Orotara, 70 lagunek parte hartzen dute Jazar egitasmoan, Jaso ikastola zaharra arte eta sorkuntzarako espazio bilakatzeko asmoz. Bazkide berrien bila dabiltza. Informazio gehiago, info@jazar.org helbidean.
“Argazki on batek istorio bat kontatuko du berak bakarrik”
"Photoshopekin, denbora gehiago eman behar da ordenagailu aurrean kamerarekin baino". Hala dio Josu Santesteban argazkilariak (Iruñea, 1975). Teknologia berriek erabat aldatu dute argazkilaritza Santestebanen ustez. "Lehen, argazkia atera eta horrela gelditzen zen. Orain, ordea, ukiturik ematen ez bada, lanaren erdia falta dela ematen du". Horrez gain, teknologia berrien sozializazioak argazkilaritza egoera prekariora eraman duela uste du, egun teknologia berriak oso eskura baitaude, eta hedabideak horren jakitun dira. Hala ere, argazkilariak bere lanaren garrantzia nabarmendu du; haren aburuz, prekarietateak kalitatearen jaitsiera handia ekarri du. "Argazki on batek istorio bat kontatu behar du berak bakarrik, inork ezer gehiago esan gabe", dio Santestebanek.
Betidanik gustuko izan du Santestebanek argazkilaritza. Hori dela eta, ikus-entzuneko ikasketak egin zituen Iruñeko Arte eta Lanbideen Eskolan. "Eskolatik atera, eta Canal 4-n hasi nintzen lanean, kamerari gisa. Ikus-entzunezko modulua argazkilaritzara telebistara baino zuzenduago dago. Baina ni telebistan hasi nintzen". Telebistako lanarekin batera, argazkilaritzan bidea egiten hasi zen. "Niri argazkilaritza gustatzen zitzaidan, eta Euskaldunon Egunkaria-rekin kolaboratzen hasi nintzen". Guardia Zibilak Euskaldunon Egunkaria itxi zuenean, Nabarreria argitalpen enpresa sortu zuen beste lagun batekin. "Urte dezente egon nintzen bertan. Garairik onenetan Gara egunkarirako kolaborazioak eta sei edo zazpi auzo aldizkari egin genituen", esan du Santestebanek. Baina krisi ekonomikoak eta beste hainbat arrazoik Nabarreria proiektuaren itxiera ekarri zuten. Horren ondorioz, hainbat auzo aldizkari bertan behera gelditu ziren. Hala ere, duela hamabost urte Santestebanek eta beste bi lagunek sortu zuten Txantrean Auzolanean aldizkariak bizirik dirau. "Aldizkaria itxi zenean, hainbat pertsona elkartu ziren, eta aldizkariak aurrera jarraitu behar zuela erabaki zuten. Orduan, hasieran bezala funtzionatzen hasi zen berriz ere, auzolanean. Hori bai, esperientzia gehiagorekin", adierazi du Santestebanek.
Argazkilaritza egoera txarrean dago. "Prentsan lan gutxi dago. Egun, 'edonor' izan daiteke argazkilaria. Hedabideek badakite hori, eta euren interesen arabera baliatzen dute. Hainbatetan kazetariak bidaltzen dituzte argazki kamerarekin, eta esaten diete: 'Atera argazkiak eta egin bideo bat'". Baina horrek argazkien kalitateak behera egitea dakar. "Ni milaka prentsaurrekotan egon naiz. Ikusi ditut kazetariak lekutik altxatu gabe argazkiak ateratzen. Ez da zertan espezialista izan. Baina, gutxienez, argazkia egingo zaionarengana hurbildu eta begia egokitu". Azken urteetan ohiko bilakatu da hedabideek hainbat gairen inguruan irakurleei eta ikus-entzuleei argazkiak eskatzea. Horrelako ekinbideek argazkilarien lana gutxitu dute erabat: "Jada ez da argazkia ondo edo gaizki egina dagoen baloratzen. Pixel kopuruari bakarrik jartzen zaio arreta; gero eta Pixel gehiago, gero eta argazki hobea", dio Santestebanek.
