Biharkoa hirugarren aldia izanen du Euskal Herria Mendi Erronka luzera handiko mendi lasterketak. Parte hartzaileek 65 kilometroko luzera eta 7.000 metroko gainbehera dituen ibilbidea egin beharko dute. Leitzan hasi eta bukatuko da, eta Araitz-Betelu,...
Ekonomikoki itota. Halaxe izan dira tokiko administrazioak, amaitzear den legealdi osoan. Nafarroako Gobernuak ezarritako murrizketa bortitzek eta Madrilek udalerrien autonomia kamusteko eginiko saioek kolokan utzi dute kontzejuek, mankomunitateek eta udalek herritarrei zerbitzua emateko duten gaitasuna.
Kolpe latzena 2011ko irailean heldu zen, legealdia hasi eta hilabete gutxira. UPN-PSN koalizio gobernuko kontseilari guztiek, Yolanda Barcina presidentea buru zutela, larrialdiko agerraldia egin zuten, 294 milioi euroren murrizketa aurkezteko. "Egoera ekonomiko latzarengatik, behartuta gaude erabaki hau hartzera. Erabaki gogorra da, baina, aldi berean, ausarta", esan zuen Barcinak. Atzean zituen Roberto Jimenez lehendakariordea eta Alvaro Miranda Ekonomia eta Ogasun kontseilaria, besteak beste. Biek ala biek "beharrezkotzat" jo zituzten doikuntza neurriak.
Agerraldi horretan, baina, gobernukideek ia aipatu gabe utzi zuten udalei emandako zaplaztekoa. Itunaren letra txikia zen hori: Tokiko Administrazioen Funtsari ezarritako 11,7 milioi euroren murrizketa. Horrez gainera, garaian garaiko inbertsioak eta proiektu zehatzei emandako diru laguntzak ere kimatu ditu gobernuak lau urte hauetan.
"Oso legealdi zaila izan da hau", laburbildu du Agoizko alkate Unai Lakok (Bildu). "Krisi ekonomikoaren astinaldia jaso dugu guztiok, baina, udalen kasuan, diru iturriak bi bidetatik itxi zaizkigu: alde batetik, herrian obra gutxiago egin dira, eta, ondorioz, diru gutxiago jaso dugu lizentzia, zerga eta plusbalien truke; bestalde, Nafarroako Gobernuaren erabakiek oso egoera zailean jarri gaituzte". Iritzi berekoa da Xabier Lasa Berriozarko alkatea ere (Nafarroa Bai): "Gerrikoa estutu behar izan dugu behin baino gehiagotan, baina ahalegina egin dugu herritarrenganako arretari eta oinarrizko zerbitzuei eusteko, funtsezkotzat jotzen baitugu kalitatezko zerbitzuak eskaintzea eta inbertsioak egitea".
Kutxatik dirua hartzen
Nafar guztiek zergen bidez ordaintzen duten kopurutik, zati bat erabiltzen da udalak finantzatzeko. Hori da Toki Administrazioen Funtsa. Udalek eta mankomunitateek beren ohiko jardunerako eta gastuetarako erabiltzen duten kutxa. 2011ko irailaren 27an, ordea, kutxa ireki eta tokiko entitateei zegokien dirua gutxitzea erabaki zuen Nafarroako Gobernuak. Ordura arte, inoiz ez zen funtsa ukitu.
Ia 12 milioiren doikuntza iragarri zen hasieran, baina, udal ordezkarien protesten ondorioz, negoziatzeko konpromisoa hartu zuen Roberto Jimenez lehendakariordeak. "Zer egin behar dugu udalok?", galdetu zuen Lasak 2011n. "Hornitzaileak eta argindarra, ura, gasa ordaintzeari utzi behar al diogu? Langileei soldatak ordaintzeari utzi behar al diogu, edo herritarrei zerbitzuak emateari utzi?". Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioa ere auzitara jotzeko prest azaldu zen. Azkenean, ordea, Nafarroako Gobernuak leundu egin zuen kolpea: 11,7 milioi eurorena ez, zortzi milioirena izan zen murrizketa.
