Albisteak

2015-04-172015-04-21Albisteak

Nabarrismoaren barrenak azaldu ditu Gimenezek liburu berrian

Huarte, Baleztena, Uranga, Arraiza... Azken ehun urteetan Nafarroa kontrolatu duten sendien deiturak dira. Ivan Gimenezek asteon aurkeztutako El Corralito Foral (euskaraz, etxalde forala) liburuan protagonismo berezia hartu dute. Izan ere, liburua labubiltzerakoan, Gimenezek gogora ekarri du garai batean abizen handi horiek politikan buru-belarri zebiltzala. Felix Huarte enpresaburua, kasurako, Diputazioko presidenteorde izatera heldu zen 60ko hamarkadan, frankismoan. Kargua hartu eta astebetera, "bere enpresen zein bere lagunen mesederako" industrializazio plana aurkeztu zuen. Egun, berriz, eliteen abizen handi horiek politikaren lehen lerrotik desagertu dira, "beste batzuek" egiten dietelako lan zikina. "Zenbaitetan, ordezkari horietako batzuek ez dakite ordezkari direla ere".

Halaxe deskribatu du Ivan Gimenezek Pamielak argitaratutako 381 orrialdeko liburua. Argi utzi du kazetaria dela, eta ez dela historialaria. Kazetariek orainaz —eta gehienez ere gertuko iraganaz— jardun ohi dute, eta hasieratik azpimarratu nahi izan du bere lana ez dela memoria historikoari buruzkoa. Bere lehengaia eta abiapuntua krisi betean den erregimenaren egoera da, baina, haren sustraiak eta loturak aztertzerakoan, ehun urte atzera jo behar izan du. Azken finean, Rafael Chirbes idazle valentziarraren aipua ekarri du gogora: "Ondasun ororen jatorria injustizia bat da, eta zenbaitetan krimen bat".

Maiz hitz egin da Nafarroan elite horiek duten indarraz eta eraginaz; baina gaia hartu, aurretik eskura zegoen informazioa bildu, eta liburua egiteko urratsa eman du Gimenezek. Datuz eta dokumentazioz josia badago ere, "tonua lotsagabea" dela azpimarratu du, eta argi utzi du bere asmoa ez dela ez neutrala, ez objektiboa izatea, autozentsurarako ateak baitira. "Kazetaritzak zintzoa izateko betebeharra du", aipatu du Gimenezek.

Tokiko kazetaritza

Gervasio Sanchez gogora ekarriz, tokiko kazetaritzaren garrantzia azpimarratu du. Kazetaritzan, joera izan ohi da urrutiko gatazken berri ematen duten berri-emaileak goraipatzea eta tokiko kazetariak gutxiestea. "Sanchezen arabera, tokiko kazetaritza ausartagoa da, min eman dezakeelako", aipatzen du Ivan Gimenezek, errazagoa baita Afganistango buruzagiak usteltzat jotzea gertuko agintariak baino.

Bere esanetan, nabarrismoaren barrenak desmuntatu, hustu eta azaldu nahi izan ditu liburuan. Bertan, azaltzen da nola Nafarroako gizartean errotutako sinboloak (foruak, sanferminak, xabierraldiak...) bahitu eta nahierara erabili dituzten, azken finean inork ez baititu sinbolo horiek auzitan jarriko. Bere ustez, azken mendean, sinbolo horiek "bereganatu eta kamuflaje gisa" erabili dituzte eliteek gizartearen gaineko kontrola ziurtatzeko.

Liburuak hemezortzi atal ditu bere azpiatalekin, eta bakoitzak du izenburua, gehienetan ironikoa. Gimenezek argi du lerroburuetan datzala kazetaritzaren gakoetako bat, eta izenburuan bertan islatzen da. "Liburua hasi nuenean, izenburua baino ez nuen".

