"Musika egiteak, zuzentzeak bereziki, mundu honetatik beste batera eramaten nau", dio Igor Ijurrak (Etxarri Aranatz, 1973). Horregatik aukeratu zuen ogibide gisa musikagintza. Bera da Iruñeko Orfeoiaren zuzendaria 2005. urtetik. Horretan soilik aritzen den lehen zuzendaria da. Zuzenbide ikasketak bukatu zituen, baina gehiago maite zuen musika. Txiki-txikitatik du Ijurrak musikarekiko zaletasuna. Aitona, ofizioz zurgina bazen ere, Etxarri Aranazko bandaren sortzaileetako bat izan zen. "Ni jaio nintzenerako, aitona erretiratua zegoen, eta zura lantzen zuen bitartean euskal kantak abesten zizkidan: Iparragirreren kantak eta gabon kantak". Aitonak musika zaletasuna piztu zion, baina aitonaren lagun batek azaldu zion koru bat zuzentzeko sekretua: "Koru bat zuzentzeko bi eskuak behar dira, eskuina eta ezkerra. Eskuineko eskuarekin korua zuzentzen da, baina ezkerrekoarekin eraman egiten da". Ijurraren aburuz, zuzendari batek teknika beharrezkoa du. Baina hori bezain garrantzitsua harremanak lantzen jakitea da.

Musika du ogibide Ijurrak. Gaztetatik ikasi zituen solfeoa, txistua eta pianoa jotzen. Iruñeko kontserbatoriora 16 urterekin sartu zen. Bertan harmonia, musikaren historia, estetika, eta abar landu zituen. Solfeo eta Kantu irakasle tituluak lortu zituen. Artean, Zuzenbide ikasketak egiten zituen Ijurrak. Baina unibertsitateko bigarren urtean Etxarri Aranazko Abesbatzako zuzendariak kargua utzi egin zuen. Ijurrak 15 urte zituenetik zeraman abesbatzan eta19 urterekin berari esan zioten zuzendaritza hartzeko. Orduan hasi zuen bere zuzendari ibilbidea. Herriko abesbatzaren zuzendaritza hartzearekin batera hainbat ikasketa egin zituen, zeregin horretan aritu ahal izateko.

Zuzenbide ikasketak bukatu zituen 23 urterekin. Orduan, zirt edo zart egiteko garaia heldu zitzaion: zuzenbidea edo musika. "Konturatu nintzen gogokoago nuela musika. Beraz, gurasoei eskatu nizkien urte pare bat musika tituluak ateratzeko eta gero lanean hasiko nintzela agindu nien". Solfeoko eta Kantuko tituluak atera zituen. Bitartean, Etxarri Aranazko Musika Eskolan klaseak ematen hasi zen. Baina Ijurrak ez zuen bizimodu erosoa. "Han eta hemen ibiltzen nintzen hainbat ikasketa egiten, eta emazteari esan nion ikasketa arautuak egin behar nituela". Ijurra ezkondua zegoen jada eta alaba batekin. Musikene, goi mailako musika ikastegia, ireki berria zuten, eta bertan atera zuen abesbatza zuzendari titulua. "Urte horiek gogorrak izan ziren, 40.000 km egiten nituen urtean. Etxarri Aranazko Musika Eskolan lan egin eta Donostian ikasten nuen. Horrez gain, herriko abesbatza ere zuzentzen nuen". Musikenen azken ikasturtea egiten ari zela, 2005-2006 ikasturtean, Iruñeko Orfeoia zuzentzeko aukera eman zioten. "Liskarrak zituzten Orfeoian, zuzendaria kaleratu behar zuten. Berri bat aurkitu arte, niri esan zidaten", azaldu du Ijurrak. Hasieran hilabete eta erdirako bakarrik kontratatu zuten. Baina, azkenean, bera geratu zen.

