NAFARROAKO HITZA

Jon Etxeberria (Etxarri Aranatz, 1991), Sakantzen sareko sustatzaileetako bat izateaz gain, Mondragon Unibertsitateko Lidergo Ekintzaile eta Berrikuntza graduko ikaslea ere bada. Gradu amaierako lanean, Sakanari laguntzeko enpresen ekosistema "ona" so...

Aurten ere iraganera bidaiatzeko aukera emango du Erriberriko Antzerki Klasikoaren XIV. Jaialdiak. Hainbat antzezlan ikusteko parada izateaz gainera, publiko espezialituarentzat trebakuntza ikastaroak eta antzerkia sustatzeko jarduerak ere egongo di...

Eskubaloia da nire bizitza". Kirolarengatik joan da Nerea Pena (Iruñea, 1989) Budapestera (Hungaria). Urtebete darama han FTC Budapest eskubaloi taldean jokatzen, eta datozen beste bi denboraldietan egonen da han, oraingoz, 2015. urtera arte. Kostatzen ari zaio egokitzea, batez ere hizkuntzarengatik, baina oso gustura dagoela adierazi du. "Esperientzia ahaztezina izaten ari da, eta esan dezaket hau dela nire bigarren etxea", aitortu du.

Txikitatik hasi zen eskubaloian jokatzen. Iruñeko Loiola taldean hasieran, eta 15 urte zituelarik Itxako taldeak ireki zizkion ateak. "Orduan hasi nintzen eskubaloia beste era batean bizitzen". Iaz arte egon zen Lizarrako taldean, eta orain bizimodu berria du Budapesten. Aldaketa ez da erraza izan, baina kontent agertu da. "Gogorra izan da. Etxetik urrun joaten naizen lehenengo aldia da. Han utzi dut familia, eta han utzi ditut lagunak". Joan den urteko uztailean iritsi zen Budapestera, denboraldi-aurrea hasi zenean. Orduan belauna zuen kezka nagusia —eskuineko belauneko lotailuak hautsi zituen iazko otsailean—, eta hutsetik hasi behar izan zuen. Taldearen babes osoa jaso zuen, eta osatzea lortu zuen. Joan den otsailean, hala ere, berriro hartu zuen mina belaunean, eta lesionatu zen. Zorte txarra izan du Penak eskubaloian, berak aitortzen duenez: "Nire bizitza lesioen segida baino ez da izan; espero dut gutxika-gutxika kiribil honetatik ateratzea". Orain, birgaitze prozesua egiten ari da, Iruñean. Gogorra izaten ari dela dio: "Hilabete hauek fisikoki baino psikologikoki gogorragoak izan dira; bolada txarra pasa dut". Oraindik ez dago sasoi betean, aitortu duenez, baina lanean jarraitzeko ilusioz dago.

Hara iritsi zenetik eskubaloian jokatzeko era guztiz desberdina zutela sumatu zuen. "Jokoa oso desberdina da, eta, hortaz, baita entrenamenduak ere. Ordutegiak gogorragoak dira, baina moldatu naiz", adierazi du. Horrez gain, emakumeen eskubaloiak Nafarroan baino "askoz indar handiagoa" duela baieztatu du. "Dagoen giroa izugarria da. Inoiz ez dut horrelakorik ikusi; harrigarria da". Itxakoko garaiak gogora ekarri ditu, eta denboraldi "indartsuak" izan zituela dio, baina ez duela zerikusirik Hungarian ikusi duenarekin. Dioenez, emakumeen kirola askoz gehiago baloratzen dute han: "Zaleek oso gertu sentitzen dute eskubaloi taldea".

Jokatzera moldatu da, baita bizimodu berrira ere. "Gehien nabaritu dudana askatasuna izan da. Hungarian egotea, bakarrik, eta nire kabuz moldatzen naizela konturatzea". Gainera, harreman onak egin ditu hangoekin. Hungariarrak pertsona "itxiak eta zakarrak" direla diote, baina Penak ez du inolako arazorik izan haiekin, eta hasieratik haien laguntza jaso du. "Oso adeitsuak dira, eta beti laguntzeko prest daude. Hungariako lagunek esaten didate zorte handia izan dudala haiekin!". Hizkuntzarekin du, ordea, arazo gehien. Hungariera ikasten ari da, baina zaila dela dio. Baditu lagun hungariarrak gazteleraz hitz egiten dutenak; eskubaloiko taldekideekin, berriz, ingelesez mintzatzen da —dakitenekin—, eta baditu lagun atzerritarrak. Beraz, ahal duen neurrian moldatzen da guztiekin.

Hilabete hauetan guztietan bidaiatzeko aukera izan du Penak, bai taldearekin eta bai bere kabuz ere. Han eta hemen egon da, baina zeharo desberdintzen ditu taldearekin egiten dituen bidaiak eta plazer bidaiak. Kirolaria izanda, asko bidaiatu du Penak. "Ikaragarri gustatzen zait bidaiatzea plazeragatik. Taldearekin bidaiatzea oso gogorra da, batez ere asteazken eta larunbat batean jokatu behar bada...".

Hiri handia da Budapest. Izugarri gustatzen zaio Penari. "Agian herrialdea ez da oso polita, baina hiria bai, hiria ederra da! Asko gustatzen zait, eta pozik nago hemen". Orain hiri bakarra da, baina aitzinean bi hiri ziren: Buda eta Pest. 1873. urtean elkartu ziren, baina "desberdinak" dira gaur egun ere. "Danubio ibaiak zatitzen du hiria, eta horrek hiri berezia izatea eragiten du. Buda izan zenak eraikin historikoak gordetzen ditu, eta xarma handiagoa du. Pest, berriz, negozioak dauden gunea da, eta han egiten dute herritarrek bizitza gehiena". Hiriko sinagoga gustatzen zaio Penari. Europako handiena da, eta "berezia" dela dio.

Pobrezia eta herritarren arteko desberdintasun handia ikusi du Penak. Bizi-kalitatea Nafarroakoa baino askoz baxuagoa dela dio, baina, hala ere, harrituta geratu da herrialdeak eskaintzen dituen baliabide guztiekin. "Ez dakit nola eskain diezaieketen hainbeste baliabide bai hemengo herritarrei eta bai atzerritarrei, bizi-kalitatea askoz baxuagoa izanda. Bitxia iruditzen zait". Bitxiak iruditzen zaizkio hungariarrek ospatzen dituzten festak ere. Pertsona bakoitzaren santuaren eguna ospatzen dute beti, eta jai erraldoiak egiten dituzte, urtebetetzeen antzekoak. Gonbidatuek tartak eramaten dituzte, eta festa antolatu duena zoriontzen dute.

Orain dela 200 urte arbizuarrek sekulako hondamendia jasan zuten, Napoleonen soldaduek herriari su eman baitzioten. Bigarren mendeurrena gogora ekartzeko, herritarrek 1813 Arbizu errautsetatik jaiki ginenekoa izeneko antzerkia prestatu dute auzolanean...