2015-04-162015-04-21Albisteak, Nafarroa

“DNE kanporatu dugu, baina gauza bera gerta dakioke beste herri bati”

Urduri dago Iñigo Arregi (Garinoain, 1971). Alkategai izendatu berri dute, Garinoaingo hautagaitza herritarraren barruan, eta bozak irabaziko dituela ongi dakien arren —seguru asko, beste alderdirik ez baita aurkeztuko—, fokuen azpian egoteak ez dio zirrara berezirik eragiten. "Argazkia ere eginen didazue?", esan, eta hasperen bat itzurtzen utzi du, irribarrez. "Tira, ohitu beharko dut".

Zergatik erabaki zenuen zerrendan izena ematea?

Iaz hasi ginen hauteskunde zerrenda bateratu bat osatzeko planak egiten, baina inork ez zuen alkate izan nahi. Herri txiki batean, kargu publikoa izatea ez da pagotxa, buruhaustea baizik. Azkenean, zerrenda irekiak egitea otu zitzaigun, eta herriaren alde lan egiteko prest geundenok izena eman genuen. Nire izena izan zen gehien bozkatua, eta, beraz, ni izendatu ninduten zerrendaburu.

Nolakoak izan dira azken lau urteak?

Oso gogorrak. Garinoainez fitsik ere ez zekien jendeak eskuratu zuen udala 2011n, eta espero genuen huraxe egin dute legealdi osoan: polemikak eta arazoak sortu dituzte publizitatea lortzeko, eta kolpe zorrik ere ez dute jo.

Baina herritarrek buelta eman diozue egoerari...

Bai, hori izan da honek guztiak izan duen alde positibo bakarra, elkarlan horri esker kalteak ez baitira larriagoak izan. Herritarrok gure gain hartu ditugu udalak egin beharreko lan asko: futbol zelaia mantentzea, kaleak garbitzea, bideetako sasiak moztea, jaiak antolatzea... Horri esker ikusi dugu administrazioa bigarren planoan gera daitekeela, inportanteena beherago baitago: jendea da udalerri bat mugiarazten duena.

Aginte ofizialetik kanpo, udal alternatiboa osatu duzue, beraz?

Hori, agian, gehiegitxo esatea da. Legez, udalak baditu betebehar batzuk, ordezkaritza funtzio batzuk, eta horiek ezin ditu beste inork bete; baina eguneroko zeregin txikiei dagokienez, herritarren arteko auzolanak aise ordezka dezake administrazioaren egitekoa.

Zeintzuk izan dira, zure ustez, kasurik larrienak?

Abiadura handiko trenaren proiektuak, adibidez, bitan zatitzen du Garinoain, eta zirriborroa udalaren eskuetara heldu zenean, DNEko zinegotziek ez zuten karpeta ireki ere egin. Begiratu gabe sinatzen dute dena, hiru hilabetean behin bakarrik etortzen direlako herrira. Bestalde, udaletxeak egiturazko arazo larriak zituen, baina konponketa lanak ez zituzten baimendu, beranduegi izan zen arte. Azkenean, hustu egin behar izan zen eraikina. Han zegoen musika eskola ere, eta auzokideok arduratu ginen beste egoitza bat atontzeaz, zerbitzua eten ez zedin. Gaurdaino, alkateak ez du gaiaz galdetu ere egin.

Horri guztiari kalte ekonomikoa ere gehitu behar zaio.

Gure kalkuluen arabera, Garinoaingo familia bakoitzari 600 euroren galera eragin dio udal gobernu talde honek. Hainbat salaketa aurkeztu ditugu Nafarroako Administrazio Auzitegian udalaren kontra, eta epaiketak irabazi arren, herritarrok pagatu behar izan ditugu, alkateak ez baititu prozesuak bere poltsikotik ordaindu, udalaren diruarekin baizik. 27.000 euro galdu dira, sententzietan bakarrik. Eta horiek ez dira udalaren kontuetan ageri.

Jazarpen baten biktima dela dio alkateak. Egia al da hori?

