NAFARROAKO HITZA

Irailarekin batera hasten da ikasturte berria. Opor luzeen ostean, umeak ikasgeletara bueltatzen dira. Batzuk animatuago, beste batzuk alferrago, baina denek dituzte aurretik bederatzi hilabete bizipenez eta ikasketaz beteak. Umeek baino egun batzuk lehenago irakasleek hasi dute ikasturtea. Eurek ere, opor luzeen ostean lanera bueltatu behar dute. Eskolak hasi baino lehenagoko egun horietan, ikasturte berriko azken xehetasunak lotzen dituzte. Marian Moya (Iruñea, 1984) ingeles irakaslea da Antsoaingo Ezkaba ikastetxean. Lanean hastea beti kosta egiten bada ere, Moyak gogoz hasi du ikasturtea. "Umeekin lan egiten dugu, eta horrek ehuneko ehunean egotea eskatzen du". Zortzi urte daramatza irakasle lanetan. Irakaskuntzak betidanik erakarri du. "Txikitatik hurbil izan dudan lanbidea da, ama ere irakaslea delako". Hala ere, unibertsitate ikasketak aukeratzeko garaian zalantzak izan zituen. Azkenean, Atzerriko Hizkuntzako Irakasle ikasketak aukeratu zituen, eta oso pozik dago egindako aukerarekin.

Moyak Iruñean egin zituen irakasle ikasketak. Ez zuen tutorea izan nahi, nahiago zuen atzerriko hizkuntza bateko irakaslea izan. Ez baita berdina hizkuntza bat edo bestelako materia bat irakastea. Hiru urteko ikasketak ziren irakaslekoak —gaur egun lau urte dira—, eta azkena Ingalaterran igaro zuen Erasmus bekari esker. Oroitzapen onak ditu: "Praktikak hasieratik egin genituen, hainbat eskolatan gainera. Irakasteko egoera oso ona zen, arbela digitala, 16-18 ikasle gela bakoitzean eta irakaslearen laguntzailea". Duela zortzi urte ezagututako baliabideen falta sumatzen du gaur egun.

Zortzi urte ingelesa irakasten

Ikasketak bukatu eta segituan hasi zen lanean Moya. Irakasle ikasketak bukatzean, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren zerrendetan izena eman zuen, baina lanean hasteko itxaropenik gabe. Ingeles Filologia ikasten hasi zen, eta urtarrileko azterketen ostean deitu zuten ordezkapen bat egiteko: "Matienatik deitu ninduten, ezagutzen ez nuen Bizkaiko herri batetik. Hasieran uko egitea pentsatu nuen, baina deitu ninduenak animatu egin ninduen, eta lanean hasi nintzen". Matienan aste batzuk eman zituen; gero, Bilbora joan zen; eta hurrengo urtean, Nafarroatik deitu zuten. Berak ikasi zuen institututik, gainera.

Gaur egun, Antsoainen dago Moya. Bertako umeei irakasten die ingelesa. Umeekin lan egiteak baditu bere berezitasunak: teknika ezberdinak erabili behar dira batzuekin eta besteekin. Moyaren arabera, "txikienekin, hitz egiteko gaitasun handirik ez dutenez, norbera da protagonista. Baina helduz doazen heinean, eurek hartzen dute protagonismoa".

Antsoainen ingeleseko gela berezia dute. Moyarentzat, abantaila handia da hori, umeak betiko klasetik mugitzen direlako eta ikasgai berezi bat eman behar dutela jabetzen direlako: "Hormako irudi eta kartelak ingelesez daude, eta umeek badakite gela horretan ingelesez egin behar dutela". Bertan, umeen parte hartzea bultzatzen du Moyak, hizkuntza bat ikasteko umeen jarrera aktiboa ezinbestekotzat jotzen baitu: "Antzerkitxoak egiten ditugu binaka edo talde txikietan. Eguneroko esaldiak lantzen ditugu horrela".

Baina dena ez da arrosa kolorekoa. Ingeleseko irakasle izateak bere zailtasunak ditu. Atzerriko hizkuntzak ez baitira egunerokotasunean erabiltzen, eta askotan umeek galdu egiten dute ikasitakoa. "Hizkuntzak erabili egin behar dira, bestela gaitasuna galtzen da. Horregatik, ume askok beti berdina lantzen duten sentsazioa izaten dute", azaldu du Moyak. Ingelesaren alderdirik zailena ahoskera zuzena egitea da, euskara edo gaztelaniarekin alderatua ingelesa oso ezberdina delako fonetikoki. Horrek ere idazterakoan eragiten du, ahoskatu eta idatzi oso ezberdin egiten delako. Moyak azaldu du azkar ulertzen dutela ingelesak nola funtzionatzen duen eta ez dituztela ohikoak direnak baino arazo gehiago.