"Iruñeko Orfeoia zuzentzea ez da lan erraza. Guztira 285 bat abeslari egongo gara, 100 helduen abesbatzan. Gainera, historia handiko instituzioa da Orfeoia eta hori ere erantzukizun handia da". Iruñeko Orfeoia ez da abesbatza profesionala. Langileak badaude, baina abeslariak amateurrak dira. "Abeslariek ez dute kobratzen, baina maila handia dute. Orkestra profesionalekin lan egiten dugu eta bertako zuzendarientzako Orfeoiko abeslariak musikariak dira". Horrek asko betetzen du Ijurra, talde amateur bat antzoki handietan eta munduko zuzendari onenetariko batzuekin lan egiten ikustea. "Herri txiki batekoak gara, eta New Yorken egon gara. Musika duintasunez egiten eta zorionekoak gara gu. Profesional asko sekula egongo ez diren lekuetan egon garelako".

Ijurraren egunerokoak gora behera asko ditu. "Hau ez da fabrika bat", azaldu du. Ordutegi finko bakarra du egunean: 20:00etan proba saioa dute. Gainerako orduak hamaika beharretara zuzentzen ditu, besteak beste, lan administratiboa, kontzertuak prestatzea eta ikastea.

Carmina Burana izan da Iruñeko Orfeoiari azken urteetan ospea eman dion lana. La Fura Dels Baus antzerki taldearekin batera landu dute musika lan ezaguna. Proiektua 2009. urtean hasi zen, eta lan hori New York eta Washingtonen aurkeztu dute. Datorren urtean bukatuko dute Carmina Burana ikuskizunarekin. Apustu arriskutsua izan da, baina proiektutik indarberrituta atera direla uste du Ijurrak. Hurrengo urteetan, ikuskizunetan errepertorio berria sartu nahiko luke. Bereziki Nafarroako musikarien lanak estreinatu nahi ditu. Egun, horietako asko, nahiz eta 100 urte izan, ez direlako sekula estreinatu. Berak uste du Iruñeko Orfeoiak, instituzio bat den heinean, Nafarroan egindako musika bultzatu beharko lukeela. "Guk ez badugu gure musika egiten, nork egin behar du?", galdetu du Ijurrak.

Urtarrileko lehenengo hamabostalditik aurrera, Nafarroako Ospitaleen Guneko aparkalekuan autoa uzteko ordaindu egin beharko da. Hala adostu dute Enrique Maia Iruñeko alkateak eta Marta Vera Nafarroako Gobernuko Osasun kontseilariak. Orotara, 681 aparkaleku dauden arren, 306 eremu laranja izango dira eta 236 eremu urdina. Gainerakoak, ezinduentzat, anbulantzientzat eta taxientzat izango dira, besteak beste.

Beraz, urtarriletik aurrera, Nafarroako Ospitaleen Gunean ez da autoa doan aparkatzeko aukerarik izango. Hala ere, Verak azaldu duenez, Nafarroako Ospitaleen Guneko langileentzat 2 euroko tarifa berezia jarriko dute. Prezio horren truk, lanaldiak irauten duen denboran aparkatu ahal izango dute autoa eremu laranjan.

Dagoeneko, Iruñeko Udalak eta Osasun Departamentuak zehaztuta dute zein izango den eremu urdina eta zein eremu laranja. Vianako Printzea kontsultategiaren aldeek mugatuko dute eremu urdina. Irunlarrea kaleko sarreraren ondoan, 115 autorentzako tokia izango da, eta 121 kontsultategiaren atzean. Hiriko gainontzeko eremu urdinetan bezala, gehienez bi orduz utzi ahal izango da autoa eta prezioa gehienez 2,10 eurokoa izango da.

G pabiloiaren pareko aparkalekuan, 176 autorentzako tokia izango da, eta eremu laranja gisa izendatzea erabaki dute bi administrazioek. Hala, egun osoz utzi ahal izango da autoa bertan, gehienez 4,35 euroren truke. Horiez gain, erietxeen inguruko zonaldeetan beste 17 aparkaleku laranja izango dira, eta 21 M6-aren alboan. Pabiloi zuriaren inguruneetan 30 toki izatea espero da, eta beste 22 E eta F pabiloietan; 12 pabiloi Urdinaren parean, 21 Mantentze Zerbitzuaren eraikinean eta beste 7 Eskola Profesionalean.