Estudioetan ere lan egiten dute argazkilariek. Bertan, hainbat lan mota egiten dituzte, besteak beste, jaunartze, ezkontza eta iragarkietarako katalogoak. Baita norberarentzako argazkiak ere. Nabarreria proiektua bertan behera geratu zenean, estudioko lanean sartu zen buru-belarri Santesteban. "Beste bi lagunekin, estudio txiki bat nuen Antsoainen. Bigarren mailako lan bezala nuen, lagunentzako gauzak egiteko. Baina estudioko lanarekin modu serioan hasi nintzenean, lekuz aldatzeko beharra nuen. Oso toki txarrean baitzegoen Antsoaingo estudioa". Beraz, beste leku baten bila hasi zen Santesteban. Burlatako Morea kalean aurkitu zuen lokal egokia. Bertan du estudioa eta denda txiki bat. Horrez gain, Pixel Art enpresa sortu du beste bi lagunekin. Argazkia eta bideoa uztartzen dituen proiektu bat da. Argazkilaritzaren egoerak etengabeko egokitzapenera bultzatu du Santesteban.
Baliabideen "sozializazioaz" gain, argazkiak moldatzeko aukera erabat zabaldu da. "Jendeak esan ohi du: 'Kendu hori edo jarri beste hura'". Santesteban horren aurka dago. "Nik koloreak eta argia ukitu ohi ditut, baina ezer gehiago ez. Norbaitek ximur edo orbainen bat badu, ez dut kenduko. Norbera den modukoa da. Hala ere, baten bat oso astuna jartzen baldin bada, kenduko diot. Baina ez dut gogoko", dio Santestebanek.
Arazo guztien gainetik, argazkilaritza maite du Santestebanek. Aukeratzekotan, prentsan lan egin nahiko luke. "Informatua zaude, eta jende gutxi hel daitekeen tokietara heltzen zara". Horrez gain, norberaren lana publikatuta ikusteak sortzen duen harrotasunaz ere hitz egin du. "Argazkiek informatu bai, baina gehienbat transmititu egin behar dute". Horretarako, argazki makina menperatu behar da. Baina hori bezain garrantzitsua da "argazkiarekin kontatu nahi dena argi izatea".
“Artistak bakarrik ez gaudela ikusteko balio du Jazar Sormen Fabrikak”
Kazetaria da ikasketaz Iñigo Ziganda (Astrain, 1983), eta kazetaria zen ofizioz ere, krisi ekonomikoaren ondorioz lanpostua galdu zuen arte. Orduan, beste zer edo zer egin behar zuela bururatu, eta ipuin pertsonalizatuak sortzen hasi zen. Caracolmirikol deitu dio proiektuari. Ume bakoitzaren ezaugarrietan oinarritutako istorioak dira, hark idatzi eta marraztutakoak. Hala, sorkuntzaren bidean murgildu zen. Orain, Jazar Sormen Fabrika ezagutu, eta buru-belarri sartu da proiektuan. Artea norbanakotik ez ezik taldean ere landu behar dela deritzo.
Nola sartu zara Jazar egitasmoan?
Oso mugitua naiz. Ikaragarri polita iruditu zitzaidan artea zabaltzearen ideia, eta segituan batu nintzen.
Sormen fabrika irekitzea da ideia. Zuk zer egingo zenuke bertan?
Estudio bat izan nezake, edo ur margoko klaseak eman nitzake. Baina, horrez gain, asko ikas nezake.
Zer ikas zenezake, bada?
Diziplina anitzeko artistak ezagutzeko aukera izango nuke, baita bestelako arte adierazpenak gertutik bizitzeko aukera ere. Hazten jarraituko nuke.
Oraindik ez dituzue obrak egin. Dena den, nola imajinatzen duzu lokala?
Atsegina eta beroa. Leku handia, espazio zabalekin, gela mota askorekin, txokoekin; haren barnean egitasmo mordoa bildu ahalko duen inguruekin. Denentzat irekitako lokala imajinatzen dut.
