Dagoeneko itzuli dituen arren, Nafarroako Kutxako Batzorde Iraunkorrean egindako hamasei bileren truke, Yolanda Barcina Nafarroako presidenteak 19.200 euro kobratu zituen.
OLABERRIRENTZAKO JUSTIZIA ESKE
Hogei urte bete dira Atarrabiako Txuma Olaberriri gomazko pilota batek buruan jo zionetik. Lagun batekin Iruñeko Sarasate pasealekuan zegoela, Espainiako Poliziak jaurti zuen pilota hura. Gertakizun horren ondorioz, Olaberri larriki zauritu zen, eta garezurrean ebakuntza egin behar izan zioten erietxean. Ez zen erabat osatu inoiz. Hogei urte igaro diren arren ez dela justiziarik egin salatu dute dozena bat lagunek Atarrabian, joan den astean egindako elkarretaratzean.
Bi urteko ibilbide malkartsua
Bi urte igaro dira Yolanda Barcinak foru hauteskundeak irabazi zituenetik. 2011ko maiatzaren 22ko gaua gozoa izan zen ordu arte Iruñeko alkate izan zenarentzat. Iruña Park hotelean txalo zaparraden artean hartu zuten alderdi kideek Barcina. Orduan onartu zuen "demokrazia aroko zortzigarren legegintzaldia korapilatsua" izango zela. Baina, uste baino korapilatsuagoa suertatu zaio. PSNrekin batera gobernatzeko ituna bertan behera geldituta, bakarrik dago gobernuan UPN. Horri, CAN auziaren itzala eta krisi ekonomikoaren eragina gehitu behar zaizkio. Batek baino gehiagok iraungitze data jarri dio Barcinaren gobernuari. Legegintzaldia amaitzea erdietsiko duen edo ez, hori da askok egiten duten galdera. Izan ere, beste bi urte falta dira 2015ean egingo diren foru hauteskundeetarako.
2011ko ekainaren 23an egin zen Yolanda Barcina Nafarroako presidente aukeratzeko osoko bilkura. 28 botoren bitartez —UPN eta PSNrenak— gehiengo absolutuz, erdietsi zuen gobernuburu izatea. Hala ere, bi alderdiak Nafarroa ulertzeko moduan ez zetozen bat. Ez zuten zer ikustekorik ez gizarte politikan ezta politika ekonomikoan ere. Dena den, Barcina pozik agertu zen, ziur zelako bi alderdiek Nafarroari "egonkortasuna" ematea lortuko zutela.
Ekinaren 21ean, UPN eta PSNk sinatutako akordioan jasotzen denez, Barcinak denera zortzi kontseilari izendatu zituen, tartean hiru PSNkoak. Roberto Jimenez, Anai Astiz eta Elena Torres ziren kontseilari sozialistak. Baina, hamabi hilabete nahikoak izan ziren Nafarroako Gobernuari "egonkortasuna" emango zion akordioa hausteko. Izan ere, 2012ko ekainaren 14an, gauerdian igorritako komunikatu baten bitartez, Roberto Jimenez "desleialtasunagatik" kargutik kentzen zuela jakinarazi zuen Barcinak. Astizek eta Torresek dimisioa eman zuten.
Ordurako, desadostasunak handiak ziren PSN eta UPNko kideen artean. 2011ko hauteskunde orokorretan Barcinak Mariano Rajoyri —orduan Espainiako Gobernurako presidente izateko PPko hautagaiari— babesa eman ostean hasi ziren lehenengo arraildurak sortzen.
Bi aste barru urtea beteko du UPNk gobernuan bakarrik. Aste honetan bertan esan du Barcinak: "PSNrekiko UPNk duen harremana ez da inolaz ere erraza, baina ez dago guztiz hautsita". Nafarroako presidenteak berak onartu du ezegonkortasun egonkorra duela gobernuak. Agerikoa da parlamentuan ez duela legealdi hasieran zuen babesa.
