Abe 13, 20132015-04-210

Aldaketa sozialaren aldeko konpromisoak eskatu dituzte

"Bide berri bat proposatu nahi dugu, oraina eta etorkizuna aldatzeko", esan du Aldaketa Sozialaren Aldeko Batzarrak. Orain urtebete, batzen hasi ziren joera politiko ezberdinetako hainbat pertsona. Guztiek helburu bera zuten: botere politiko eta ekonomikoaren aurrean aldaketa sakonak aldarrikatzea. Hilabetetako lan isilaren ostean, batzarra publikoki aurkeztuko dute. Horrekin batera, jendearen konpromisoa eskatu dute, Nafarroan aldaketa soziala egin ahal izateko. "Ez ditugu atxikimendu hutsak nahi, aldaketa sozialarekin konpromisoa hartuko duten eragileak baizik", diote batzarreko kideek.

Aldaketa Sozialerako Batzarreko kideak hainbat arrazoirengatik hasi ziren batzen. Hasteko eta behin, euren aburuz, joera ezberdineko jendearen bat egite transbertsalarekin baino ezin daiteke bultzatu aldaketa sozial eta politikoa. Aldaketa politikoak duen alternatibaren beharraz ohartarazi dute, eta hori parte hartze politikotik sortu nahi dute. Hori guztia lortzeko, ekintza bateratua ezinbestekotzat jotzen dute batzarreko kideek.

Nafarroa, aldaketa sozialaren alde kanpaina martxan jarriko du batzarrak. Horretarako, hainbat mailatako konpromisoak eskatzen ari dira, udaberrian mobilizazio handi bat antolatzeko. Hamaika bide daude kanpainarekin bat egiteko; besteak beste, bat egiteko guneak sortu, auzo, herri eta kolektiboetan kanpaina aurkeztu, lantaldeetan parte hartu, aldaketa sozialaren aldeko mezua zabaldu eta norberaren denbora, trebetasun eta jakintzaren zati bat eskaini "ahalduntze kolektiboaren prozesuari".

Oso joera ezberdineko jendea bildu da ekinbide horren inguruan. Egun, 141 pertsonak bat egin dute Aldaketa Sozialaren Aldeko Batzarrarekin; besteak beste, Ignazio Aiestaran EHUko irakasleak, Iñaki Arzoz M-15 mugimenduko kideak, Txema Berro CGTko sindikalistak, Angel Larria Atarrabiako zinegotziak, Iñaki De Carlos Sortuko kideak eta Ainhoa Aznarez PSNko kideak.

Kanpaina abian jarri baino lehen, alternatiba ekonomiko, sozial eta politikoaren oinarriak ezarri dituzte. Hori prozesu parte hartzaile baten bitartez osatu dute. Arlo ekonomikoan neurri ugari proposatzen dituzte, gizartea pairatzen ari den egoera ekonomikoari erantzun sakon bat emateko asmoz.

Batzarrak eskubide zibil, politiko, kultural eta digitalen gaiari helduko dio, "inor baztertu gabe". Demokrazia parte hartzailea bultzatu nahi dute, hauteskunde legea aldatuz, parte hartze politikorako bideak irekiz, beste antolaketa eredu bat lortzeko. Kulturari dagokionez, euskarak Nafarroa osoan ofiziala behar duela iritzi diote batzarreko kideek.

Helburu horiek lortzea ez da lan erraza izango. Baina lanerako prest daude. Zenbait oinarri jarri dituzte euren programa garatu ahal izateko. Alde batetik, bat egiteko guneak sortu nahi dituzte. "Joera ezberdinetako jendeak elkartu behar du, elkarlanean aritu eta akordioak egiteko". Batzarreko kideek uste dute elkarbizitza soiletik harago joan behar duela Nafarroako gizarteak. "Norberaren proiektuaren gainetik, guztion alde egingo duena bilatu behar da; etorkizuna iraganaren aurretik jarri behar da, eta akordio transbertsal eta bateragarriak, baztertzaileak diren proiektuen gainetik".

Beste alde batetik, ilusioa sortuko duen korrontea sortu nahi dute. Ez da batzarraren helburua erakunde berri bat sortzea. "Erakunde, kolektibo, alderdi eta sindikatuen lana errespetatzen dugu. Gizarte korronte aktiboa eta aniztuna sortu nahi dugu", adierazi dute.

Aldaketa politikoari dagokionez, gobernua aldatzea nahi dute. Baina argi dute garrantzitsuena aurrera eramaten diren politikak aldatzea dela. Horretarako, ezinbestekotzat jo dute mobilizazioa, eta prest daude hori elikatzeko lan egiteko.