Ez. Aitzitik, bera eta bere alderdikideak dira herritarrei jazartzen zaizkienak. Bizilagunak joaten gatzaizkionean, egiten duen lehen gauza Guardia Zibilari deitzea da. Eta gero, gainera, salaketa jartzen dizu, ustez, istiluak sortzeagatik. Indarkeriaz jokatzen dugula dio, baina udaletxeko idazkariek eta gainontzeko langileek ziurta dezakete hori gezurra dela, eta bera dela giroa narrasten duena.

Amaitu da amesgaiztoa?

Kostata, baina lortu dugu DNE kanporatzea. Hala ere, legeak eta instituzioek ez dute bermatzen halakoak errepikatuko ez direnik. Maiatzean gauza bera gerta dakioke beste herri bati.

2015-04-162015-04-22Albisteak

Dena prest Faltzesen, igande honetan kaleak euskaraz josteko

Haurrak D ereduan matrikulatu ahal izatea. Aldarrikapen horrekin hasi ziren Sortzen elkarteko kideak eremu ez-euskalduneko festa antolatzen, 2010ean. Artaxoan, Larragan, Mendigorrian, Villatuertan eta Oibarren egin dute orain arte, baina helburuak ez dira aldatu. Izan ere, Nafarroako Parlamentuak otsailean Euskararen Legearen erreforma onartu zuen arren, UPNren esku dagoen gobernuak entzungor egin die, oraingoz, D eredua ezartzeko eskaerei. Igande honetan, Faltzesen eginen dute festa, azken aldia izanen den esperantzarekin.

"Aurtengo jaia zertxobait ezberdina izanen da, Euskararen Legean zirrikitua irekitzea lortu baitugu", azaldu dute Sortzeneko arduradunek, ohar batean. "Alta, lanean segitzeko deia ere izanen da aurtengoa. Legea aldatu den arren, euskararen zonifikazioak bere horretan dirau eta Hezkuntza Departamentua ez dago D eredua zabaltzeko asmotan. Horra hor Abartzuzan gertatutakoa, adibidez".

Egoera hori salatzeko, gune anitzeko festa antolatu du Sortzenek, Faltzesko bizilagunekin elkarlanean: "Herritarrekin, elkarteekin eta udalarekin batera lan egin dugu. Ezin dugu ahaztu urtero-urtero Euskararen Eguna antolatzen dutela Faltzesko bizilagunek, eta hori izan da gure jaiaren antolaketarako oinarria".

Deialdiarekin bat egin dute, gainera, eremu ez-euskalduneko herrietako zinegotzi zein alkate askok. Hala, iragan larunbatean agerraldia egin zuten Kasedako, Zangozako, Iratxetako, Lodosako, Abartzuzako, Miranda Argako eta Leozko hainbat ordezkari politikok, festan parte hartzeko deia herritar guztiei luzatzeko.

Azken urteetan bezala, Euskara herria josten leloa izanen du festak. Hiru gune nagusitan banatuko da: Foruen plaza, Gizarte Etxeko plaza eta Aurora plaza. Foruen plazan egonen da agertoki nagusia, eta hortxe egingo dituzte, besteak beste, zirku ikuskizunak, dantza emanaldiak eta Marianitoz Blai nahiz Trikidantz taldeen kontzertuak.

Gizarte Etxeko plaza, berriz, neska-mutikoentzako elkargunea izanen da. Puzgarriak, jolasak, tailerrak eta ginkana eskainiko dituzte txoko horretan.

Azkenik, Aurora plazan jarduera tradizionalak edo folkloreari lotutakoak izanen dira; besteak beste, kaikuak egiteko tailerrak, txalaparta tailerra, kantu saioak eta astoen erakustaldia.

Sortzen Jaia ere, abian

Igande honetako festa, bestalde, datozen asteetako hitzordu nagusien aurrerapen gisa ere uler daiteke. Izan ere, hilaren 25erako, euskararen aldeko ekitaldia antolatu du Kontseiluak Iruñeko Anaitasuna kiroldegian. Maiatzaren 17an, berriz, Euskal Eskola Publiko Berriaren festa eginen du Sortzen-ek, Sarrigurenen.