Erregulatutako aparkaleku sistema abian jartzeko, ia 158.000 euroko inbertsioa egingo dutela aurreikusi dute Iruñeko Udalak eta Osasun Departamentuak. Gainera, azpiegitura ustiatzeko, urtean ia 250.000 euro beharko dituzte. Hala, jakinarazi dutenez, bi erakundeek erdibana egingo dituzte gastuak eta aparkalekuen zaintzaz Dornier SA enpresa pribatua arduratuko da.

Kezkatuta eta haserre agertu dira Seo/BirdLife eta Aldude koordinakundea Pirinioetan egitekotan diren meategien proiektuei babesa adierazi dielako Nafarroako Gobernuak. Bi talde horiek beste behin ohartarazi dute Zilbetin Magnesitas Navarra SA Magna enpresak egin nahi duen silizea ateratzeko meategiak "izugarri kaltetzen" duela ingurumena.

Antzeri eremua Nafarroako Gobernuak hala erabakita, Natura 2000 sarearen barruan dago. Hala, 2005. urteaz geroztik, ZBG Zaintza Bereziko Gune gisa dago izendatuta, besteak beste, dituen balio ekologikoak direla eta. SEO/BirdLife taldeko kide diren hainbat elkarte zientifikok eta aditu ezagunek, ohartarazi dutenez, Nafarroako Gobernuak "sustatutako" meategien proiektuak ez dira bateragarriak eremuari aitortutako ingurumen babes mailarekin.

Oraindik, Zilbetiko Antzeri parajean meategia egiten hasi ez badira ere, heldu den urte hasieran eraikitzen hasteko asmoa agertu du behin baino gehiagotan Magna-k. Dena den, SEO/BirdLife eta Aldude koordinakundeko kideek ohartarazi dutenez, hori hala izan ez dadin "borrokan" jarraituko dute. Nafarroako Gobernuak araudia ez duela betetzen iritzita, Europako Kontseiluan —bere erabakiz sortu zen Natura 2000 sarea— kexa formala aurkeztu dute. Gainera, afera auzitegietan ere badago. Bi taldeek ohartarazi dutenez, justiziak arrazoi emango ez baliete, litekeena da Europako Kontseiluan aurkeztutako kexa formala handitzea.

Oraingoz, Nafarroako Auzitegi Nagusiak zer erabakitzen duen zain daude. Izan ere, Aldude koordinakundeak eta SEO/BirdLife taldeak Zilbetiko meategiaren aurka helegitea aurkeztu zuten. Justiziaren ebazpena urte amaierarako espero dute.

Horrez gain, bi taldeek jakinarazi dutenez, Antzerin egin nahi duten meategiak hainbat erreka kaltetuko lituzke. Hori dela eta, Ebroko Ur Konfederazioaren baimena eskuratu behar izan zuten proiektuaren sustatzaileek. Ramon Elosegi SEO/BirdLife taldeko kidearen arabera, "Ebroko Ur Konfederazioak emandako baimenak oso mugatzaileak dira eta ia ezinezkoa da arau horiek beteta meategia martxan jartzea".

Magna-k Zilbetin meategia martxan jarriz gero, Zubiriko lantegiak martxan jarraitzeko aukera izango duela adierazi du behin baino gehiagotan. Hori gezurtatu dute SEO/BirdLife eta Aldude koordinakundekoek, "Zubiriko Azkarate meategian beste 20 urterako erreserbak daudelako oraindik".