Profil zabaleko artistak zarete: artista grafikoak, musikariak, antzerkigileak... Zer ezaugarri komun duzue?
Lanerako gogoa. Diziplina mota askotako sortzaileak gara. Jazarrek bakarrik ez gaudela ikusteko balio du.
Elkarlanean proiektuak aurrera eramateko aukera ere emango dizue guneak.
Bai, geroz eta gehiago izan, orduan eta ekinaldi gehiago egin ahalko ditugu. Artea sustatu ahalko dugu, diziplina berriak asmatu, kritikak jaso, iritziak partekatu, hobetu...
Zuk zehazki Caracolmirikol proiektuan lan egiten duzu, ipuinak egiten. Zertan datza?
Ama margolaria da, Asun San Martin; bion artean sortu genuen Caracolmirikol. Haurrentzako pertsonalizatutako istorioak dira. Umea bera da protagonista. Enkarguz egiten ditugu, eta obra bakoitza ezberdina da, haurraren berezkotasunetan oinarrituz.
Barraskiloak dira istorioetako protagonistak. Zergatik?
Hasieran, barraskiloak hazi nahi nituen, gero ipuinak egiteko ideia sortu zen, eta biak nahastu nituen! Natura ardatz duten obrak sortu nahi ditut. Orain, tximeletak ere sartzen hasi gara.
Zer istorio mota egiten dituzue?
Balioetan zentratutako lanak egiten ditugu. Elkartasuna, naturarekiko errespetua, maitasuna... horiek dira, besteak beste, gehien azaltzen diren printzipioak. Liburua eskatzen duenak esaten du zer islatu nahi duen, eta guk hori sartzen dugu. Hogei bat orrialdeko lanak izaten dira.
Sormen fabrikan ere izango duzu Caracolmirikol egitasmoan sakontzeko aukera.
Gainontzeko diziplinetatik beti ikas daiteke zerbait ipuinak aberasteko, noski!
Udalen Maparen aurka sinatu dute 712 hautetsik
Joan den larunbatean ehunka hautetsik Berriozarren egindako agerraldiaren ostean, behin-behinean Udal Mapa berriaren proiektua bertan behera uztea erabaki du Nafarroako Parlamentuak. Bildu eta Aralarrek egindako eskaera aintzat hartu zuten Nafarroako ...
“Niretzat erronka pertsonala izanen da Bardoak txapelketan parte hartzea”
Barañaingo taldearekin arituko da bertsotan Lizar Aleman (Artika, 1986). Hasiera batean aurkezlea izango zela aurreikusia bazegoen ere, jakinarazi du bertsolari gisa parte hartuko duela. Hasi berria da bertsotan hura ere. Dena den, aitortu du lehian garaile izatea ez dela garrantzitsua berarentzat.
Aurten parte hartuko duzu Bardoak-en lehenengoz. Aurreko edizioko saioren bat ikusteko aukerarik izan zenuen?
Bai, ikusi nuen duela bi urteko saioren bat. Gainera, bertso eskolako lagun batek parte hartu zuen, eta haren saioak ikusi nituen.
Zer iruditu zitzaizun ikusle gisa edizio hura?
Niri oso txapelketa egokia iruditu zitzaidan. Lehenengo aldia zen taldekako bertsolari txapelketa bat ikusten nuena. Lehen esan dudan bezala, bertso eskolako kide batek parte hartu zuen, eta polita iruditu zitzaidan. Molde horretako lehiak ez dira orain arte batere ohikoak izan.
Bertsolaritza sustatzeko modu bat izan daitekeela uste duzu?
Bai. Azken finean, parte hartzeko nahikoa da bertsotan egitea. Ez dute maila jakin bat eskatzen. Horrek bertsozaletasuna sustatzen duela uste dut.
Nola bizi duzu lehenengo parte hartzea?
Niretzat Bardoak-en parte hartzea erronka pertsonala izanen da. Gehiegi pentsatu gabe erabaki nuen parte hartzea. Hala ere, ez naiz damutu.