Hain zuzen, Sortzen Jaia iragarriko duten abestia eta bideoklipa aurkeztu berri ditu euskal eskola publikoaren aldeko elkarteak. Euskal eskola berria sortzen, Sarriguren izenburua darama, eta Oskar Estanga kantari, musikari eta bertsolariak ondu du. Sarrigurengo ikastetxe publikoko dozenaka ikasle, irakasle eta gurasok parte hartu dute bideokliparen grabazioan.

17 urtez, Iruñeko Takonera parkean egin zen Sortzen Jaia, baina 2014an, hiriburutik atera eta Uhartera mugitu zen egitasmoa, hango ikastetxeko guraso elkarteak antolatu baitzuen. Aurten, Sarrigurengo ikastetxeaz gainera, herriko beste hainbat eragilek ere parte hartu dute festaren antolaketa lanetan.

2015-04-152015-04-22Albisteak, Gizartea

Hainbat auzotara zabalduko dute edukiontzi marroia

IRUÑEA. Iruñerriko Mankomunitateak abian jarri du bosgarren edukiontzia ezartzeko 3. fasea. Maiatzean, Buztintxurira, Sanduzelaira, Arrotxapeara, Arantzadira, Artikara eta Berrobeitira zabalduko dute zerbitzua; ekainean, berriz, Txantreara, Magdalenara eta Antsoainera. 1.511 edukiontzi jarriko dituzte.

2015-03-202015-03-24Albisteak, Nafarroa

Sona, boleroa eta guajiroa, Zentralen

Kubatik Euskal Herrira etorri, eta kontzertu sorta bat egiten dabil egunotan Ray Fernandez musikagilea. Iruñean egingo du azkeneko emanaldia, igandean. Karibeko son, bolero eta guajiro doinuen bitartez, amodioari eta desamodioari kantatuko dio Fernandezek. Baina hitz umoretsuz apaindutako kronika soziala ere izango da Tres tanguistas y un perro izeneko emanaldian. 22:00etan arituko da, Zentral aretoan. Sarrera sei euroan eros daiteke. Paris 365 jantokia diruz laguntzeko bideratuko dute dirua.

2015-03-202015-04-21Albisteak

Euskahaldunon Korrika abian da

Abiatu da 19. Korrika. Atzo ekin zion aurtengo ibilbideari, Urepelen (Nafarroa Beherea), egun osoko jaiaren ostean. Gaur, bigarren egunean, eginen du bisita Nafarroara, goizean Dantxarineatik sartuta. Herrialdera eginen duen lehen etorrera izanen da; hurrengo ostegunean itzuliko da, eta larunbatera arte ibiliko da nafar lurretan barrena.

2015-03-062015-03-12Albisteak

Kaleratzerik gabeko “plan bideragarri bat” proposatu dute Faureciako langileek

Ez dago akordiorik ICF-Faureciako langileen eta enpresako zuzendaritzaren artean. Multinazionalak Burlatako lantegia ixteko hartutako erabakiaren ondotik, enpresaren bideragarritasuna defendatu dute behin eta berriro langileek, fabrikaren itxierari aurre egiteko. Orain, bideragarritasun hori erakutsiko lukeen plan bat aurkeztu dute. Astelehenean aurkeztu zion enpresa batzordeak zuzendaritzari, ahoz, eta asteazkeneko bileran erantsi zuten proposamenaren "bideragarritasuna" eta "legezkotasuna" erakusten duen dokumentazioa. Langileek aho batez onartu zuten plana.