Krisi ekonomikoaren biktima
2008 inguruan krisi ekonomikoa hasi zenetik, Nafarroa atzeraldi ekonomikoan murgilduta egon da. Langabezia tasak 50. 0000 langaberen langa gainditu du, eta Nafarroako Gobernuaren kaudimen gaitasuna zeharo murriztu da. Hala, murrizketak egin dituzte, osasunean, hezkuntzan, gizarte zerbitzuetan... Esaterako, oinarrizko errenta gizarteratzeko errentak ordezkatu du. Hala, zailtasun ekonomikoengatik laguntza publikoa behar duten familiak laguntza horiek jasotzeko aukerak murritzagoak dira, betebeharrak zorroztu ostean. Hala, egun, 1.225 familia inguru daude inolako diru iturririk gabe.
Osasun eremuari dagokionez, krisi bati baino gehiagori egin behar izan dio aurre Barcinaren gobernuak eta hein berean Marta Vera Osasun kontseilariak. Legealdi hasieran jakinarazi zituzten hainbat proiektu izar: landa eremuko larrialdietako murrizketak, erietxeetako laborategiak batzeko proiektua eta ospitaletako jangelak pribatizatzeko asmoa.
Besteak beste, hiru asmo horien harira egindako manifestazio eta elkarretaratzeetan dozenaka lagunek hartu dute parte azken asteetan, eta osasun zerbitzu publikoak "deusezten" ari zirela egotzi diote. Veraren proiektu izarra zen landa eremuko larrialdi zerbitzuak moldatzeko legea. Hala ere, parlamentuan ez zen proposamena aurrera atera, PPNk soilik babestu zuelako. Dena den, ospitaleetako laborategi zerbitzua Iruñean zentralizatzea eta jangela zerbitzua pribatizatzea lortu du.
Ospitaleetako jangela zerbitzua pribatizatzeak polemika handia eragin du. Izan ere, zerbitzua kudeatzeko proiektua irabazi zuen Mediterranea de Catering enpresak, besteak beste Iruñeko Ospitaleen Gunean, kexa ugari izan ditu: janari txarra emateagatik, hotzak behar zuena bero zerbitzatzeagatik... Duela astebete, Verak jakinarazi zuen enpresaren aurkako zigor espedienteak martxan jarraitzen zuela.
Nafarroako Kontu Ganberaren ikerketa baten arabera, 2011z geroztik, Osasun Departamentuak herritar bakoitzeko egiten duen gastua murriztu egin da. Izan ere, duela bi urte Yolanda Barcina gobernura iritsi zenean, batez beste herritar bakoitzeko 1.612 euro gastatzen ziren osasun gaietan. Egun, ordea, 1.469 euro.
Baina gizarte mugimendua ez da izan Yolanda Barcinaren bidean arantza bakarra. Alderdian bertan ere arazo bat baino gehiago izan ditu. Izan ere, ez zuen batere ondo hartu Alberto Catalanek alderdiko buruzagitza eskuratzeko hautagaitza aurkeztu izana. Hala ere, martxoaren 17ko kongresuan, Barcinak bere ibilbide politikoko garaipenik estuena baina garrantzitsuena lortu zuen, alderdiko buruzagitza eskuratuta. Baina Catalanekin izandako borrokak zauri ugari eragin ditu. Izan ere, alderdiko kideen ia erdiak ez daude ados Barcinak hartutako bidearekin eta horrek luze gabe arazoak eragin diezaizkioke.
Zentsura moziotik indartuta
Nahiz eta martxoa hilabete zaila izan, apirilean indartuta atera zen Barcina. Izan ere, azken bi urteetan abian jarritako politikekin ados ez, eta Bildu eta Aralarreko parlamentarien aldeko botoekin Barcinaren aurkako zentsura mozioa jarri zuten martxan. Apirilaren 8an eztabaidatu zuten mozioa. PSNk abstentzioaren alde egin ostean, alderdi abertzaleen egitasmoak ez zuen behar beste babes jaso. "Ez dago ni buru naizen gobernuaren alternatiba izan daitekeen beste gobernurik", adierazi zuen orduan Barcinak pozik. Hala ere, epe motzean sor daitezkeen beste aukera batzuk mahai gainean utzi zituen.
