kazetaritza espainolaren prosa zipotudadun idazleak; sarraskijale ase-ezinak, ezberdinari eraso egin eta iraintzen dutenak fan erreplikanteen bila. Blade Runner-en ez bezala, pantailaren bestaldean, gizabanako-kontsumitzaile-aspertu-odol zalea zipotudismo gogorra goratzen dago, azken zaskari irri eginez eta hurrengo iraina birtxiokatzen.

Euskal unibertso komunikatiboan zipotudoak egon diren arren, oraindik, egurtu daitekeena soilik iraintzen dute —ospetsua izan nahi dudanean izenak eta gaiak emanen ditut—, eta betiko jarraitzaileak dituzte. Eragile sozialak, aitzitik, euskaldun komunikatzaileak oraindik egiten ausartzen ez direnak egiten ari ote dira? Hori galdetzen diot neure buruari Leioako Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean Ipar Korea laudatzeko hitzaldiak antolatzen dituztenean.

Jon Barberena

Asfaltoan leitu dut bizikleta gainetik Aroztegia gelditu aldarria. Hanken gisara burua ere mugimenduan hasi zait, eta izan nuen lehen errepideko bizikleta etorri zait burura. Bizikleta zaharra zen. Peugeot markakoa. Plater bakarra eta hiru piñoi zituena. Pendizak neketan gainditzen nituen. Ohartzerako pedalak gogor-gogor paratzen ziren, eta aski gostarik ailegatzen nintzen goitiraino. Ez zen punta-puntakoa, baina ikaragarri maite nuen. Anaia zaharrenari oparitu zioten 10. urtebetetzean, eta haren gainean ibiltzen zen, batean Lucho Herrera zela, bertzean Marino Lejarreta zela... pedalak oinetan eta ametsak buruan.

Hala ere, gorputza handitzearekin batera, bizikleta ttipi geratu zitzaion anaiari. Orduan nik eskuratu nuen nire belauneko zaurien eragile izanen zen altxor preziatu hura.

Modu horretan hartu nituen anaiaren Playmobil, txandal eta galtza batzuk. Arropak edo jostailuak ahal zen neurrian zaindu eta ondorenari uzten zitzaizkion orduan. Eta pedalkadaz pedalkada zalantzak etorri zaizkit burura. Ez dakit gure ondorengoei zer nolako Baztan utziko diegun. Zalantza dut teilatu gorriz, mendi berdez eta harrizko etxez jositako bailara euskaldun hau behar bezala zainduko ote dugun.

Herri galdeketa egin, proiektu urbanistikoaren kontra agertu eta gorrak diren politikoak baldin baditugu, zer-nolako erantzunak jasoko dituzte etorkizunean? Auzitegiak proiektua legez kontrakoa zela erran eta behin betiko erabakia argitaratu aitzin, gobernuak proiektua udalaz gaindiko edo UGEP deklaratu baldin bazuen, zer-nolako balio politikoak utziko dizkiegu? Eta oraingo gobernuak antzinakoaren lepo beretik baldin badu burua, nola definituko dute aldaketa etorkizuneko hiztegiek? Nola adierazpen askatasuna? Herritarren hitza errespetatzea helburu zuen prentsaurrekoaren ondotik salaketak paratzen baldin badira?

Baztango hamaseigarren herria bihur daiteke Aroztegia. Lekaroz guztiz desitxuratuko duena, euskarari kalte egin eta herriaren ohiturak eta izaera errotik aldatuko dituena. Azken urteetako krisi ekonomikoaren eragile izan den bertze kolpe urbanistiko bat paratuko da herritarren nahiaren gainetik. Norbaitek pentsatuko du aldaketak onartzen ez ditugula. Iraganean preso bizi garela edo. Baina gurea ez da bailara estatikoa. Aldaketak onartu eta behar ditugu. Sustraiak iraganari lotuak ditugu, baina adar berriak, etorkizunerantz begira. Herri baten izaerak bizirik iraun nahi baldin badu, egokitzeko eta aldatzeko gaitasuna behar du: hizkuntza mailan, ohituretan, azpiegituretan... Prest gaude! Baina ez dugu 228 etxebizitza dituen herri huts bat nahi! Ez dugu izaerarik gabeko herri erdalduna nahi! Asteburuetan bakarrik zabalduko dira etxe horietako pertsianak, eta nekez sartuko dituzte haurrak gure eskoletan. Nekez parte hartuko dute eguneroko ohituretan eta solastatuko dira euskaraz.