"Jendea gugana dator osasun arazo bat duelako, hori kontuan izan behar dugu beti", dio Garazi Subiza fisioterapeutak (Iruñea, 1989). Osasunaren arloan lan egitea erantzukizun handia dela uste du. "Fisioterapeutok, medikuek eta erizainek bezala, ezinbestekoa dugu etengabeko formakuntza". Horretan ari da, lanean dabilen bitartean. Krisia nabari badute ere, euren lana gero eta ezagunagoa eta errespetatuagoa dela uste du Subizak. "Gero eta informazio gehiago dago, baina instituzioek lan handiagoa egin beharko lukete gure lana ezagutarazteko. Adibidez, jendeak ez du zertan jakin buruko mina fisioterapiaren bidez ken daitekeela; ibuprofenoa hartzen dute, eta listo". Gainera, osasun zientzien artean fisioterapia gutxietsia dagoen arloa dela uste du. Horren adibide moduan, fisioterapiak arlo publikoan duen presentzia eskasa jarri du. "Egun, gure lana egiteko askoz aukera gehiago daude arlo pribatuan publikoan baino. Eta ez da eskari faltagatik".

Subizak batxilergoa bukatu zuenean ez zuen oso argi zer ikasi nahi zuen. Osasun zientziak gogoko zituen, baina hortik aurrera zalantzak ugariak ziren. "Pixka bat itsuki sartu nintzen. Ikasketak bukatu ostean konturatu naiz zer diziplina ezberdinak diren fisioterapia, erizaintza eta medikuntza. Baina erabakitzeko garaian ez nuen horren argi", azaldu du. Nafarroako Unibertsitate Publikoan ikasi zuen, Tuterako campusean. Ikasketak bukatu, eta hilabete batzuk barru lanean hasi zen. "Osasunbidean hasi nintzen; lehenengo eta behin ospitaleetan, eta gero zenbait osasun etxetan. Azkenaldian arlo pribatuan baino ez dut lanik aurkitu". Bere lana ganoraz egiteko sektore pribatuan lan egin behar duela uste du Subizak, eta horrek amorratzen du. Gainera, kontsulta pribatuetara joaten den jende asko lehenago zerbitzu publikoetatik pasatu delako.

Orotariko jendea joaten da fisioterapeutarenera. Badaude klinika espezializatuak, besteak beste, ginekologian, pediatrian eta kirol munduan. Horietan, bakoitzaren alor zehatzeko patologiak tratatzen dituzte. Subiza ez da oraindik espezializatu, eta, egun, askotariko kasuak ikusten ditu. Baina badira behin eta berriz errepikatzen diren gaitzak, hala nola bizkarreko minak, gerrialdekoak, zerbikalak, buruko minak, laneko eta kirol munduko lesioak, tendinitisak eta ziatikak. Adin guztietako jendea joaten da horrelako zentroetara, eta gazteak gero eta gehiago dira. Baina, Subizaren aburuz, hori ez da gazteak gero eta okerrago daudelako, baizik eta informazio gehiago dutelako.

Hala ere, Subizak uste du oraindik ere jendeari fisioterapeutarenera jotzea kostatzen zaiola, eta hori gizartean errotuta dauden ohiturengatik dela dio. "Medikuntza tradizionalean oinarritutako osasun sistemak, oro har, mediku eta botikei indar handia ematen die, eta osasun arloko bestelako zientziak bigarren mailan uzten ditu". Hala ere, mina denean Subizak azken momentura arte ez itxoitea gomendatzen du. Baina hori baino garrantzitsuagoa prebentzioa dela dio. Hiru puntu jotzen ditu Subizak beharrezkotzat, gorputzeko gaitzak saihesteko. Lehenik eta behin, ariketa fisikoa eta luzaketak egiteko ohitura hartzea. Horrekin batera, elikadura zaintzea aholkatzen du Subizak. "Elikagai motak eta prestatzeko modua zaintzea, garaian garaiko elikagaiak kontsumitzea eta otorduak errespetatzea gure gorputza zaintzeko gakoak dira". Azken aholku moduan, bakoitzaren egoera psikosoziala zaintzea gomendatzen du. Hau da, egunerokotasuneko estresak eta arazo emozionalak bideratzeko modu eraginkorra izatea.