Ziurrenik, Barcinarentzat atakarik estuena CAN auziak eragin dio. Nafarroako Kutxan UPN kideek jasotzen zituzten diru sariek polemika piztu dute. Antza, Nafarroako Kutxa Banca Civicaren barruan zegoela, 2010. urte hasieratik berritutako estatutuetan, ordezkari politiko guztiak CANeko gobernu organoetatik atera ziren. Baina estatutu horietan, Nafarroako Gobernuko eta Iruñeko Udaleko ordezkariek parte hartuko luketen Erakunde Sortzaileen Batzordea aipatzen zuen, baina ez Batzorde Iraunkorra. Ez zen publikoa, eta batzorde iraunkor horretan lau politikari biltzen ziren —Enrique Maia, Miguel Sanz, Alvaro Miranda eta Yolanda Barcina—. Lehenengo hirurak auzipetuta daude Enrique Goñi Nafarroako Kutxako presidentearekin batera. Barcina, ordea, ezin da auzipetu foruduna delako.
Orain, jakina da uda aurretik ez dela mugimendu politikorik izango. Beraz, litekeena da Barcinaren legealdia Nafarroako Kutxaren auziaren garapenaren menpeko izatea. Inkesta baten arabera, Nafarroako biztanleen %40k herrialdeko egoera politikoari "oso txarra" dela irizten diote. Ez PSNk ez UPNk ez dute hauteskundeak aurreratzeko asmorik. Oraingoz, Barcina tinko ageri da, orain arte presidente gisa ibilbide malkartsua izan duen arren.
Auzolana solasgai
Orain dela egun batzuk Leitzan izan ginen, auzolanari buruzko solasaldi batean, Kultur Aroaren baitan. Gaiari buruz teoria-mailan ikasi duguna azaltzen hasi orduko, solaskideen gogoa piztu eta euren ahotik aditu genituen garai ez hain urrun bateko biz...
“Asko aldatu da presoen aldeko jaialdia urte hauetan guztietan; hobera egin du”
Hatortxu Rock jaialdiak saio berezia egingo du bihar, Atarrabian, hamabosgarren urteurrena ospatzeko. Egun bateko jaialdia izanen da, eta Fermin Muguruza, Berri Txarrak, Riot Propaganda (Los Chikos del Maiz + Habeas Corpus), La Jodedera, Iheskide eta DJ Jotatxo ariko dira agertokian. Hatortxu Rock jaialdiaren antolatzaileetako bat da Iker Isiegas (Iruñea, 1976), eta azpimarratu du presoen egoera berdin dagoela hamabost urte igaro eta gero ere.
Bihar, Hatortxu Rock jaialdiaren hamabosgarren urteurrena ospatuko duzue. Berezia izanen da?
Hamalaugarren aldia bukatu bezain pronto hasi ginen hau prestatzen. Horrelako egitasmoak inoiz baino beharrezkoagoak dira, presoek behar ekonomiko handia dutelako, batez ere. Fermin Muguruzarekin kontzertu berezi bat egiteko aukera suertatu zitzaigun, eta hortik aurrera hasi ginen osatzen. Muguruzari orain dela urte asko proposatu genion jaialdian jotzeko, baina hainbat gauza tarteko, ezin izan du inoiz. Aurten ahal izan du, eta bere itzuliaren barruan joko du Atarrabian. Orain dela hamabost urte hasi ginen jaialdia antolatzen, eta horrek izugarrizko esperientzia eman digu. Horregatik, esan dezakegu urte hauetan guztietan jaialdia finkatu eta sendotu dela.
Eta urte hauetan guztietan ere jaialdia aldatu da?
Hasieran lagunarteko kontu bat zen, eta zerbait txikia. Alde batetik, presoen egoerak eta beharrak bultzatu gintuen hona, eta, bestetik, musikak. Beraz, biak elkartu eta Hatortxu Rock jaio zen. Zaleak ginen, baina egun esan dezakegu jaialdia erabat profesionala dela. Asko aldatu da, baina hobera egin du.
Baina jaialdiaren helburua berbera da oraindik?
Bai, hala da. Preso politikoen kolektiboari eta haien senide eta hurbileko pertsonei gure elkartasun guztia adierazi nahi diegu. Presoen aldeko ekinaldi erraldoia da, eta Iruñerriko indarra irudikatu nahi dugu. Behar ekonomiko handia dago, eta badakigu ur tanta bat garela itsasoan, baina ezinbestekoa da. Gainera, asteburu hau elkartasun asteburua izanen da. Igandean, presoen aldeko lasterketa eginen dute Oiartzunen [Gipuzkoa].