Etorkizuneko aitatxi-amatxien izenak egungo Asier, Eider, Xuban edo Garoa izanen dira. Gure izen modernoak modaz pasako dira. Zahartzarora ailegatzen garelarik ez ote zaigu kontzientzia zimurtuko azalarekin batera? Ez diezaiegun gure bilobei desitxuratutako inguru arrotza utz. Herriaren hitza errespetatzen eta aditzen ez duten politikariak utzi eta izaerarik gabeko hamaseigarren herri grisa utzi, kolore berdea poeten sorburu izan den bailara eder honetan.

Lohizune Amatria
Une ederrak pasatu ditut azken bi hilabeteotan Youtuben. Bai, bideoak ikusten aritu naiz. Gustukoa nuen youtuber bat aurkitu nuelako; edo, beharbada, youtuberrak ni aurkitu ninduelako. Bolo-bolo dabilen moda da kamera baten aurrean ber...

Saioa Alkaiza

Aurrekari penalik gabeko beste bikote heterosexual bat baino ez zen. Jende normala. Orain bat hilda dago, asfixiatuta hil baitzuen besteak, gero, besotan hartu eta ibaira botatzeko, manta batean bilduta. Beste emakume bat, gizon batek eraila. Beste bat, emakumezko preso baten bikotekideak bien haurra labankadaz larri zauritu duela jakin ostean; beste bat, haren alaba bortxatu eta haurdun utzi duen kasuaren aste berean; beste bat, kontaketa ofizialetan sartu ezin diren ezkutuko biolentzia horien guztien artean; beste bat, salaketarik jarri ezin duen migratzailearen kasua ahantzita; beste bat, heteropatriarkatuaren justizia sistemak errugabetzat hartu dituenen testuinguruan; beste bat. Oso normala, dena.

Eta egunkariek ohiko normaltasunez titulatu dute notizia, bien argazki eta guzti: selfie bat, irribarretsu gainera. Bien bikote argazki eta guzti. Gutxi balitz, ingurukoekin hitz egin dute, "gertukoak eta lagunak" deitu diete, eta gustatuko litzaidake jakitea iturri ezin fidagarriago hori nortzuk diren; izan ere, ongi baitakigu denok 4. solairuko bizilaguna aditua dela indarkeria matxistaren trataeran eta etxepeko okina engaiatu dela borroka feministarekin. Zalantzarik ez da iturri hoberik ez zela.

Zeren eta, zergatik ez jorratu berri bat horrela? Akaso, hildakoa errespetuz eta indarkeria matxistaren inguruko berriak ganoraz lantzea da bisita kopurua baino garrantzitsuagoa? Egia batek ez diezazula lerroburu on bat izorra, eta sentsazionalismo merkeak ez diezazkizula klik batzuk galaraz.

Jakin ditut jakin nahi ez nituen gauza gehiegi: badakit turismoa gustatzen zitzaiela eta "normaltasunez eta zuzentasunez" bizi zirela, auskalozeinen iritziz. Interesatzen ez bazait ere, enteratu naiz nongoa den bakoitzaren familia —horrek zerbait aldatuko balu bezala—, eta badakit baten senide batek non egiten duen lan, baita gurasoak zertan aritzen diren ere. Ez hori bakarrik: bitako bakoitzak zein ofizio zuen behin baino gehiagotan irakurri dut.

"Gertuko pertsonak" dira artikuluetako baten mami emaileak, eta "alaia, bidaiaria eta independentea" zela diote, horrek dena aldatzen duelako, bai noski, heteropatriarkatuaren egiturak desegin egiten direlako alaia izanda. Indarkeria sexistaren kontrako perspektiba garatzeko ezin beharrezkoagoa baita bidaiari zela jakitea. Ez dakit nola ez garen konturatu orain arte.

