Orain dela egun batzuk Leitzan izan ginen, auzolanari buruzko solasaldi batean, Kultur Aroaren baitan. Gaiari buruz teoria-mailan ikasi duguna azaltzen hasi orduko, solaskideen gogoa piztu eta euren ahotik aditu genituen garai ez hain urrun bateko biz...
“Asko aldatu da presoen aldeko jaialdia urte hauetan guztietan; hobera egin du”
Hatortxu Rock jaialdiak saio berezia egingo du bihar, Atarrabian, hamabosgarren urteurrena ospatzeko. Egun bateko jaialdia izanen da, eta Fermin Muguruza, Berri Txarrak, Riot Propaganda (Los Chikos del Maiz + Habeas Corpus), La Jodedera, Iheskide eta DJ Jotatxo ariko dira agertokian. Hatortxu Rock jaialdiaren antolatzaileetako bat da Iker Isiegas (Iruñea, 1976), eta azpimarratu du presoen egoera berdin dagoela hamabost urte igaro eta gero ere.
Bihar, Hatortxu Rock jaialdiaren hamabosgarren urteurrena ospatuko duzue. Berezia izanen da?
Hamalaugarren aldia bukatu bezain pronto hasi ginen hau prestatzen. Horrelako egitasmoak inoiz baino beharrezkoagoak dira, presoek behar ekonomiko handia dutelako, batez ere. Fermin Muguruzarekin kontzertu berezi bat egiteko aukera suertatu zitzaigun, eta hortik aurrera hasi ginen osatzen. Muguruzari orain dela urte asko proposatu genion jaialdian jotzeko, baina hainbat gauza tarteko, ezin izan du inoiz. Aurten ahal izan du, eta bere itzuliaren barruan joko du Atarrabian. Orain dela hamabost urte hasi ginen jaialdia antolatzen, eta horrek izugarrizko esperientzia eman digu. Horregatik, esan dezakegu urte hauetan guztietan jaialdia finkatu eta sendotu dela.
Eta urte hauetan guztietan ere jaialdia aldatu da?
Hasieran lagunarteko kontu bat zen, eta zerbait txikia. Alde batetik, presoen egoerak eta beharrak bultzatu gintuen hona, eta, bestetik, musikak. Beraz, biak elkartu eta Hatortxu Rock jaio zen. Zaleak ginen, baina egun esan dezakegu jaialdia erabat profesionala dela. Asko aldatu da, baina hobera egin du.
Baina jaialdiaren helburua berbera da oraindik?
Bai, hala da. Preso politikoen kolektiboari eta haien senide eta hurbileko pertsonei gure elkartasun guztia adierazi nahi diegu. Presoen aldeko ekinaldi erraldoia da, eta Iruñerriko indarra irudikatu nahi dugu. Behar ekonomiko handia dago, eta badakigu ur tanta bat garela itsasoan, baina ezinbestekoa da. Gainera, asteburu hau elkartasun asteburua izanen da. Igandean, presoen aldeko lasterketa eginen dute Oiartzunen [Gipuzkoa].
Zer ekarpen egiten dio jaialdiak presoen egoerari?
Saiatzen gara jaialdiko berotasuna kartzeletako ziega bakoitzera helarazten. Aurten, adibidez, ekinaldi berri bat eginen dugu. Sarrera bakoitzarekin postal bat banatuko dugu, eta gure helburua da bertaratzen direnek zerbait idaztea eta presoen ziega guztietara iristea. Guztira, 596 preso dira; beraz, 596 postal, 596 elkartasun mezu. Senideei ere gure babes osoa erakutsi nahi diegu; izan ere, asko bihar lanean arituko dira jaialdian, eta hurrengo egunean bidaia eginen dute kartzeletara. Jaialdia jaio zenetik gure asmoa izan da beti azkeneko edizioa izatea. Guretzat albiste onena litzateke. Baina zoritxarrez hamabost urte daramatzagu, eta seguruenik hemen jarraituko dugu, egun arazo berak daudelako. Senideen eta presoen egoera oso larria da, eta lanean jarraituko dugu.
Beste urte batzuetan antolatu duzue bi eguneko jaialdia. Aurten, egun bakarrekoa. Zergatik?
Egun bakarrekoa egitea aproposagoa iruditu zitzaigun, baina seguruenik datorrenak bi egun izanen ditu. Aitortu behar dugu hasieran ez genuela indar handirik guztia prestatzeko, baina beharra zegoela ikusi genuen, eta, azkenean, inertziak ekarri gaitu hona. Kartel borobila osatu dugu.
Dena prest duzue biharko?