Zer ekarpen egiten dio jaialdiak presoen egoerari?
Saiatzen gara jaialdiko berotasuna kartzeletako ziega bakoitzera helarazten. Aurten, adibidez, ekinaldi berri bat eginen dugu. Sarrera bakoitzarekin postal bat banatuko dugu, eta gure helburua da bertaratzen direnek zerbait idaztea eta presoen ziega guztietara iristea. Guztira, 596 preso dira; beraz, 596 postal, 596 elkartasun mezu. Senideei ere gure babes osoa erakutsi nahi diegu; izan ere, asko bihar lanean arituko dira jaialdian, eta hurrengo egunean bidaia eginen dute kartzeletara. Jaialdia jaio zenetik gure asmoa izan da beti azkeneko edizioa izatea. Guretzat albiste onena litzateke. Baina zoritxarrez hamabost urte daramatzagu, eta seguruenik hemen jarraituko dugu, egun arazo berak daudelako. Senideen eta presoen egoera oso larria da, eta lanean jarraituko dugu.
Beste urte batzuetan antolatu duzue bi eguneko jaialdia. Aurten, egun bakarrekoa. Zergatik?
Egun bakarrekoa egitea aproposagoa iruditu zitzaigun, baina seguruenik datorrenak bi egun izanen ditu. Aitortu behar dugu hasieran ez genuela indar handirik guztia prestatzeko, baina beharra zegoela ikusi genuen, eta, azkenean, inertziak ekarri gaitu hona. Kartel borobila osatu dugu.
Dena prest duzue biharko?
Sarrerak agortzen ari dira leku guztietan. Zortzi mila pertsonarentzako lekua dugu; ea lortzen dugun betetzea! Jaialdian boluntarioen lana oso garrantzitsua da. Laurehun lagun inguru aritzen gara jaialdia prestatzen, eta jasotzen dugun babesa ikaragarria da. Aurten, gainera, sarrerekin ohar bat banatuko dugu, ez dugulako inolako erasorik izan nahi jaialdian.
Sanferminetako “jazarpenen” aurka herri dinamika berria aurkeztu dute
Iruñea askatasunez, baita sanferminetan ere mugimendua aurkeztu dute, sanferminetako festetako "jazarpenen" kontra. "Eskubide urraketei" eta "murrizketei" aurre egiteko sortu da dinamika. Izan ere, azaldu dutenez, sanferminetako jazarpenen zerrenda luzea da, eta Iruñeko eragile askori eragiten die. Sortu berri den mugimenduak urraketa hauek guztiak salatzea eta gainditzea du helburu. Gainera, "jai giroko manifestazio koloretsua" iragarri dute, uztailaren 5erako.
Besteak beste, hauek dira salatu dituzten "eskubide urraketak": peñei eta festa batzordeei egindako murrizketak, Riau-riauaren erabilera, txupinazoaren militarizazioa, tabernariei ezarritako araudiak, Gora Iruñea!-ri ezarritako debekuak, etorkinen aurkako jazarpena, eraso sexisten aurreko anbiguotasuna eta Villabesaren entzierroko errepresioa.
Sanferminetan urraketa hauek jasan dituztenek aurkeztu dute mugimendua. "Gu eskubide urraketak pairatu ditugun iruindarrak gara, kaltetuak izan diren lagunen lagin txiki bat besterik ez, eta eskubide urraketa hauekin amaitu nahi dugu, Iruñean askatasunez bizi nahi dugulako", azaldu du Mikel Anza mugimenduko kideak. Datozen asteetan eragile sozial, kultural eta politiko desberdinekin bilduko dira, jardun errepresibo guztiekin bukatzeko asmoz.
Hiri "herrikoia, anitza eta alternatiboa" eraiki nahi dute, gizartea oinarri hartuta eta herritarren parte hartzearekin. "UPNren bidegabekeria gero eta ageriago dago, eta hiri eredu berria garatzeko proposamenak eta alternatibak mahai gainean jartzeko garai ezin hobean gaude", azaldu du Anzak. Hartara, dinamikaren lehenengo pausoa uztailaren 5ean eginen da. Izan ere, egun horretarako manifestazioa antolatu dute. "Iruñea hiri bizia, anitza eta parte hartzailea da; azken urteetan, ordea, oztopoak besterik ez ditugu topatu, askatasun demokratikoaren urraketak gero eta ugariagoak baitira".