Lakoren esanetan, Toki Administrazioen Funtsa ez da gobernuaren diru laguntza bat, ezta limosna hutsa ere. Udalen funtzionamendua bermatzen duen funtsa da, eta gobernuak diru banaketa "justua eta proportzionala" egin beharko luke. Gaur egun, ordea, ez da halakorik gertatzen: "Nafarroako Gobernuaren esku dago erabakitzea zertan gastatzen duen diru publikoa; tokiko administrazioen diru sailak murriztu ditu, baina beste asko ez ditu ukitu: besteak beste, Nafarroako ubidea eta abiadura handiko trena".
Orain arte, lau urtean behin ezartzen zen Toki Administrazioen Funtsera bideratu beharreko diru publikoa, baina azken hiru urteetan izoztua egon da partida. Horrek kalte handiak eragin dizkie gehien hazi diren udalerriei —Berriobeiti, Eguesibar eta Aranguren, besteak beste—, zerbitzuak eta azpiegiturak zabaldu eta egokitu behar izan baitituzte, diru kopuru berberarekin. Zehazki, zergetatik jasotakoaren %8 inbertitzen du Nafarroako Gobernuak udalerri, mankomunitate eta kontzejuetan.
Inbertsioak, behera
Toki Administrazioen Funtsaz harago, unean uneko inbertsioek ere sumatu dituzte UPNren murrizketak. Alkateen irudiko, Yolanda Barcinaren gobernuak "ia alor guztietan" aplikatu ditu doikuntza neurriak, baina azpiegituren eta zenbait zerbitzuren finantzaketan nabaritu dute murrizketa. Hala, azpiegitura publikoei dagokienez, 20 milioi euro inguru inbertitzen du orain Nafarroako Gobernuak —garai batean ematen zuenaren herena—; eta %20 eta 50 artean murriztu dira udalei emandako diru laguntza gehienak.
Horrez gainera, epeak nahieran maneiatzea eta ezinegona sortzea leporatzen diote gobernuari udaletako eledunek. "Haur eskolak, enplegu soziala, kultur etxeak, kirol instalazioak... Udalek aurreratu behar izan dugu zerbitzu horiei eusteko dirua, eta gobernuak nahi edo ahal izan duenean ordaindu digu zegokion zatia", azaldu du Agoizko alkateak. "Adibidez, 2012-2013ko ikasturtean, haur eskolen gastua guk aurreratu genuen, eta gobernuak 2013ko abenduan pagatu zuen; hau da, 15 hilabeteko atzerapenarekin. Horrek sekulako itolarria eragin digu".
Berriozarko Udalean ere, gobernuak sinatutako itunen ziurgabetasunarekin izan zituzten arazo larrienak. "Adibidez, aldi baterako kontratazioen %60 edo 70 ordainduko zizkigutela esan eta, deialdia egina zegoenean, baldintzak aldatu eta %40 pagatzen zizkiguten", gogorarazi du Lasak. "Aurreikuspen guztiak hausten dizkizu halako gauza batek, askotan egitasmoak, deialdiak edo kontratazio prozesuak abian direnean esaten dizutelako finantzaketa kolokan dagoela. Ordainketak etengabe atzeratzeak ere buruhauste handiak eragin dizkigu kontuak ixteko garaian, gobernuak urtebeteko atzerapenarekin ordaintzen zizkigulako hitzartutako laguntzak".
Finantzaketaren erreforma
Lakorentzat, "banku txarraren rola betetzea" egokitu zaie tokiko administrazioei azken urte hauetan: "Gobernuak hartu du murrizketak egiteko erabakia, kalteak guk ordaindu ditugu, eta, gainera, azalpenak emateko ardura ere gurea da".
Izan ere, foru administrazioak eta tokiko entitateek jasotzen duten tratua oso ezberdina dela uste du Agoizko alkateak: "Gobernuaren egoera txarra ulertu eta pazientzia izan behar dugula esaten digute, baina, hori bai, guri ez digute ezer barkatzen: zentimo bakoitza justifikatu behar dugu beti, eta kontuak eguneratuak izan behar ditugu".