Sarrerak agortzen ari dira leku guztietan. Zortzi mila pertsonarentzako lekua dugu; ea lortzen dugun betetzea! Jaialdian boluntarioen lana oso garrantzitsua da. Laurehun lagun inguru aritzen gara jaialdia prestatzen, eta jasotzen dugun babesa ikaragarria da. Aurten, gainera, sarrerekin ohar bat banatuko dugu, ez dugulako inolako erasorik izan nahi jaialdian.
Sanferminetako “jazarpenen” aurka herri dinamika berria aurkeztu dute
Iruñea askatasunez, baita sanferminetan ere mugimendua aurkeztu dute, sanferminetako festetako "jazarpenen" kontra. "Eskubide urraketei" eta "murrizketei" aurre egiteko sortu da dinamika. Izan ere, azaldu dutenez, sanferminetako jazarpenen zerrenda luzea da, eta Iruñeko eragile askori eragiten die. Sortu berri den mugimenduak urraketa hauek guztiak salatzea eta gainditzea du helburu. Gainera, "jai giroko manifestazio koloretsua" iragarri dute, uztailaren 5erako.
Besteak beste, hauek dira salatu dituzten "eskubide urraketak": peñei eta festa batzordeei egindako murrizketak, Riau-riauaren erabilera, txupinazoaren militarizazioa, tabernariei ezarritako araudiak, Gora Iruñea!-ri ezarritako debekuak, etorkinen aurkako jazarpena, eraso sexisten aurreko anbiguotasuna eta Villabesaren entzierroko errepresioa.
Sanferminetan urraketa hauek jasan dituztenek aurkeztu dute mugimendua. "Gu eskubide urraketak pairatu ditugun iruindarrak gara, kaltetuak izan diren lagunen lagin txiki bat besterik ez, eta eskubide urraketa hauekin amaitu nahi dugu, Iruñean askatasunez bizi nahi dugulako", azaldu du Mikel Anza mugimenduko kideak. Datozen asteetan eragile sozial, kultural eta politiko desberdinekin bilduko dira, jardun errepresibo guztiekin bukatzeko asmoz.
Hiri "herrikoia, anitza eta alternatiboa" eraiki nahi dute, gizartea oinarri hartuta eta herritarren parte hartzearekin. "UPNren bidegabekeria gero eta ageriago dago, eta hiri eredu berria garatzeko proposamenak eta alternatibak mahai gainean jartzeko garai ezin hobean gaude", azaldu du Anzak. Hartara, dinamikaren lehenengo pausoa uztailaren 5ean eginen da. Izan ere, egun horretarako manifestazioa antolatu dute. "Iruñea hiri bizia, anitza eta parte hartzailea da; azken urteetan, ordea, oztopoak besterik ez ditugu topatu, askatasun demokratikoaren urraketak gero eta ugariagoak baitira".
Horretaz gain, Iruñea askatasunez, baita sanferminetan ere mugimenduak atxikimenduak jaso nahi ditu eta blog bat —iruneaaskatasunez.wordpress.com— jarri du martxan. Ahalik eta atxikimendu gehien lortzea dute helburu eta manifestu bat plazaratu dute. Pertsona ororen askatasun demokratiko guztiak bermatuta izanen duen hiria nahi dute, baita sanferminetan ere.
Zer iruditzen zaizkizu Yolanda Barcinak gobernuan egin dituen lehen bi urteak? Sergio Sayas
UPNko komunikazio arduraduna"Legegintzaldia zaila izaten ari da ikuspuntu politikotik, ekonomikotik zein sozialetik. Ezin da ahaztu, egun dugun egoera ekonomikoak doikuntzak egitera behartu gaituela. Beste egoera batean beharrezkoak ez diren neurriak ...
Herria “utzita” dagoela salatu du Aupa Garinoainek
2011n DNE Derecha Navarra y Española Garinoaingo udal gobernura iritsi zenetik herria "utzita" dagoela salatu zuen Aupa Garinoain plataformak, Nafarroako Parlamentuan asteartean egindako agerraldian. Alde horretatik, guztien artean egoerari irtenbidea aurkitzen laguntzeko eskatu dute Aupa Garinoain plataformako ordezkariek.
Carlos Sola Aupa Garinoain plataformako kideak gogorarazi duenez, Derecha Navarra y Española alderdiak aldeko hemezortzi boto lortuta erdietsi zuen udal gobernua. Argi utzi du alderdi politiko horrek ez duela ordezkatzen Garinoaingo herritarren gehiengoa — 305 lagunek zuri bozkatu zuten—. "Guztion artean irtenbidea aurkitu behar diogu honi, Garionainek herritar guztiak ordezkatzen dituen udal gobernua izan dezan", azaldu du Solak.