Kaleratzerik gabeko eskaintza da sindikatuek egindakoa. Enpresako langile kopurua 70 ingurura jaistea nahi dute —190 dira gaur—. Horretarako, batetik, borondatezko bajak sustatzea proposatu dute, nahi duen langile orok lana utzi ahal izateko. Bestetik, Faureciak Burlatan zein Orkoienen dituen fabriketako langileei eragingo liekeen erretiro aurreratua hartzeko plana eskaini dute; horren arabera, 51 langilek hartu ahalko lukete erretiroa. Hirugarrenik, Burlatako langileak Orkoiengo lantegira eta Tecnoconfort enpresara eramatea eskatu dute. Azkenik, geratuko liratekeen ekoizpenak egin ahal izateko Orkoiengo lantegian eremu bat atontzea eta hara beharrezkoak diren langileak eta materiala eramatea eskatu dute. Ekoizpen hori Burlatako lantegian mantentzea ere onartuko lukete.

Ezberdintasun handiak

Langileen planak alde handiak ditu enpresak proposatutakoarekin. Asteleheneko bileran, oinarrizko eskaintza egin zuen zuzendaritzak, langileek "patetikotzat" hartu zutena. Alfredo Sanz langileen batzordeko presidenteak azaldu zuen proposamenaren funtsa: "100 kaleratze aurreikusten ditu, eta 70 langile lekuz aldatzea, baina horietatik 11 bakarrik Iruñerriko beste lantegietara". Sanzek gaineratu zuenez, Valladolidera (Espainia) eta Bartzelonara nahiz Valentziara (Herrialde Katalanak) eraman nahi ditu enpresak langileak. "Halakorik ezin dugu onartu". Enpresaren eskaintzak "140 eta 150 langile artean kalean uztea" dakarrela uste dute beharginek. 59 urtetik aurrerako langileen erretiro aurreratua ere proposatu du enpresak, baina hemeretzi langilek baizik ez lukete baldintza hori beteko.

Batzordearen plana defendatzeko eskatu diote langileek gobernuari. Asteartean aurkeztu zioten eskaintza Lourdes Goikoetxea Industria kontseilariari, eta, Ahotsa.info atariak dioenez, bideragarritasun plana langileek berek egin behar izatea salatu zuten, "are gehiago plan horrek ekoizpena Nafarroan geratzea, pertsona bakar bat ere kaleratua ez izatea eta multinazionalak dirua irabazten jarraitzea bilatzen duelarik". Plana onartzeko eskatu diote enpresari, eta hala egiten ez badu "negoziazio estrategia errotik aldatuko" dutela aurreratu dute. Gaur, manifestazioa egingo dute Burlatan, 19:30ean hasita.

2015-03-062015-03-12Albisteak

Giza katea, euskarazko haur eskolen defentsan

Iruñeko auzoetan euskarazko haur eskolak eskaintzearen alde, giza katea egingo dute datorren asteartean, martxoak 10, 18:00etan, Arrotxapeko Raimundo Lanas kaletik hasita. UPNk eskaerari erantzunik eman ez eta euskarazko eskaintza ez zabaltzeko darabilen "jokaera tranpatia" salatu dute gurasoek. Edonola, mobilizatzen jarraitzeko asmoa erakutsi dute: "Gure txikien etorkizuna da garrantzitsuena".

2015-03-062015-04-21Albisteak

Berdintasuna, utopia politikoa

Esnatu zenean, dinosauroa han zegoen oraindik. Monterrosoren mikroipuin famatuan bezalaxe, Bakartxo Ruiz parlamentariak (Iruñea, 1977) ordenagailua piztu zuenean, 2012ko azaroaren 26an, hantxe zuen dinosauroa, El Mundo berripaperaren edizio digitalaren tituluen artean, zain: "Argazkiaren erdian ukabila goratua ageri dena Bakartxo Ruiz da. Sandra Barneda eta Leire Pajinen nahasketa dirudien hori [...]. Hura ikusita, argi gelditzen da Jarrai txakurtxistu look-a indarrean dela oraindik: kopeta-ile moztua, adats zarpaila eta biolin koloreko tindua". Emakume batek sinatutako artikulua zen hura —Vascas de gama alta izenburukoa (Goi mailako euskal emakumeak)—. Nafar parlamentariak barre egiten du orain erreportaje hura gogora ekartzean, baina ez du gutxietsi nahi, kazetaritza molde atzerakoienen adibide hutsaz harago, "gizartean oso errotua dagoen jarrera baten isla" delako. Politikaren esparruan (beste askotan bezala), gizonak eta emakumeak irizpide ezberdinen arabera neurtzen dituen jarrera.