Halako egoerak saihesteko, igande honetako bozak "erabakigarriak" izan daitezkeela uste dute udal ordezkariek. "Politika egiteko modu berriak ezarri behar ditugu, bai udaletan eta bai Nafarroako Gobernuan", esan du Berriozarko alkateak. Lakok, berriz, argi du Nafarroako tokiko administrazioaren erreforma bultzatu beharko litzatekeela. "Toki Administrazioen Funtsa indartu egin behar da. Ahalegina egin behar du gobernuak udalen finantzaketa hobetzeko, baina ez azpiegitura erraldoiak ordaintzeko, eguneroko gastuei aurre egiteko baizik. Likidezia behar da, ez luxuetan xahutzeko, oinarrizko zerbitzuak bermatzeko baizik".
Koalizioaren alkategaia izateko aukeratu dute EH Bildu osatzen duten alderdiek Joseba Asiron (Iruñea, 1962). Aldaketaren aldeko "gehiengo soziala" instituzioetara eraman nahi du.
Zeintzuk dira zuen lehentasunak?
Azken legealdia antzua izan da, eta zentzu horretan, orain dena dago egiteko. Yolanda Barcinak alde egin zuen, eta sekulako zorra utzi zuen udalean: urtero 10 milioi euro ordaindu behar izaten dira zorretan. Hori hala izanda, lehentasunak arlo guztietan daude. Adibidez, mugikortasunerako arazo handia dugu, kotxean pentsatutako hiria eraiki delako. Bestalde, uste dugu sanferminetarako beste eredu bat behar dugula, UPNk festak instituzionalizatu dituelako, eta sanferminak hasieratik izan dira herrikoiak eta espontaneoak. Sexu erasoen aurkako protokoloak ere hobetu behar dira. Tira, pila bat gai gaude. Baina lehentasuna, gobernura iristen garenean martxan jarriko dugun lehen neurria, pobreziaren aurkako eta enplegu duina eta etxebizitzaren aldeko ituna izango da, eragile sozialekin egina.
Udalaren egoera ekonomikoak, halere, ez du gehiegi lagunduko.
Ez, eta argi dago bideratuko ditugun proiektu guztiak imajinazio handiarekin eta baliabide gutxiekin egin beharko ditugula.
Nola ikusten duzu alkatetzara iristeko aukera?
Kalean aldaketarako grina sumatzen dugu, gehiengo sozial bat dago horren alde. Aldaketaren alde gauden indarren lana da gehiengo hori instituzioetara bideratzea. EH Bildu aldaketaren ezinbesteko parte izan behar da, izan ere, EH Bildurik gabe ez dago aldaketarik. Bestela, erregimena osatu duten alderdiekin paktatu beharko litzateke, eta arazoaren osagaiak ezin dira arazoaren konponbide izan.
Zein da EH Bilduren bereizgarria?
E H Bildu Iruñean aspalditik errotuta dagoen aukera bat da, eta proiektu sendoa defendatzen dugu. Ezkertiarrak gara, eta uste dugu udal gobernuak ezkerreko politikak bultzatu behar dituela. Gainera, erakutsi dugu gai garela ezberdinen artean lan egiteko, EH Bildu jatorri ezberdina duten pertsonez osatua baitago. Azkenik, gure marka inportanteena parte hartzea da. Ez da bakarrik hauteskunde kanpainetan errepikatzen den lelo bat, baizik eta praktikara eramaten dugun zerbait. Alde horretatik, aldaketaren boto segurua EH Bildu da.
"Joko arauetan sakoneko aldaketa" nahi du Aranzadik, eta asmo horrekin aurkeztu da bozetara. Ana Lizoain (Iuñea, 1968) da "hautagaien-zerrendako" alkategaia.
Zer berritasun dakar Aranzadik Iruñeko eszenatoki politikora?