"Ongi ikusten genituen", esan du erudituren batek, artikuluan. "Ostegunean ikusi nituen azkenik, pintxo bat jaten. Pozik zeuden, bikote zuzena ziren, normala", adierazi du genero ikuspegi zorrotzez beste batek. Eta gustatuko litzaidake ordenagailu aurrean eseri den pertsona horrekin parez pare egotea eta galdetzea ea zer sentitzen den, ea zer barrundatzen den odol usainaren atzean grabagailua eskuetan joaterakoan, zein morbo klasek zeharkatzen dizkizun zainak eraildako emakume baten portal paretik pasa eta inguruko tabernan barran dauden txikiteroei "nolakoa zen?" galdetzerakoan. Batez ere, jakin nahi nuke lo lasai egin daitekeen zauria gatzez ongarrituta.

Lur Albizu Etxetxipia

Joan den astean, egun bakarrean, Euskal Herrian bortxazko bi hildako gehiago genituela jakin genuen: prekaritatearen 2017ko bigarren biktima zen bata, janari azkarreko enpresa bateko langile gaztea. Semeak hildako emakumea bestea. Egun bakarrean. Gorlizen eta Portugaleten. Euskal Herrian, 2017an. Bi hildako.

Iritzi-artikuluak han-hemen —nik ere ezin izan diot tentaldiari eutsi—, mota guztietako eragileen adierazpenak. Protokoloak martxan, mobilizazioak abian, protestak. Sumindura eta samina. Sareak sutan.

Askotan, beldurtu egiten nau horrelakoak gertatzen direnean —gertatzen esan dut, kasualitatea balira bezala, erantzulerik ez balego bezala— dugun jokatzeko moduak. Sumindura, tristezia, amorrua... egun bateko kontuak izaten direla iruditzen zait, Twitterreko eguneko trending topic-ak. Biharamunean, ezer gutxi. Batzuetan, ezer ez. Eta aurrera jarraituko dugu —eta jarraitzen dugu— bizitzarekin. Ezer gertatu ez balitz bezala.

Baina gertatzen da. Askotan gertatzen da, gehiegitan. Ahaztu egiten zaigu eguneroko kontua dela hau; testu hau idatzi eta publikatzeko tartean agian beste langile (gazte)ren bat, beharbada beste emakume bat gehiago faltako direla gure artean. Ahaztu egiten zaigu hau idazten ari naizen bitartean hemendik ez hain urrun itotzen ari direla beste batzuk itsasoan, beste batzuk hotzak akabatuko dituela eta etxetik gertu, agian, imajinatzen ez dugun arren, bizilagunen bat berogailua piztu ezinik ibiliko dela.

Eta ez ditu hotzak hiltzen. Ez ditu ez hotzak, ez laneko motorrak, ez labanak hiltzen. Ezta itsasoak ere. Osotasunean ulertu beharko genituzke heriotza hauek, heriotza hitza erabiltzeari utzi eta hilketez hitz egiten hasteko. Beharbada ez da egun bakarreko amorrua, tristezia eta haserrea izanen, hilketez mintzatzen hasten garenean. Agian ulertuko dugu sistema oso baten, sistema oso batzuen ondorio direla hilketa hauek.

Prekaritateak, presak, lan baldintza kaskarrek hil dutela gazte langilea; janari azkarreko enpresa azkar eta prekarioak. Emakume izateagatik hil dutela emakumea; horregatik bakarrik. Itsasoan ez direla ito: ihes egin behar izateak, mugen ixteak, gobernuen konplizitateak eta politika oso batek hiltzen dituela; milaka direla eta ez dela kasualitatea egunero gertatzen ari dena.