Etenik gabeko ikasketa

"Fisioterapiak etengabeko formakuntza eta birziklapena eskatzen du", esan du Subizak. Hainbat kurtso egin ditu, eta, horrez gain, Osteopatia ikasketak egiten ari da. "Gehiago dakidan heinean, konturatzen naiz oraindik ikasteko zenbat geratzen zaidan", aitortu du Subizak. Oraindik alorren batean espezializatu ez bada ere, lan egiteko modu batean espezializatzen ari da. Horregatik, Osteopatia ikasketak egiten ari da, bere ezagutzak osatu eta aberasteko. Zientzia zabala baita fisioterapia, eta beste hainbat zientziatatik edan dezake. Horrekin lotuta, Subizak gogoratu du masajeak eman baino gauza gehiago egiten dituztela. "Masajea oso baliagarria den teknika bat da, baina, beste askoren artean, beste teknika bat baino ez da".

Fisioterapeutek jendearen osasunarekin lan egiten dute. Hori kontuz ibiltzeko gaia da. Askotariko jarrerak ikusi ditu pazienteen aldetik. Gainera, pazientearen jarrera giltzarria da norberaren gaitzek hobera egin dezaten. Hori lortzeko, kontsultara joaten direnen konfiantza lortzea da Subizak bilatzen duena. "Bakoitzari zer gertatzen zaion eta zer egingo diodan azaltzen diot. Pazienteak jakin behar du zergatik ukitzen diozun hanka. Informazioa ematea gakoa da".

Nafarroako Auzitegi Nagusiak EHE Euskal Herrian Euskaraz-eko kide Itziar Claver eta Haizea Ramirez de Alda zigortu zituen, zirkulazio seinale batzuk ezabatu izana leporatuta. 6.000 euroko isuna ezartzeaz gain, 48 orduz lokalizatuta egotera zigortu zit...

"Krisia albo batera uzten ari da gizartearen zati bat", hori uste du Patxi Lasak, Gizakia Herritar fundazioko presidenteak. Bost urte bete berri ditu Gizakia Herritar fundazioaren mendeko Paris 365 elkartasun jantokiak. Aldaketa sozialaren beharra nabarmendu dute fundazioko kideek, eta kritikatu egin dute instituzioak krisia nola kudeatzen ari diren. "Lehenengo, esaten zuten krisirik ez zegoela; gero, baietz, baina denbora gutxirako bakarrik, eta bitartean, legedia gero eta zorrotzagoa egiten ari dira. Ezagutzen genuen ongizate estatua desagerrarazi dute", esan du Lasak.

Azken 21 hilabeteetako balorazioa egin dute fundazioko kideek. Pozik daude euren lanarekin; besteak beste, bost urtean 47 pertsonarentzako aldi baterako lana lortu eta 111.000 bazkari eta afari eman dituztelako. Datozen urteetarako, hiru proiektu berri dituzte esku artean: eskaintzen dituzten zerbitzuen kalitatea egiaztatzea, Europara hedatu eta lan egitea, eta gizarte ekintzailetasuna garatzea. Horrez gain, hurrengo urtean bulegoak eta jantokia lekuz aldatuko dituzte. Bazkideak lortzeko kanpaina jarriko dute martxan urte berriarekin batera. Egun, 415 bazkide inguru ditu Gizakia Herritar fundazioak, eta bi urteko tartean 1.000 izatera heldu nahi dute.

Bost urte pasatu dira Paris 365 elkartasun jantokia martxan jarri zuenetik Gizakia Herritar fundazioak. Baina geroztik beste hainbat ekinbide eta proiektu eraman dituzte aurrera. Fundazioak sei proiektu ditu martxan momentu honetan. Jantokia inauguratu zutenetik 111.000 afari eta bazkari eta 23.203 gosari eman dituzte. Orotara, 1.293 pertsonari eman diete jaten. Elikadurarekin lotua, Oinarrizko Saskia egitasmoa ere martxan dute: horren bitartez, hamabost egunean behin, diru sarrera txikiak dituzten 63 familiari jaki saski bana ematen diete.

Iaz, martxan jarri zuten Txoko Txiki Paris 365 proiektua. Bertan, 35 familia eta 59 umek parte hartzen dute. Txoko txiki integrazio gune bat da. Horretarako, jolas baliabideak eta hezkuntzakoak, jolasak, tailerrak, txangoak, hiri kanpalekuak eta umeentzako laguntza eskolak eskaintzen dira. Horren bitartez, umeak ludotekan dauden bitartean, gurasoek lana lortzeko ikastaroak jaso edo lana bila dezakete.