Maiatzean amaituko den legealdira mugatzen da Ruizen ibilbide politiko osoa, 2011ko hauteskundeetan aurkeztu baitzen estreinakoz Bildu koalizioaren zerrendetan. Lau urte hauetan, politikagintzaren alorrean antzeman dituen hainbat jarrerak harritu egin dutela dio: "Legealdi honetan ikasi dut politika ez dela burbuila bat; kontrara, jendartean indarrean diren estereotipoak eta jarrerak islatzen ditu". Horregatik uste du politika oraindik ere "oso maskulinoa" dela: "Alde batetik, emakumeen presentzia urria delako oraindik, eta, bestetik, joko politikoan ikusten diren rolak gizonezkoek ezarritakoak direlako. Emakumeok, askotan, politika molde hori barneratu dugu, eta geure burua rol maskulinoetara moldatu behar izan dugu".

Parlamentari iruindarraren esanetan, emakumezko politikariek etengabe frogatu behar dute eskubide osoz daudela karguan. "Lupa batekin ez, birekin begiratzen zaio emakumezkoen jardun politikoari. Hau lasterketa bat izanen balitz, gizonen hasiera marratik bost pauso atzera egonen litzateke emakumezkoen abiapuntua".

Iritzi horrekin bat egin du Begoña Sanzberro UPNko legebiltzarkideak (Almandoz, 1962): "Gizonei suposatu egiten zaie gaitasuna; guri, ez. Geure tokia irabazi behar dugu. Eta ikuspegi hori haustea zaila da. Kostatuko zaigu".

Sanzberrok 25 urte baino gehiago daramatza politikagintzan, baina abeltzaina da ogibidez. Bere curriculumean irakur daiteke, halaber, UAGN sindikatuko kidea dela, eta Laborantza Ganberako presidenteorde ohia. "Nekazaritzaren munduan, emakumeok ez gaude behar bezala ordezkaturik. Emakume asko dabiltza sektore horretan lanean, baina ordezkaritza, ia beti, gizonen esku gelditzen da. Eta politikan, egoera ez da oso bestelakoa. Ni hasi nintzenean, 1989an, inork ez ninduen goiko postuetan jarri. Azpi-azpitik hasi nintzen, herriaren alde lan egiteko gogoz. Horregatik diot andreok geure tokia irabazi egin behar dugula. Nekazaritzan, sindikalismoan nahiz politikan, gure balioa frogatzen ibili behar dugu etengabe", azpimarratu du.

Espainiako Kongresuan Geroa Baiko diputatua den Uxue Barkos ere (Iruñea, 1964) bat dator baieztapen horrekin. "Ni kazetaritzaren sektoretik nentorren, eta alde handia nabaritu nuen 2004. urtean, politikagintzan hasi nintzenean. Ez nire alderdikideen jarrera matxista zelako, ezta pentsatu ere, baizik eta politikan suma daitekeen giroa, oro har, gizonena delako. Hesi asko birrindu behar ditugu oraindik. Sexismoa indarrean da politikagintzan, zalantza izpirik gabe". Hark ere uste du emakumezko politikariek aurreiritziz beteriko motxila bat daramatela bizkarrean: "Ematen du, gai batzuen inguruan, gure iritzia baliagarria dela, izan berdintasuna, izan gai sozialak... Baina saiatzen bagara ekonomiaz hitz egiten, edo industriaz, edo batzuen ustez sakonagoak diren gai horietaz, gureganako jarrera aldatu eginen da berehala, eta askoz zorrotzago epaituko gaituzte. Azterketak gainditu behar ditugu behin eta berriro".