Agian planteatu beharko genuke zein den honen guztiaren norabidea eta zeintzuk diren kausak eta ondorioak. Planteatu beharko genuke zer egin sistema kapitalista honek hiltzen gaituelako, patriarkatuak hiltzen gaituelako. Heriotza-hilketa asko, gehiegi eragiten dituztelako. Planteatu beharko genuke, beharbada beste zerbait nahi dugulako. Agian imajinatzen dugun jendartea beste bat delako. Eta horren alde lan egiteko prest daudenak, gaudenok, agian uste dugun baino gehiago garelako. Agian ezin dugulako gehiago itxaron —zeren zain gaude?—. Ez genukeelako itxaron behar. Egun bateko haserrea eguneroko lana bilakatuko bagenu, gauza txiki eta handi asko aldatuko liratekeelako. Beharbada.

Tania Arriaga Azkarate
Bazen behin hurbileko erreinu bat non erregeak, bere kortesano tripazorro, bihozgabe eta krudelekin, herritar txiroen uztak lapurtu, eta bizitzak ankerkeriaz gobernatzen zituen. Gortesauen arbasoen asabek, jendearen artean izua z...

Jon Barberena

Hamabigarren mahats pikorra irentsi, eta urte berriak urte zaharra irentsi du. Sukaldeko dekorazioaren parte zen egutegia zakarrontzira bota, eta irudi berri batek eta zenbaki beltz eta gorri andanak estaliko dute pareta. Hainbertze bizipen utzi dizkigun urtea zokoratu, eta urte berrian iltzatuko ditugu begiak eta nahiak. Ez da helburu berririk faltako 2017an. Arimak pisurik ez duenez, haragiaren gramoetan eta kiloetan paratuko dugu arreta. Arimak ez du lekurik gurean. Elizak hustu eta gimnasioak bete zaizkigu azken urte hauetan; gorputza egurtuz eta gurtuz. Gerri-bueltan soberan dagoen haragiak konfesiorako aproposak ez diren bekatuek baino buruhauste gehiago sorrarazten digute. Gimnasioetako tramankuluak objektu sakratu ditugu, korrika egiteko zintaren soinu errepikakorra mantra belarriendako eta fedea argaltzeko botika miragarrietan edo ahoskatzeko hain zailak diren jarduera berrietan harrapatuko dugu. Stretching eta crossfit bezalako hitzak ez dira faltako erosi berria dugun agenda ñabarrean. Agenda betez eta potolotuz; gorputza hustuz eta argalduz.

Urte berriarekin batera, mingainak jatekoan ez dauden bertze zapore batzuk milikatu nahi ditu. Turroiaren gozotasunaz edo gintonic-aren garraztasunaz aspertu eta hizkuntza berrietan aurkitu nahi du plazera. Urtarrilak aniztasunera garamatza. Bidaiatu gabe, mugak hautsi eta hizkuntza berriak korapilatuko ditugu mingainean gure curriculumaren hobe beharrez. Comment allez-vous? I'm fine, thanks.

Hilabete hotz honetan, erronkak ez dira faltako euskaldunon artean. Norbere muga helmuga bihurtuz. Gero eta gehiago dira buruko argia paratuta arratsez entrenatzen dabiltzanak mendian ehun kilometrotik goiti egiteko, eta Quebrantahuesos proba bortz orduz egiteko asfalto beltzean bizi direnak.

Helburuak eta helmuga urrunak. Urtero paratuagatik, maiz bide erdian galtzen direnak. Ahoa promesez bete arren, gerora betetzeko ahulegiak gara nonbait. Jainkotutako gorputz eredu perfektua lortzeko kirola egitea edo curriculumaren hobekuntza, maiz, bete gabeko helburu bihurtzen zaizkigu. Gizarteak zoriontsu izateko paratu dizkigun langak dira horiek. Gizarteak errezetatutako eginbeharrak ditxosozko zoriona eskuratzeko. Erdietsi beharreko helburu indibidualak, bakar-bakarrik zapaldu beharreko helmugak. Gizaki sozialondako bakarkako kirol neketsu bihurtu da bizitza.

Horren narzisistak izan gabe, urte berriari taldean eskuratu beharreko desioren bat eska diezaiokegu. Gutitan aditzen ditut konpromiso sozialak dauzkaten nahiak jendearen solasetan. Adibidez, mintzalagun izan gaitezke gure herri edo auzoan; kooperante edo misiolari hegazkinik hartu gabe inguru hurbilean; edo euskaraz mintzo den egunkari bakarra, BERRIA, eros eta lagun dezakegu.