Horretaz gain, Iruñea askatasunez, baita sanferminetan ere mugimenduak atxikimenduak jaso nahi ditu eta blog bat —iruneaaskatasunez.wordpress.com— jarri du martxan. Ahalik eta atxikimendu gehien lortzea dute helburu eta manifestu bat plazaratu dute. Pertsona ororen askatasun demokratiko guztiak bermatuta izanen duen hiria nahi dute, baita sanferminetan ere.
Zer iruditzen zaizkizu Yolanda Barcinak gobernuan egin dituen lehen bi urteak? Sergio Sayas
UPNko komunikazio arduraduna"Legegintzaldia zaila izaten ari da ikuspuntu politikotik, ekonomikotik zein sozialetik. Ezin da ahaztu, egun dugun egoera ekonomikoak doikuntzak egitera behartu gaituela. Beste egoera batean beharrezkoak ez diren neurriak ...
Herria “utzita” dagoela salatu du Aupa Garinoainek
2011n DNE Derecha Navarra y Española Garinoaingo udal gobernura iritsi zenetik herria "utzita" dagoela salatu zuen Aupa Garinoain plataformak, Nafarroako Parlamentuan asteartean egindako agerraldian. Alde horretatik, guztien artean egoerari irtenbidea aurkitzen laguntzeko eskatu dute Aupa Garinoain plataformako ordezkariek.
Carlos Sola Aupa Garinoain plataformako kideak gogorarazi duenez, Derecha Navarra y Española alderdiak aldeko hemezortzi boto lortuta erdietsi zuen udal gobernua. Argi utzi du alderdi politiko horrek ez duela ordezkatzen Garinoaingo herritarren gehiengoa — 305 lagunek zuri bozkatu zuten—. "Guztion artean irtenbidea aurkitu behar diogu honi, Garionainek herritar guztiak ordezkatzen dituen udal gobernua izan dezan", azaldu du Solak.
Duela zenbait hilabete, Derecha Navarra y Españolako zazpi zinegotzietatik lauk dimisioa eman zuten. "Ordutik, udala garun-heriotza egoeran dago", dio Solak. Martxotik, udal gobernua hiru lagunek soilik osatu dute: Javier Etxarri alkateak eta Jaime Fernandez eta Alfonso Gil zinegotziek. Azken biak Alternativa Española alderdiko kideak dira, eta Madrilen bizi dira.
Hala ere, asteartean jakin zenez, datozen egunetan bi zinegotzi berrik osatuko dute Garinoaingo udal gobernua. Bi hautetsi berriak Jose Andres Valencia eta Miguel Laspalas dira. Valencia pasa den udal hauteskundeetan Derecha Navarra y Españolako zerrendaburu izan zen Lizarrako udal bozetan, eta hirugarren Lukingoetan. Laspalas, berriz, hirugarren postuan aurkeztu zen DNEko Lizarrarako alkatetzarako zerrendan, eta bigarren Lukingoetan.
Irtenbiderik, apenas
Dozenaka ekinaldi egin ditu Aupa Garinoain plataformak jakinarazteko DNE alderdi politikoak ez dituela ordezkatzen Garinoaingo herritarrak: elkarretaratzeak, manifestazioak... Hala ere, Nieves Cipres buru den alderdiak behin eta berriz nabarmendu du udal gobernua beren esku izateko "zilegitasun osoa" dutela.
Parlamentuan egoerari aterabide errazik ezin zaiola aurkitu jakinarazi zuten hainbat alderdi politikotako ordezkariek. Maria del Carmen Otxoa PSNko parlamentariak, esaterako, jakinarazi zien plataformako kideei parlamentuak ez duela inolako arma politikorik Garinoaingo egoera indargabetzeko. Hala, heldu den udal hauteskundeetan hautagaitza aurkeztera gonbidatu zituen Aupa Garinoaingo kideak. Bestalde, Victor Rubio Bilduko parlamentaria DNEren aurkako mozioak aurkezteko eta presioa egiteko prest agertu zen. Alde horretatik, Xabi Lasa Aralarreko parlamentariak udalak egiten duena gertutik zaintzea proposatu zuen.