Gizartearen isla

Ruizen irudiko, arazoa ez da instituzioetara edo politikagintzara mugatzen, gizartean oso errotua dagoen ikuspegia batean baitu jatorria: "Kalean ere, jendearen ikuspegia oso sexista da. Askotan konturatu gabe ere, ez ditugu era berean neurtzen emakumeen eta gizonen lan politikoa. Joera handia dago andreen rola fribolizatzera, estetikarekin lotzera... Gizonezkoei aplikatzen ez zaien baremoa erabiltzen da gure lana epaitzeko. Eta horretan, zeresan handia du hainbat hedabidek zabaldutako topikoek. Nire auzoko andre batzuek, adibidez, telebistan ikusten nautenean, 'soineko ederra daramazu', 'orrazkera hori oso ongi doakizu' eta gisa horretako esaldiak botatzen dizkidate. Eta asmo onez esaten dute! Erabat kulturala da sexismo hori. Barneratua dugu".

Barkosek ere halako jarreren lekuko zuzena izan da behin baino gehiagotan. "Garunaren kortex-ean iltzatuta dauzkagu topikoak eta jarrera sexistak", dio. "Espainiako Kongresuan, adibidez, eztabaida tekniko baten erdian, oholtzara igo zen PPko diputatu bat. Emakumeen topiko estetiko guztiak betetzen zituen: ilehori tindatua, ezpainetakoa, zapata takoi luzedunak... Eta bere azalpena oso ongi egin zuen. Bada, diputatu batek esan zuen: 'Hara! Gaia kontrolatzen du eta!'. Sinestezina balitz bezala bota zuen". Izan ere, andrazko politikarien lana aztertzean, jendeak "zorroztasun maila altuagoa" duela uste du Geroa Baiko eledunak: "Nola janzten zaren, zer-nolako jarrera duzun estetikaren inguruan... Gizon bati ez genizkioke halakoak eskatuko, baina gure kasuan, zorroztasunak exijentziaren forma hartzen du".

2011ko otsailean, minbizia zuela esan zuen Barkosek. Ilea galdu eta burua estaltzeko zapia erabiltzen hasi zen. "Orduan ere denetarik entzun behar izan nuen. Jendeak batzuetan nahi gabe edo birritan pentsatu gabe botatzen ditu gauzak, baina kutsu matxista hori agerian gelditzen da berehala", gogoratu du.

Hala ere, politikagintza gizartearen isla izan arren, zenbait aferatan mugimendu sozialen eta herritarren nahien atzetik dabilela uste du diputatuak: "Politikaren esparruan, erresistentzia handiagoa sumatzen dut nik, aldaketak onartzeko eta emakumezkoen egitekoa normaltasunez ikusteko garaian".

Kuotak eta borroka

Hiru ordezkari politikoek argi eta garbi ikusten dute egoera iraultzeko beharra, baina diagnostikoa antzekoa izan arren, balizko tratamendua hautatzeko garaian azaleratzen dira lehenbiziko desadostasunak.

"Lanean jarraitzea, aintzatespena lortu arte". Hori da Sanzberrok proposatzen duen bidea: "Badira modu ezberdinak eskema sexistak apurtzeko. Batzuek, mugimendu feministatik-eta, zarata handia egiten dute, baina beste askok nahiago dugu geure modura borroka egin, zalapartarik gabe, geure lana eginez eta askotan entzun behar izaten ditugun komentarioei jaramonik egin gabe". UPNren legebiltzarkidearen arabera, borroka hori gogorragoa da ibilbide politikoaren hastapenetan. "Lan handia egin behar da hasieran aurreiritziak gainditzeko, baina langa hori gaindituta, errazagoa izaten da dena. Jendeak baloratu egiten du zure lana".

Bilduko diputatuak, ordea, borrokatzea, salatzea eta emakumeen ahalduntzearen alde lan egitea funtsezkotzat jotzen ditu egungo egoera gainditzeko: "Ahalduntzeko ariketa aktiboa egin behar dugu emakumeok. Finean, gure borrokari esker heldu dira orain arteko lorpen guztiak, eta aurrerantzean ere, aitzindari izan beharko dugu. Arlo instituzionala gizartearen atzetik doa, eta aitzindari izan beharko luke".