PD: Helmuga sozialak norbanakoaren helmugak direla idatzi dudalarik, mutiko gazte bat billabesatik jaitsi da, sakelakoa piztu, aurikularrak belarrietan paratu eta inguruko errealitateari eta estimuluei bizkarra eman die.

Urte berri on.

Saioa Alkaiza

Zer jan du? Zenbat aldiz dutxatu da? Zeinekin hitz egin du telefonoz?". Etxeko langileak kontratatzen dituztenetako batzuek kontrolatzen dituzten alderdietako zenbait dira horiek: emakumeen elikadura, higienea zein harremanak jopuntuan jartzen dituzten galderak. Sorgin eta Anitzak kolektiboko Liz Quintanak azaldu zuen, Emakumeen Mundu Martxak indarkeriaren aurpegi anitz azaleratzeko egindako jardunaldietan: "Haien bizi sexuala, afektiboa, soziala... kontrolatzen dute. Nagusiek dena galarazten diete".

"Esklabotzatik gertu" daude etxeko langileak, eskubideak bermatuta ez daudelako. Hori izan zen behin eta berriz errepikatu zen ideietako bat.

Demagun, etxe barruko esparruan galdetu beharrean, fabrika batean galdetu dietela langileei zenbat aldiz garbitu dituzten hortzak edota norekin izan dituzten sexu harremanak: grebak leudeke, eta hotsandiko lerroburuak egunkarietan. Baina gai honetan, berriz, ez da halakorik gertatzen.

Larriak dira datuak, feminizatutako sektorea da etxeko langileena: %95 dira emakumeak, hain zuzen ere; horietatik asko migratzaileak eta paperik gabekoak dira, gainera. Zenbatekoari dagokionez, Nafarroan, soldatapeko 9.000 etxeko langile inguru daudela uste dute adituek. Kopuruak, baina, dantza zehaztugabea baino ez dira. Gizarte Segurantzan izena emanda ere, langabezia saririk ez dago, ez dute kotizatzen beharko luketen guztia, hitzarmen kolektiborik ez da, eta, gaixo agiria eskatuta ere, berandu has daitezke legokiekeena jasotzen —bederatzigarren egunetik hasi beharko lukete ordainsaria kobratzen, eta hori legearen arabera—.

Ertzek, gainera, are ertz gehiago dituzte. Bazterrak bazterrik ez du faltan: egoiliar aritzen direnak, alegia, etxeetan daudenak ia 24 orduz 7 egunez. "Batzuetan, kobratu egiten diete etxean lo egiteagatik, eta nagusiek behartzen dituzte haienean bizitzera! Lanaldia ez dago arauturik, ez gaueko ordutegia, ez intimitaterako eskubidea...". Zorrotz mintzatu da Quintana: "Familia batzuek etxeko langileak uzten dizkiete elkarri, sukaldeko irabiagailua balira bezala!".

"Behin baino gehiagotan, lapurretaren aitzakia erabiltzen dute nagusiek, eta, hala, kaleratuz gero, etxeko langileek ezin dute deus exijitu". Legearen aurrean zeinek izanen du irabazteko aukera handiagoa, kontraturik ez duen etxeko langile emakume (agian migratzaile) batek ala etxeko nagusiek? Bada, atera kontuak.

Orain, Gabonetako alde iluna. Zuk gozatzen duzu, haiek lan egiten dute izenburupean, etxeko langileen inguruko jardunaldiak antolatu ditu La Rebelde Nafarroako Etxeko Langileen Eragileak.

Bihar bertan, larunbatarekin, Etxeko lana, XXI. mendeko esklabotza hitzaldia izanen da Katakraken, hiru kolektiboren eskutik. Eta 22an, kalera ateratzeko deia egin dute: elkarretaratzea eginen dute. Guk mugitzen dugu mundua leloa izanen du pankartak.

Eta zuk etxeko lanak egiten dizkizun inor ba al daukazu? Soldatapean?