Bokaziozko lanbidea

"Zalantzarik gabe, irakasle lana bokaziozkoa da. Ez baita lan erraza eta gustura egin beharrekoa da, umeekin beti ehuneko ehunean egon behar baita", esan du Moyak. Fakultatean asko ikasten dela aitortu badu ere, norbera irakasle egiten duena klaseak ematea dela dio. Hori bera esan zion fakultateko irakasle batek, eta ez zaio ahaztu oraindik Moyari. Esperientziarekin batera, komeni da irakasle ikasketak beste batzuekin osatzea. Moyak gogoratu du unibertsitate garaian psikopedagogia ikasketak egitera animatzen zituztela, oso garrantzitsua delako umeen garapena ikusteko eta haiekin nola erlazionatu jakiteko.

Ofizio gehienak bezala, irakasle lana ere oso markatuta dago generoaren aldetik. Fakultateetan emakumezkoak dira gehienak. Moyaren ustez, emakumeek historikoki izan duten zaintzaile rolagatik da hori. Hala ere, astiro baina gauzak aldatzen ari dira.

Nasuvinsa, Nafarroako lurralde eta hirigintza garapenerako enpresa publikoak egingo du salestarrek Sarrigurenen izan nahi duten lanbide eskola berria. Ordainetan, salestarrek Iruñeko erdialdean duten eskolaren orubea emango diote gobernuari. Yolanda Barcinak, Nafarroako presidenteak, esandakoaren arabera lanak heldu den urtarrilean hasiko dira. Lanek 55 milioi euro inguruko kostua izango dute, den dena Nasuvinsaren kontura.

Horretaz gain, 2012an Iruñeko exekutiboak dirua lortzeko bereak ziren hainbat higiezin enkante publikoan jarri zituen. Baina enkanteak ez zuen espero zuten arrakastarik izan. Ondorioz, gobernuak higiezin horiek Nasuvinsari saldu zizkion 20,6 milioi euroren truke. Modu horretan, administrazioak bere egoera ekonomikoa apur bat hobetzea lortu zuen, ez ordea enpresa publikoarena. Izan ere, Nasuvinsaren egoera ekonomikoa, herrialdeko enpresa publikoen artean, onena bada ere, bere irabaziak asko jaitsi dira azken urtean. Duela bi urte izan zituen 20,5 milioi euroko irabaziak, iaz 2,8 milioi eurora jaitsi ziren. Diru sarreren jaitsiera dela eta, lan erregulazio espedientea prestatzen ari da gobernua.

Politikarien erreakzioak

Aralar-NaBaik, Ezkerrak, Geroa Baik eta PPk gobernuari informazioa eskatuko diote Sarrigurengo eskola eraikitzeko proiektuaren inguruan. Horren harira, Txentxo Jimenezek, Aralar-NaBaiko parlamentariak, uste du operazio guzti horrek eskola pribatu bati diru publikoa emateko "trikimailua" besterik ez dela. Gainera, Jimenezen aburuz, "oso zaila edo ia ezinezkoa izango da egindako inbertsioa berreskuratzea salestarren orubean luxuzko etxebizitzak salduz".

Helio Robleda, Kontuen Ganberako presidenteak, asteartean jakinarazi zuen AP-15 autopistaren erabilera nabarmen gutxitu dela azken urteotan. Izan ere, aurten 2003ko erabiltzaile kopurura iritsi da. Trafikoaren jaitsiera 2008tik aurrera eman da berezik...

SOS Ribera Canina taldeak Lodosan duen txakurrentzako aterpea itxiko du hurrengo asteetan. Proiektua bertan behera geldituko da aurrekontu eta boluntario faltagatik. Aterpea Lodosako hiltegi zaharrean dago kokatua. Itxi baino lehen, oraindik bertan d...