Borroka horretan, aukera berdintasuna bermatuko duten legeak ere "beharrezkotzat" jo dituzte Bilduko nahiz Geroa Baiko eledunek. Sanzberrok, ordea, "akatsa" direla uste du: "Aitortu behar dut ez naizela parekidetasun legeen edo sexuen araberako kuotak ezartzearen aldekoa. Niretzat, bide okerretik joatea da hori. Are gehiago: emakumeon kontrako argudio bihurtu daitekeela uste dut. Izan ere, norbaitek pentsa dezake kargu batean gaudela kuota bat betetzeagatik soilik, eta ez gure merituengatik". UPNko politikariaren irudiko, "momentu jakin batzuetan bakarrik" aplikatu beharko lirateke halako neurriak, "egoera jakin bat irauli nahi bada", baina orokorrean, ez lituzke ezarriko. "Niri, behintzat, ez litzaidake gustatuko zerrenda batean joatea kuota bat betetzezko soilik. Emakumeak apaingarri gisa tratatzea da hori, eta horren kontrakoa izan naiz beti".

Ruizen ikuspuntua oso bestelakoa da. Sanzberroren kritikak ulertzen dituen arren, benetako arazoa legeen eraginkortasuna dela nabarmendu du: "Berdintasunerako legeak beharrezkoak dira. Arazoa beste bat da: ez dira behar bezain eraginkorrak. Emakumeon presentzia hutsak ez du bermatzen sexuen arteko aukera berdintasuna, horrez gainera, borondatea ere behar delako. Neurri gehiago hartu beharko lirateke, alderdien egituratik hasita, instituzioen esparruraino. Kuotak eta berdintasun legeak arinkeriaz erabili izan dira askotan, emakumeak zerrendetan jarrita, baina apaingarri moduan, benetako pisu politikorik gabe. Baina arazo horren irtenbidea ez da atzera egitea, neurri eraginkor gehiago planteatzea baizik".

Bilduko parlamentariak planteatutakoarekin bat eginez, Barkosek onartu du sexuen kuotak ezartzea ez dela "irtenbide perfektua", baina gogorarazi du gaur egun, emakumezkoek desabantaila franko pairatzen dituztela, eta egoerak "beharrezko" bihurtu duela halako neurriak hartzea: "Egoera perfektu batean, pertsonen merituen araberakoa izan beharko luke kargu politikoen banaketa. Baina gaur egungo egoera ez da hori. Hori zuzentzeko neurriak behar dira. Diskriminazio positiboa ezinbestekoa da, desabantailak leuntzeko lagungarria den heinean".

Hala ere, horrekin konformatzen diren politikariak ere kritikatu ditu Bakartxo Ruizek: "Berdintasun formala, instituzioetan gizonezko nahiz emakumezkoen kopuru bera egotea, ez da helmuga. Alderdi batzuek aukera berdintasunaren frogatzat jotzen dute hori, baina ez da hala. Ezin gara horrekin konformatu". Izan ere, nabarmendu dutenez, gaur egungo erakundeek ez dute gizartea islatzen. "Nafarroan, herritarren erdiak baino gehiago gara emakumeak. Eta herritarrok identifikatuta sentitu beharko genuke geure ordezkariekin, baina gaur egun, ez da halakorik gertatzen".

2015-02-282015-04-21Albisteak, Nafarroa

32.000.000

OSASUNAREN ZORRAREN HANDITZEA LAU HILABETEANArgitzen doaz, gutxika, Osasuna eta Nafarroako Kutxaren arteko harreman ekonomikoen gaineko xehetasunak. Taldeak 22,7 milioi euroko zorra zuen finantza erakundearekin 2009ko irailean, azken horrek emandako k...

Aurrekoa
1
…
160
161
162
Hurrengoa