Duela zenbait hilabete, Derecha Navarra y Españolako zazpi zinegotzietatik lauk dimisioa eman zuten. "Ordutik, udala garun-heriotza egoeran dago", dio Solak. Martxotik, udal gobernua hiru lagunek soilik osatu dute: Javier Etxarri alkateak eta Jaime Fernandez eta Alfonso Gil zinegotziek. Azken biak Alternativa Española alderdiko kideak dira, eta Madrilen bizi dira.
Hala ere, asteartean jakin zenez, datozen egunetan bi zinegotzi berrik osatuko dute Garinoaingo udal gobernua. Bi hautetsi berriak Jose Andres Valencia eta Miguel Laspalas dira. Valencia pasa den udal hauteskundeetan Derecha Navarra y Españolako zerrendaburu izan zen Lizarrako udal bozetan, eta hirugarren Lukingoetan. Laspalas, berriz, hirugarren postuan aurkeztu zen DNEko Lizarrarako alkatetzarako zerrendan, eta bigarren Lukingoetan.
Irtenbiderik, apenas
Dozenaka ekinaldi egin ditu Aupa Garinoain plataformak jakinarazteko DNE alderdi politikoak ez dituela ordezkatzen Garinoaingo herritarrak: elkarretaratzeak, manifestazioak... Hala ere, Nieves Cipres buru den alderdiak behin eta berriz nabarmendu du udal gobernua beren esku izateko "zilegitasun osoa" dutela.
Parlamentuan egoerari aterabide errazik ezin zaiola aurkitu jakinarazi zuten hainbat alderdi politikotako ordezkariek. Maria del Carmen Otxoa PSNko parlamentariak, esaterako, jakinarazi zien plataformako kideei parlamentuak ez duela inolako arma politikorik Garinoaingo egoera indargabetzeko. Hala, heldu den udal hauteskundeetan hautagaitza aurkeztera gonbidatu zituen Aupa Garinoaingo kideak. Bestalde, Victor Rubio Bilduko parlamentaria DNEren aurkako mozioak aurkezteko eta presioa egiteko prest agertu zen. Alde horretatik, Xabi Lasa Aralarreko parlamentariak udalak egiten duena gertutik zaintzea proposatu zuen.
MENDE BATEAN GERTATU DENAREN LEKUKO
Ehun urte bete zituen iragan ostiralean Berako Modesta Huartek. Agerra auzoan sortu zen, 1913ko maiatzaren 17an. Elkarrizketa polita izan zuen Isidora Agirre Berako udaleko zinegotziarekin eta Marisol Taberna alkatearekin. 25 urte zituela, Patricio Iriarterekin ezkondu zen. Seme bakarra izan zuten —argazkian ageri da harekin—, Pakito Iriarte. Huartek berak onartu duenez, beti hobeto bizitzeko desioa izan du, eta, horregatik, taberna bat hartu zuen senarrarekin batera. Horrez gain, fabrika bateko langileei ardoa ere saltzen zien. Aitortu duenez, gaztaroan lanerako bizi izan zen; egun lana bizitzeko egiten dela esan du, umoretsu.
Ansoleaga arkitektoaren izena jaso zuen kaleak 1917an
1917. urtera arte Tecenderias izena zuen gaur egun Ansoleaga den kaleak. Izan ere, urte horretan Iruñeko Udalak karrikari Florencio Ansoleagaren izena jartzea erabaki zuen haren omenez, aurreko urtean hil baitzen. Iruñeko arkitektoak bizitoki izan zuen Alde Zaharreko kalea, eta Nafarroako ondasun historiko eta artistikoaren aldeko lanean nabarmendu zen. Kulturaz jantzitako gizona izan zen Ansoleaga. Izen zaharra, Tecenderias, ehuleek jarri zioten. Izan ere, 1100. urte inguruan jantzi fineko ehuleek Iruñeko San Zerningo elizaren inguruko lursailak aukeratu zituzten bizitzeko. Zabala zen Tecenderias auzoa bere garaian, baina txiroa, hainbat historiagilek azpimarratzen dutenez.
“Nahiz eta antzezlana ero xamarra izan, ikusten da gogoetarako haria dagoela”
BERRIAren hamargarren urteurrenaren harira, Zertarako hegoak antzezlana prestatu du Metrokoadroka Sormen Laborategiak. Oier Guillan (Errenteria, Gipuzkoa, 1975) arduratu da testuaz. Orain arte, antzezlanak harrera ona izan duela adierazi du Guillanek....