Orain arte, inork ez du lortu instituzioetako eskumenak auzoei edo gizarte mugimenduei modu zabal, iraunkor eta eraginkorrean transferitzea, demokrazia zuzeneko eredu parte hartzaile eta gardena martxan jartzea, edo desobedientzia zibil instituzionalerako praktikak bultzatzea, adibidez, zilegia ez den zorra ez ordainduz. Gu saiatuko gara.
Ahal Dugu-k Iruñean babesten duen hautagaitza da Aranzadi. Zer puntutaraino zarete independente?
Erabat independente garela esatea gutxi esatea litzateke. Ezinezkoa da Ahal Dugu, Equo edo beste edozein alderdik Aranzadi baldintzatzea, ez baitago horretarako tresnarik. Ez gara sigla zopa bat, eta inor ezin da hemen beste ezeren ordezkari gisara egon, maila pertsonalean baizik. Bestetik, gure erabaki garrantzitsuenak galdeketan berretsi beharko dituzte herritarrek. Nahi duen orok parte ahal izango du bertan
Nortzuk osatzen duzue Aranzadi?
Hautagaitza anitza da gurea. Jende sinestuna, agnostikoa eta ateoa dago. Ideologia zaharrak aldarrikatzen dituzten pertsonak daude, eta baita emantzipaziorako diskurtso handiek epel uzten dituzten pertsonak.
Zerk batzen ditu horiek guztiak?
M15ko plazek 1978ko erregimena kolpatu zuten, fase eratzailearen mugarria ezarriz. Aro baten bukaeran gaudela egiaztatzeak urrun zegoen jendea hurbildu du. Gainera, gauza batek batzen gaitu: politikaren ohiko aktoreak ez dira gai berriki politizatu diren sektoreetaz arduratzeko.
Zeintzuk dira zuen lehentasunak?
Hemen tokiko oligarkek, eraikitzaile bilakatutako lur-jabe handi zaharrek agintzen dute. Gure lehentasunak jende arruntarenak izango dira. Gure aldetik, zerbitzuak udalari bueltatu, komunalizazio prozesuak abiatu eta demokrazia zuzenerako praktikak sustatzeko asmoa dugu. Haustura demokratikoarekin zer ikusirik ez duena ez da gure interesekoa.
Zer iritzi duzue euskarari dagokionez?
1987ko euskararen ordenantza egokitu eta betetzea bermatu behar dugu. Euskal hiztunen, erabat hiztun ez diren eta euskara ezagutu ez baina hurbildu nahi dutenen hizkuntza eskubideak bermatu behar dira. Euskara ondare kolektibo bereziki kaltebera da, eta zaindu nahi dugu.
Hauteskundeen ostean, zer egingo du Aranzadik aldaketa gauza dadin?
Joko arauetan sakoneko aldaketa nahi duten talde guztiekin akordioetara iristeko prest gaude. Ez dugu nahi eliteen ordezkapenean oinarritutako erreformarik, haustura bat baizik. Bakoitzak jakingo du noraino nahi duen eraman aldaketa politikoa. Badakigu gure proposamenetako batzuk ez direla gauzatzen errazak, baina ez gaude iraganeko prozesu historikoak errepikatzeko prest. Iruzurra litzateke hori.
Azken bi legealdietan zinegotzi izan ostean, Geroa Baiko zerrendaburu da oraingoan Itziar Gomez (Iruñea, 1964). "Gizartea kohesionatuko" duen udala nahi du.
Zeintzuk dira zuen lehentasunak?
Gizartea kohesionatzea, eta beraz, gizarte zerbitzuak indartzea, haurtzaroaren pla.netik hasita. Egun, 3000 haur gizarte bazterkeria egoeran daude, eta hori lehentasuna da guretzat. Bigarrenik, udal etxebizitza jendeari eskaini nahi diogu. UPNren utzikeriak hor jarraitzen du: lau besterik ez dituzte egokitu, haien esanetan ez delako beharrik izan. Auzo guztiei begiratu nahi diegu, UPNren politikaren arabera batzuk zigortuak izan baitira. Diskriminazio positiboa ezarri behar da.
Zer kudeaketa eredu eskaintzen duzue?