Hala ere, fundazioko kideek uste dute enplegua dela heldu beharreko gai nagusia. Haien aburuz, enplegu bat lortzean pertsona bakoitzak bere bizitza berrantolatzen du, inoren laguntzarik gabe. "Arazo nagusia lanik eza da. Laguntza eske datorren jendea ez da etortzen erosotasunagatik edo alferkeriagatik, jende askok arduragabeki hala esaten badu ere. Lanik ez duelako etortzen da", azaldu du Lasak.

Enplegua sortzeko helburuarekin Paris 365 Catering iraunkorra sortu zuten. Janari zerbitzu horri esker, 30 pertsonak lana lortu dute. Horrez gain, Taldeentzako Sukaldaritza tailerren bitartez, 15 pertsonak aldi baterako lanaldia izan dute. Nabarmentzekoa da, era berean, 2013ko abuztutik urrira bi lanpostu sortu zituztela San Andres Errota ostatuaren kudeaketa aurrera eramateko.

Bide horretatik jarraitzeko, etorkinentzako aholkularitza zerbitzua eta Paris 365 Bizikasi institutua dituzte. Lehenengoan, etorkinei aholkularitza juridikoa ematen diete, euren egoera hobetu ahal izateko. Bizikasi institutuan, ordea, hainbat prestakuntza ikastaro eskaintzen dituzte.

Eurek egindako lanarekin pozik badaude ere, oraindik egiteko asko dagoela uste dute fundazioko kideek. Iruñerrian jende askoren egoera gero eta gordinagoa dela ohartarazi dute. Hori ikusirik, gizarteari gogoeta "zintzoa" egiteko eskatu diote.

"Familiako baliabiderik ez duenak ia ezinezkoa du sektore honetan hastea", dio Maider Sarasa nekazari eta abeltzainak (Itza, 1984). Batxilergoa bukatu eta ikasketak hautatzeko garaian, Nekazaritza eta Abelazkuntza ikasketak egitea erabaki zuen. Ikaske...

Bizikletaren Iruñeko Behatokia sortu du Iruñeko Udalak. Azaroaren 6an egin zuten lehen bilera, eta, gutxienez, urtean bi aldiz bilduko dira. Behatokia Agenda 21eko helburuen bigarren planaren barruan dago. Plan horretan, Iruñeko Udaleko hainbat sailetako teknikariek eta arduradunek parte hartzen dute. Horiekin batera, beste instituzio eta eragileetako kideak ere badaude, besteak beste, Trafiko Zuzendaritza Nagusia, Nafarroako Kirol eta Gazteria Institutua, unibertsitateak eta Ermitagañako Txirrindularitza Taldea. Garraiobide gisa bizikleta Iruñean zer egoeratan dagoen aztertzea da Behatokiaren helburua eta, behar izanez gero, hobetzea .

Gaur eta bihar, fibromialgiaren eta neke kronikoaren jardunaldiak egingo dituzte Iruñean, Iturrama auzoan dagoen Civivoxen. Frida Nafarroako Fibromialgia eta Neke Kronikoaren Elkarteak antolatu ditu jardunaldi horiek. Eva Martinez (Luecia, Zaragoza, Espainia, 1946) da elkarteko presidentea. Gizarteak eta zenbait medikuk fibromialgiari eta neke kronikoari bizkarra ematen dietela salatu du.

Fibromialgia gaixotasun ezezaguna da oraindik. Zer eragin du horrek zuengan?

Gure elkarteak gaixotasunaren ibilbide bertsua dauka. Fibromialgia ezagun egin den heinean gure elkartea ere ezagunago egin da. Hala ere, oraindik, gaixotasuna ikusezina eta askotan sinesgaitza izaten da. Baina, 2000. urtetik aitzinera, aurrerapausoak eman dira osasun eremuan lan egiten dutenen sentsibilizazioan. Gaixo gehienak emakumezkoak gara, eta hori ez da kasualitatea. Gaixotasun hori dugunok alfer, ero eta histeriko moduan etiketatu gaituzte. Baina etxetik kanpo lan egiten genuen emakumeok gaixo agiria genuela-eta lanera joateari utzi genionean hasi ziren kontuak.