Lur Albizu Etxetxipia

Sorpresarako gaitasuna galdurik genuela uste nuen; aspalditik, gainera. Gauza asko, gehiegi bizi izan ditugulako, ikusi izan ditugulako, entzun izan ditugulako, norbaitek kontatu izan dizkigulako. Errealitateak fikzioa gainditzen duela esateak, nire iritziz, esanahi berezia hartzen du Euskal Herrian: debekuak, ilegalizazioak, komunikabide-itxierak, isunak, identifikazioak, kontrolak, kriminalizazioa, atxiloketak, tortura…

Zerrendarekin jarrai genezake luzaroan, orrialde hau osorik bete arte. Baina badakizue zeri buruz ari naizen; guztiei egokitu zaigu, era batera edo bestera, gertuagotik edo urrunetik, horrelako zerbait bizi behar izatea. Eta Nafarroan, bereziki, horrek guztiak bere berezitasun propioak ere badituela esanen nuke, navarrísimoek bere berezitasunak dituzten bezala. Errepresioa ere diferentea izan baita hemen.

Baina duela aste batzuk harritu egin ginen (nintzen?). Beste behin. Aspalditik ez bezala. Beharbada inuxenteegiak gara batzuetan? Ahaztu egiten zaigu estatuek gerran jarraitzen dutela? Ahantzi egiten zaigu Nafarroak estatu-afera izaten jarraitzen duela?

Atxilotu zituztela jakin nuenean harritu egin nintzen. Muntaia polizial-politiko-mediatikoaren beste kapitulu bat gehiago. Berriz ere. Berriz ere gazte batzuk atxilotuak, kriminalizatuak, komunikabideetan haien bizitza, haien izenak. Epai mediatikoa. Zirkuaren beste kapitulu bat gehiago.

Eta kartzelara joanen zirela jakin nuenean ezin izan nien malkoei eutsi. Sabeleko korapiloak egun batzuetan iraun zuen. Sinestezina iruditzen zitzaidan. Askotan erabili izan dut surrealista hitza. Surrealista. Baina nola deitu horri surrealismo, zazpi gazte espetxean baldin badaude? Ba al da hori baino egoera injustuagorik, gordinagorik, errealagorik? Errealistagorik, egiazkoagorik? Irudikatzen ahal ditugu zazpi gazte altsasuarrak, gazte izateagatik, altsasuar izateagatik, kartzelan, haien etxeetatik ehunka kilometrora?

Gertatutakoaren dimentsioa oso argi bizi izan dugu azkeneko asteetan. Herri oso bat batuta, gertatutakoa ezin sinetsi. Inguruan ere bizi izan ditut egoera kuriosoak, nik behintzat: jendearen interesa, gertatutakoa bidegabekeria hutsa dela ikusten duen jende anitza, kezka, manifestaziora joateko zalantzarik izan ez duen jendea (horrelakoetan ikustea zaila dena)… Duela bi larunbateko irudia(k), dudarik gabe. Asko esaten du egun hartakoak. Oihu herritar isila, eta hain ozena, Altsasu guztiz kolapsatu zuena.

Ezin da bizikidetzaz hitz egin desmilitarizazioaren auzia mahai gainean jarri gabe. Zaila da bizikidetzaz hitz egitea zazpi gazte kartzelan daudenean. Nekeza egiten da kontrol eta poliziaz jositako toki batean bizikidetzaz mintzatzea. Herri oso bat kriminalizatu dute, errealitatea ezkutatzeko, eta eztabaidak isiltzeko. Bai gehiengo baten nahiari muzin egiteko ere. Zein garesti ateratzen den Euskal Herrian, Nafarroan, gazte izatea.

Mila kilometrora; bihotzetik gertu, alegia. Etxean izan arte jarraituko dugu lanean. Maite zaitugu. Maite zaituztegu.

Tania Arriaga Azkarate
Berrikuntzaren alorrean, oinarrian, Europako Batasunak bi mekanismo erabiltzen ditu ikerketa eta garapen teknologikoa garatzeko: Ikerketarako eta Garapen Teknologikorako Zazpigarren Esparruko Programa (FP7) eta Egiturazko Funtsak...