Aurrekontua begiratu beharko dugu, urte hauetan UPNk gutxitu baitu. Hirigintza arloko diru sarrera blokeatuta dago, eta argi dago Europara begira jarri beharra dugula, hiriei bideratutako diru asko baitago, mugikortasuna edo eragikortasun energetikoaren arloan, adibidez.
Zer harreman bultzatuko zenuke beste euskal lurraldeekin?
Europara begira jarri behar bagara, argi dago inguruko hiriekiko politika komunak ere egin behar direla. Ez bakarrik komunean ditugun gauzetan —euskara eta kultura— baizik eta egon daitezkeen sinergia ekonomikoetan. Orain arte horren kontra kudeatu da, baina uste dut hor ere badagoela etekina ateratzeko aukera.
Nola ikusten duzu aldaketarako aukera?
Iruñean aldaketaren desioa aspaldi dago barneratua. Aldaketaren bermea PSN kanpoan geratzearekin batera lortuko litzateke, eta horretan ari gara. Gure papera funtsezkoa da gaitasuna duen aldaketa integratzaile eta iraunkorra eskuratzeko.
PSNri ere marra gorria jartzen diozue?
Ez, hasieratik esan dugu ez dugula marra gorririk, beste batzuek, antza, bai. PSNren eleduna entzunda, badirudi aldaketa bere burutik pasatzen dela. Ez dugu marra gorririk, aldatu nahi dugun politikaren erantzuleak salbu.
Zein da Geroa Bairen bereizgarria?
Lan talde bikaina dugu, ez bakarrik hiria eta auzoa ezagutzen dituena, baizik eta udala barrutik ere ezagutzen duena Iruñeko gizarteari programa errealista eskaini diogu, 200 neurri baino gehiago aurrera ateratzeko asmoz. Gure leloak —Iruñea dugu amets, oinak lurrean— argi erakusten du Geroa Bairen papera errealista eta eraginkorra dela.
Azken lau urteetan zinegotzi kargua bete ostean, ardura errepikatzeko prest dago Edurne Egino (Elgoibar, Gipuzkoa, 1959). Ezkerra koalizioa Aranzadirekin batera aurkeztearen alde egin du lan, alferrik.Nola baloratzen duzu azken legealdia?Lan handia iz...
Orain ala inoiz ez. Aldaketa politikoa lortu nahi dutenen artean, ideia hori zabaldu da azkenaldian. Ziklo baten amaierarekin identifikatu izan dira legealdi honetan azaleratu diren eskandaluak —CANen desagertzea, Osasuna auzia, agintarien dieta opakuak, Volkswagenen BEZa, Navarra Arenaren gisako azpiegitura antzuetan diru publikoak xahutu izana, Simon Santamariaren kontrako salaketak...—. Arrakala sakonak, gainbeheran den erregimen zaharraren azalean. Baina gauza bat da egungo botere politiko eta ekonomikoaren higadura identifikatzea, eta oso bestelako bat alternatiba sendo eta iraunkorra osatzea. Diagnostikoa argia da. Tratamendua, ez hainbeste.
Nafarroako Legebiltzarrean ordezkaritza lortzeko aukera errealak dituzten zortzi alderdiak bi multzotan banatuak daude: aldaketaren aldekoak eta statu quo-a mantendu nahi dutenak. Orain arte argitaratu diren inkesta gehienen arabera, gainera, bi blokeek antzeko babesa jasoko lukete maiatzaren 24ko bozetan; beraz, diputatu bakar batek mugiarazi lezake balantza alde batera zein bestera.
Indar parekotasun horrek inoiz baino errealago bihurtu du hainbat urtez ezinezkoa zirudien aldaketaren aukera (baita PSN bazterrean utzita ere), baina, aldi berean, ez dago argi aritmetika hutsak aukera hori ahalbidetuko duen. Ziurrenik, 26 legebiltzarkidek ziurtatzen duten gehiengo osotik urrun, oso urrun, ibiliko dira alderdi guztiak, eta naturalak diruditen balizko koalizioek ere (UPN-PP, UPN-PSN, EH Bildu-Geroa Bai...) ez dute nahikoa indarrik izanen gobernatzeko, beste zenbait alderdirekin unean uneko akordioak sinatu ezean. Sudokua osatzera kondenatuak daude indar politiko guztiak.