Etxetik kanpo lan egiten zuten emakumeei esker sinesgarritasuna lortu zenutela diozu?

Bai, inolako zalantzarik gabe. Batez ere, etxetik kanpo lan egiten genuen emakumeoi sinesgarritasun handiagoa aitortzen ziguten, gure gaixotasunak enpresen produktibitatean eragina zuelako. OME Osasunerako Mundu Erakundearen arabera, biztanleen %3-%6 inguruk fibromialgia eta min kronikoa dituzte. Hala ere, batez ere emakumeen gaixotasuna dela esan daiteke. Izan ere, gaixotasuna duten 21 pertsonetatik bakarra da gizonezkoa. Orotara, Nafarroako Osasun Departamentuak dituen datuen arabera, fibromialgia dugunon %18k soilik dugu diagnosia.

Zer sintoma ditu fibromialgiak?

Nire kasuan, oro har gaizki sentitzen nintzen. Ohetik jaikitzen saiatzen nintzen, eta ezinezkoa zen niretzat. Mina orokorra izaten da. Apurka-apurka izugarri gaizki sentitzen nintzen. Denbora luzea medikutik medikura igaro ondoren, fibromialgia diagnostikatzen dute, beste aukerak bazter utzita. Ez dago inolako datu objektiborik azterketa medikoetan zein gaixotasun dugun adierazten duenik. Oinarri bat bada diagnosia egiteko: denbora batez min berarekin egotea, erabateko nekea sentitzea... Baina, oro har, izugarri kostatzen da diagnosia izatea. Azken azterketen arabera, bost eta sei urte artean behar izaten dira diagnosia izateko.

Diagnosiaren ondoren, zer pauso eman daitezke?

Nire kasuan, etxera pozik itzuli nintzen, zer nuen banekielako. Une horretan frogatu ahal izan nuen zer gaixotasun nuen. Behin baino gehiagotan pentsarazi zidaten mina neronek eragiten niola neure buruari. Fisikoki ez du gaixo gaudenik ematen. Diagnosia egiteko horrenbeste urte behar direnez, gaixotasuna onartzea izugarri kostatzen da. Nire kasuan, fibromialgia nuela jakin nuenean, bizitza goitik behera aldatu behar izan nuen, eta bi urtez jaso nituen tratamendu psikologikoa eta psikiatrikoa. Hala ere, tratamendu psikologoa nire poltsikotik ordaindu nuen, Gizarte Segurantzak ez duelako zerbitzu hori eskaintzen.

Fibromialgiagatik bizitza aldatzen zaizue?

Bai, goitik behera. Pertsona askok lan egiteari utzi behar izaten diote. Gainera, enpresa askotan gaixotasuna duten lagun asko kaleratu egiten dituzte. Elkartean pertsona ugari daude fibromialgia zutela esan eta kaleratu dituztenak. Nire kasuan, lana egiteari utzi nion, nahiz eta nire lanbidea ez zen fisikoa. Gainera, kontuan hartu behar da Gizarte Segurantzak ez duela fibromialgia gaixotasun desgaitzailetzat jotzen. Beraz, ez dago ezintasunen bat aitortzeko inolako aukerarik.

Zein helbururekin antolatu dituzue gaurko eta biharko jardunaldiak?

Batez ere, fibromialgiaren eta neke kronikoaren inguruko lau gai nagusi landuko ditugu: mina eta arazo psikologiko eta psikiatrikoak, bikote arazoak, ezintasun iraunkorra eta justizia arazoak, ikerketa eta egun martxan dauden tratamenduak. Eremu askotako profesionalek parte hartuko dute, eta nik uste oso jardunaldi interesgarriak izango direla. Batez ere, egunerokoan sakonki lantzen ez diren gai eta arazoak landuko ditugu profesional garrantzitsuen bitartez.