D eredua gorde nahi dute Uharten
D eredua dagoen bezala uztea nahi dugu", dio Ainhoa Arrastiok, Aurrera D Uharte plataformako kideak. Nafarroako Gobernuak Ingelesez Ikasteko Programa ezarri nahi du Uharteko Virgen Blanca ikastetxe publikoan. Bertan, A, G eta D ereduak eskaintzen dituzte, eta D ereduko ikasleen gurasoak ez daude ados Ingelesez Ikasteko Programarekin. Iazko apirilean, Aurrera D Uharte plataforma sortu zuten hainbat guraso, irakasle eta herritarrek. Hezkuntza Departamenduarekin hitz egiten saiatu dira, programa berria ez dutela nahi adierazteko. Ostegunean, David Herreros Hezkuntza Departamenduko zuzendariarekin bildu ziren. Espero dute gobernuak bertan behera uztea egitasmoa. Dena dela, departamenduak ez badu haien aldarrikapena aintzat hartzen, plataformako kideek esan dute aurrera egingo dutela. "Ez gara geldirik egongo", adierazi dute.
Nafarroako Gobernua hainbatetan saiatu da ingelesezko ereduak jartzen Uharteko Virgen Blanca ikastetxe publikoan. "Orain hiru urte, isilean jakin genuen Hizkuntzen Trataera Bateratua jarri nahi zutela eskolan. Azkenean, horrek ez zuen aurrera egin, Eskolako Batzorde Pedagogikoa, klaustroa eta kontseilua aurka agertu zirelako", dio Iñaki Martinez plataformako kideak. Gero, 2012ko azaroan, 2013-2014ko ikasturterako Ingelesez Ikasteko Programa ezarriko zutela jakin zuten Uharteko eskolako gurasoek. "Departamenduak eskolako zuzendariari deitu zion, eta esan zioten %99koa zela 2013-2014ko ikasturtean eskolan Ingelesez Ikasteko Programa jartzeko aukera", azaldu du Garbiñe Lamariano plataformako kideak. Orduan, Zumedia guraso elkarteak hainbat mobilizazio egin zituen. Azkenean, 2013ko otsailean, aurrematrikulatzeko garaian Ingelesez Ikasteko Programa izan behar zuten eskolen zerrenda publikatu zuen Hezkuntza Departamenduak, eta Uharteko Virgen Blanca ez zen agertzen zerrendan. Hori bai, haurrak matrikulatzerakoan, idazkariek gurasoak ohartarazi zituzten. "Ez ziguten paperik erakutsi, baina ahoz aipatu ziguten 2014-2015eko ikasturtean Ingelesez Ikasteko Programa Haur Hezkuntzako lehen eta bigarren mailetan jarriko zutela, hau da, atzerako eraginarekin. Hori ez dute inoiz egin", azaldu du Arrastiok. Orduan, gurasoek pentsatu zuten urtebete zutela programa berriari aurre egiteko, eta biltzen hasi ziren. "Apirilean, Aurrera D Uharte plataforma aurkeztu genuen, webgunearekin eta manifestuarekin batera", dio Martinezek. Baina plataformako kideek gehien baloratzen dutena berezko diskurtsoa sortu izana da. "Orain arte, jendea programaren aurka zegoen, baina ez zuten argudiorik. Plataformak lan handia egin du bere burua argudioz janzteko", azaldu du Lamarianok.Iazko azaroan, eskolako klaustroak eta Uharteko udalbatzak bat egin zuten plataformaren aldarrikapenarekin. Era berean, Zumedia guraso elkarteak ere D eredua dagoen bezala uzteko eskatu du.