Inkestak, nahieran
Iazko martxotik hona, dozena bat inkesta argitaratu dira Nafarroan, baina egoera argitu beharrean, areagotu egin dute ziurgabetasun sentsazioa. Izan ere, ikerketa ordaindu duen erakundearen interesen arabera kozinatuak izan dira gehienak. Horrez gainera, Podemos Ahal Dugu edo Ciudadanos-en gisako alderdi berriek lurrikara eragin dute esparru politiko osoan, eta inkestetan distortsiorako faktore bihurtu dira.
Inpactos ikerketa etxeak argitaratu zuen lehen hauteskunde inkesta, 2014ko martxoan, eta orduko datuak zaharkituak gelditu diren arren (ez zituen kontuan izan Ahal Dugu eta Ciudadanos, adibidez), geroztik azaleratu diren ikerketa guztietan antzeman daitezkeen joerak ere ikus zitezkeen txosten horretan. Hala, UPNk jaitsiera bortitza pairatuko duela (hemeretzitik hamahirura) eta aldaketaren aldeko indarrek, berriz, egoera iraultzeko adina babes izan dezaketela nabarmentzen zen.
Iazko azaroan, berriz, Navarrometro polemikoa argitaratu zen. Podemos-en hazkunde betean kaleratu zuten txostena, eta Laura Perezen alderdiak hemezortzi jarleku lortuko zituela ondorioztatzen zen bertan. Lehen indarra, alde handiz. Hala ere, inkestaren sinesgarritasuna zalantzan jarri dute hainbat analista politikok, arazo tekniko ugari dituela argudiatuta. Ziurrenik, Podemos-k emaitza onak lortuko ditu Nafarroan, baina hemezortzi horietatik urrun geldituko da.
Ordutik argitaratu diren inkesta gehienetan, joera bertsuak igarri litezke; azalekoak batzuk, lerro artean irakurri beharrekoak, beste asko. Guztietan argiena: erregimenaren parte izan diren indarren gainbehera. Gaur egun, inork gutxik ukatzen du UPNk zaplaztekoa jasoko duela maiatzaren 24an. Ikerketa nahiz galdetegi gehienek diotenez, Javier Esparzaren alderdiak ez du hamabi-hamahiru parlamentarien langa gaindituko. Uzta eskasa, 2003an 23 eserleku lortu zituen indar hegemoniko harentzat.
Hainbat urtez UPNren makulu izan den PSNk ere beheranzko joerari eutsiko diola uste dute soziologo eta politologo gehienek. 2011koak bere historiako emaitzarik txarrenak izan ziren, baina lan handia izanen dute sozialistek, gaur egun dituzten bederatzi parlamentariei eusteko ere. Analistak, ordea, ez dira ados jartzen PSNk jasoko duen erorikoaren inguruan. Inkesta batzuen arabera, kolpe latza izanen da: bost eserleku lortuko lituzke alderdi sozialistak CIES etxearen eta Onda Cero irratiaren ikerketek diotenez. Beste batzuen irudiko, ordea, beherakada ez da hain nabaria, batez ere, UPNk Nafarroan eta PPk Espainian nozitutako higaduraren ondorioz.
Balantzaren beste aldean leudeke aldaketaren aldeko indarrak. Zantzu guztien arabera, lehia estua izanen da EH Bilduren, Ahal Dugu-ren eta Geroa Bairen artean, bigarren indar politikoa izateko. Ezkerra koalizioak, berriz, bat eta lau eserleku arteko babesa jasoko luke, Ahal Dugu-ren agerraldiak kaltetuta. Parlamentutik at geratzeko aukera ere badu Jose Miguel Nuinen alderdiak, CIESek apirilean egindako inkestaren arabera.