Bi hilabete eskas igaro dira ofizialki Burlatako Gaztelekua abian jarri zutenetik. Herrian halako azpiegitura baten beharra zegoela jakinarazi du Maria Diaz de Radak, Burlatako Udaleko Gazteria saileko teknikariak (Iruñea, 1985). Oraindik martxa hartzen ari diren arren, pozik agertu da Diaz de Rada zerbitzuak izan duen harrerarekin. Oraingoz, arratsaldez soilik dago irekita, nahiz eta aztertzen ari diren ordutegi berriak dituzten baliabideekin posible diren.

Ia bi hilabete dira Burlatako Gaztelekua abian jarri zenutenetik. Zer balorazio egiten duzue?

Gaztelekua udan jarri dugunez, martxa balorazio bikoitza egin daiteke. Izan ere, lanean udan hasi garenez, erritmo lasaiagoz hartu ahal izan diogu neurria zereginari. Bestalde, uda amaitzear dela, ohartu gara zerbitzua erabiltzen duten erabiltzaile kopurua handitu egin dela. Gaztelekua martxan zela jakinarazteko kanpaina bat jarri genuen abian, eta, horrez gain, aurkezpen bat ere egin genuen. Balorazioa, lehen esan bezala, oso positiboa da. Hastea beti izaten da zaila, baina forma hartzen ari dela esan daiteke. Izan ere, gero eta gazte gehiago ari da etortzen informazio eskatzeko eta ekintzak proposatzeko.

Azkenaldian gazteak deabrutzeko joera izan da. Horren eraginik atzeman duzue?

Inolako zalantzarik gabe, joera horren eraginak atzematen dira gazteengan, eta sarritan iduri du apokalipsiaren edo munduaren akaberaren atarian gaudela. Hala ere, mezu horiek alde batera utzita, argi utzi behar da norberak jakin behar duela zein gaitasun dituen eta zer erdietsi dezakeen. Nork bere burua ezagutu behar du zer egiteko gai den jakiteko. Sarritan, geure burua ez dugu ezagutzen, eta horrek etsipena eta gogo falta sortzen ditu. Gure xedea gazteak aktibatzea da, hori gertatu dadin babesa ematen diegu. Horregatik, Burlatako gazteen lokaletan izan gara gure proiektuaren berri emateko.

Nolako harrera izan zenuten?

Egia esan, oso ona. Burlatako gazteen lokaletan bisitak egin ditugu, eta ohartu gara lokaletako kideak euren artean harreman handia dutela. Ikusten da badela jendea gogo asko duena gauzak egiteko baina gogo hori nola bideratu ez dakiena. Horregatik, gu adi egoten saiatzen gara zerbait egin nahi duten gazteei laguntzeko. Lehenengo hartu-eman hori mantentzea gustatuko litzaiguke, baina zaila izango dela iruditzen zait. Batez ere, ditugun baliabideak mugatuak direlako, baina asmoa hor dago, eta ez dugu baztertuta utziko.

Esan liteke gaztelekua gazteen jakin-nahia sustatzeko tokia dela?

Nik uste hori dela gure helburu nagusia eta beharrezkoa. Bada adin bat gauzak probatu eta esperimentatzeko irrika izaten dena. Guk irrika horrekin bat egin nahi dugu eskura ditugun azpiegituren bidez. Izan ere, gaztelekuak aukera asko eskaintzen ditu, musika taldeentzako probasaio gelak, sukaldea, argazkiak errebelatzeko aretoa...

Gaztelekuko arauak horren zehaztuta egoteak gazteak erakartzeko oztopoa izan daitekeela uste duzu?

Zenbait adinetan mugak jartzea ezinbestekoa da. Baina nori ez zaio gustatzen norberak beste hogei lagunekin batera erabakitako arauak dituen espazio bat izatea? Nire ustez, denbora librea kudeatzeko modu ezberdinak daude, eta moduak ez dira kontrajarriak. Askoz zailagoa da udal zerbitzu batean egotea bestelako gune batzuetan ez dauden mugak dituelako. Nik uste, sarritan, adingabeek batez ere, intimitatea da nahi dutena. Izan ere, askotan gazteei iruditzen zaie helduek debekatu eta zapaldu soilik egiten dutela. Guk gazteak gaztelekuan eroso eta aske sentitzea nahi dugu. Gainera, garrantzia handia ematen diogu konfiantzazko harremanak eratzeari. Gune aproposa izan daiteke gazte batek une batean dituen arazoak atzeman eta horiei aurre egiten laguntzeko.