Nafarroako Gobernua hirugarren saioa egiten ari da aurten D ereduan ingelesezko eredua ezartzeko. Horren inguruan galdetuta, plataformako kideek susmo batzuk dituzte. "Iruñerrian, D eredua maila berean mantendu da azken urteetan, baina Uharten gora egin du, eta beste bi ereduak, A eta G, gainditu ditu. Uste dugu gobernuak D ereduaren igoera eten nahi duela", adierazi du Martinezek. Hezkuntza Departamenduko ikuskariek horrela adierazi diete, erabakia politikoa dela. Hezkuntza Departamenduko zuzendariak ere beste hainbeste esan zion Uharteko eskolako zuzendariari. "Herrerosek esan zuen berak ez zuela erabaki hori hartu, 'goitik' etorri zela". Plataformako kideak ez dira harritu horretaz. "Presidenteak berak esan zuen, telebistan, programa berria D ereduaren aurka egiteko sortu dutela", dio Arrastiok.
Baliabide gutxiko programa
Virgen Blanca ikastetxeko gurasoak ez dira fio Ingelesez Ikasteko Programaz. "Ez dago baliabiderik, eta irakasleak ez daude prestatuak", azaldu du Ainhoa Cendrak, Aurrera D Uharteko kideak. Plataformako kideen arabera, programa berrian ingelesezko ordu gehiago egingo dituzte. Horretarako, hainbat irakasgai emango dituzte ingelesez. Orotara, astean zortzi saio jasoko dituzte haurrek ingelesez. Saio horiek ez daude zehaztuta. "Ingelesez eman beharreko irakasgaiak eskola bakoitzeko irakasleen gaitasunaren araberakoak izango dira. Hau da, matematiketako irakasleak eta musikakoak ingelesez badakite, haiek emango dute euren irakasgaia ingelesez. Inprobisazio hutsa da. Ez dago batere planifikaziorik", esan du Martinezek.
Urtarrilaren 29an, plataformako kideek mahai ingurua antolatu zuten hizkuntzen irakaskuntzako adituekin. Parte hartu zuten, besteak beste, Pablo Sotes NUPeko Hizkuntza Plangintza zuzendariak, Uri Ruiz Bikandi hizkuntza irakaskuntzan aditu eta EHUko irakasleak eta Ernesto Delas Sortzeneko kide eta Ingelesez Irakasteko Programako irakasleak. Ruizen arabera, hobe da umeak nerabezaroan hastea irakasgaiak ingelesez jasotzen. Horiek ez dituzte irakasgaiak ingelesez ulertzen, ez baitakite nahikoa. Gainera, programa berrirako ez dago ia materialik. "Erabiltzen diren liburuak laburpenak dira", esan zuen Delasek.
Materialaz gain, irakasleen prestakuntzaz jardun zuten mahai inguruan. "Urik esan zuen materiala bezain garrantzitsua dela irakaslearen adierazpen gaitasuna. Horretan ere, programak kale egiten du, irakasleei ez zaielako beharrezko maila eskatzen", dio Lamarianok. Ingelesez eskolak emateko C1 maila behar da. "Hezkuntza Departamenduan esan ziguten irakasleen erdiek ez zutela ingelesezko C1 maila, ezta hurrik ere. Beraz, gobernuak azterketa berezia egiten du. Hori gaindituz gero, bi urtez eskolak ingelesez emateko baimena dute irakasleek", dio Cedranek. Tere Rekalde Virgen Blancako irakaslea da, eta C1 maila du: "Nik ez dut neure burua gai ikusten eskolak ingelesez egiteko, ez baita gauza bera hizkuntza jakitea eta eskolak ematea. Hizkuntza teknika ezagutu behar da".
Arabako kuadrillen arteko bertso saioak hasi dira
Joan den asteburuan hasi ziren Arabako kuadrillen arteko bertso saioak. Aurten, taldeen artean ez da lehiarik izango, lagunarteko formatuaren aldeko hautua egin baitute antolatzaileek. Hain justu, bat-bateko modalitatean arituko diren hamabost taldeak...
Bardoak Nafarroako taldekako bertsolari txapelketako parte hartzaileak.
Orotara, 110 lagunek parte hartuko dute Bardoak Nafarroako taldekako bertsolari txapelketan. Hirurogei bertsolari izango dira, 2012an egin zen lehen edizioan baino bederatzi gehiago, hain zuzen ere.