Espainiako Estatistika Institutuak argitaratutako CIS inkesta izan da argia ikusten azkena. Horretan, pisu handiagoa eman diete Ahal Dugu-ri (11) eta Ciudadanos-i (lau-bost), UPNren, EH Bilduren eta Geroa Bairen kaltetan. Ondorioz, bi blokeek —UPN, PP, Ciudadanos eta PSN alde batean, eta EH Bildu, Geroa Bai, Ahal Dugu eta Ezkerra bestean— berdinketa lortuko lukete Parlamentuan, 25na eserlekurekin, eta horrek ia ezinezko bihurtuko luke gobernagarritasuna.
Adituen arabera, abstentziora jotzeko joera duten sektoreak mobilizatzeko helburua izan dezake halako inkesta batek, egoera kaotiko bat aurkeztuta. Aldi berean, Ahal Dugu-ren aurreikuspenak puzteak kontrako efektua eragin dezake: ezkerreko boto-emaileak gehiegi lasaitzea eta demobilizatzea, helburuak aise lortuko direla sinetsaraziz. Zer gerta ere, argi dago alderdiek negoziatu egin beharko dutela maiatzaren 24tik aurrera, eta beraz, hauteskundeon itzala luzea izanen dela.
Gobernu itunak
Hauteskundeen ondorengo gobernu itunena izan da hauteskunde kanpainaren leit motiv nagusienetakoa. UPNko hautagai Javier Esparzak deia egin zien gainontzeko alderdiei, bozen osteko negoziazioak eta balizko akordioak "argi eta garbi" azaltzeko.
Indar politikoetako batzuek zurian beltz adierazi dute zein izanen liratekeen euren bidelagun kutunak. UPNko hautagaiak berak kartak ahoz gora paratu zituen lehen egunetik: ituna sinatu nahi du indar espainiarzaleekin, eta zehazki, PSNri luzatu dio negoziatzeko gonbita, Miguel Sanzen gaztatxoaren teoria berritzeko ahaleginetan.
EH Bilduk eta Ahal Dugu-k ere beren marra gorriak zeintzuk diren adierazi dute jada: ez dute itunik sinatuko erregimenaren parte izan diren alderdiekin; hau da, UPNrekin, PPrekin eta PSNrekin. Geroa Baik eta Ezkerrak, ordea, ez dute PSNrekin gobernu ituna sinatzeko aukera baztertzen.
Sozialistek, azkenik, esana dute ez direla EH Bildurekin negoziazio mahaian eseriko, eta Maria Txibitek gaineratu duenez, independentistei ez diete "gobernurako bidea erraztuko".
Panorama konplexu horretan, EH Bildu, Ahal Dugu, Geroa Bai eta Ezkerra alderdien arteko koalizio bat izanen litzateke, aldaketaren aldeko aukeren artean, agintea lortzeko adina babes izanen lukeen bakarra. Lau indarren arteko koalizio bat gobernatzeak, ordea, negoziazio lan itzela eta metodikoa eskatuko die parte hartzaile guztiei. Beste formula guztiak (UPN-PSN-PP edo Geroa Bai-Ahal Dugu-Ezkerra balizko koalizioak, adibidez), gutxiengoan gobernatu beharko lukete. Aukera horren alde azaldu da, besteak beste, Uxue Barkos.
Urtero bezala, Euskal Eskola Publiko Berriaren Aldeko Jaia ospatuko du Sortzen elkarteak heldu den igandean. Aurten, Sarrigurenen izanen da festa, eta hango guraso elkartea arduratu da antolaketa lanez. Izpi berriez, eskola berria da aurtengo leloa, e...
Nafarroa "une historiko baten atarian" egon daitekeela uste du Ricardo Feliu soziologoak (Sabadell, Herrialde Katalanak, 1972), baina "zalantza ugari" antzematen ditu orain arte argitaratutako datuetan.Inkesta gehienen arabera, lehia estua izanen da e...
Aldaketaren kanpaina da. Berez, arretaz aztertuz gero, alderdi guztiek aldarrikatzen dute modu batera edo bestera aldaketa. Hitz bera izan arren, ordea, esanahi polisemikoa du, eta erabiltzen duenaren ahoari erreparatu behar zaio jabetzeko egiazki ald...