Abe 13, 20132013-12-13Asteko Gaiak0

Artea edonoren eskura egoteko

Ziurrenik, Iruñeko Dormitaleria kaleak ez du Estafetak edota Mercaderesek duten sonarik. Katedralaren albo batera dagoen kalea da, askorentzat ezezaguna. Baina, azken urtean, artearen eta artisten kalea bilakatu da. Hainbat artisauk ere bertan dituzte euren tailerrak. Horrez gain, badira bi galeria. Horietako bat da Dormitaleria 54. Artea negozio gisa ulertzen ez duten artisten bilgune da galeria hori. Izan ere, artea edonork eskuratu ahal duela nabarmentzen dute. Hilabete hasieran, urte bat bete zen galeria berezi horren ibilbidea hasi zenetik. Ia hiru astez, Xabier Morras, Belen Arevalo, Juan Gorriti eta Jose Luis Zumetaren obrak izan dira ikusgai. Urtarrilera bitarte, aldiz, galeriako kide direnen lanak ikusteko aukera izango da.

Orain arte egin duten lanarekin pozik daudela aitortu dute Sara Casadok eta Mila Bojek. Dormitaleria 54 galeriako kideak dira, eta euren lanak ere ikusgai daude atzotik martxan duten erakusketa berrian. "Egia esan, urtea azkar joan da, baina egindako lanarekin pozik gaude", azaldu du Bojek. Gaineratu duenez, Dormitaleria bezalako arte galeriarik ez da Iruñean. "Azkenaldian, Iruñeko galeria kopurua izugarri murriztu da; oker ez banago, lau besterik ez dago", ohartarazi du Bojek.

Dormitaleria 54ko kideek ez dute artea negozio gisara ulertzen. Euren lana erakusteko zailtasunak dituzten artisten txokoa da bereziki. Bojek azaldu duenez, galeria askotan artelanen prezioak "puztu" egiten dituzte, galeristek ere dirua irabaz dezaten. Baina haiek ez dute bat egiten filosofia horrekin. Izan ere, artelanek gehienez izan dezaketen prezioa zehaztuta dago: 300 euro. Dormitaleria 54n ez dute 300 euro baino garestiagoa den artelanik. Izan ere, artearen demokratizazioan sinesten dute. "Artea poltsiko guztien eskura egon ahal izatea nahi dugu", aitortu du Casado galeriako kideak.

Dormitaleria 54 galeria irabazi asmorik gabeko elkarte batek kudeatzen du, eta, orotara, 56 bazkide ditu. Oraingoz, bazkideen ekarpenekin eta Fiare banku etikoan eskatutako mailegu baten bidez finantzatzen da proiektua. Beste diru iturri batzuk bilatzeko beharra dutela aitortu du Bojek. Izan ere, orain arteko diru sarreren bidez justu-justu aurre egiten diete dituzten gastuei. Hala, Bojek jakinarazi du ez dutela baztertzen erakunde publikoetan diru laguntzak eskatzeko aukera.

Galeria berria abian jarri zutenetik urtebete soilik igaro den arren, hainbat tailer, ikastaro eta erakusketa jarri dituzte abian. Izan ere, Casadok adierazi duenez, Dormitaleria 54 gune aktiboa izatea nahi dute. Horregatik, gutxi gorabehera hiru astean behin galeriako erakusketa aldatu egiten dute. "Galeriako txoko batean erakusketa iraunkorra izaten dugu, eta gainontzeko txokoetan hiru astean behin berritzen ditugu ikusgai dauden lanak". Ziurrenik, orain arte egin duten erakusketarik bereziena asteazken arte ikusgai izan den Lau haizeetara erakusketa izan da. "Hainbat artista ezaguni gurean euren lanak erakusteko proposatu genien, eta inolako zalantzarik egin gabe baietz esan ziguten", azaldu du pozik Casadok.

Artista horiek Morras, Arevalo, Gorriti eta Zumeta dira, eta euren lanak izan dira ikusgai Dormitaleria 54 galerian hiru astez. Horri esker galeria ezagunagoa egitea lortu dutela nabarmendu du Bojek. Gainera, lau artista horiek, galeriako arduradunen eskaerak aintzat hartu, eta 300 euro baino merkeago saldu zituzten euren obrak, Zumetaren koadro bat salbu. Kolore morea nagusi zen koadro horretan. "Jende asko gerturatu da erakusketa martxan izan denean Zumetaren koadro horrek zenbat balio zuen galdezka, baina ez zegoen salgai, 300 euro baino garestiagoa zelako", zehaztu du Bojek.

Hala ere, orain, Morras, Arevalo, Gorriti eta Zumetaren lanen tokia Dormitaleria 54ko bazkideen lanek hartu dute. Bazkide bakoitzak bi lan erakusteko aukera besterik ez du izan. Atzotik daude ikusgai, tartean Bojerenak eta Casadorenak. Hala ere, erakusketaz gain, urteurrena ospatzeko tailerrak, aurkezpenak eta dastatzeak prestatu dituzte. Esaterako, bihar, 21:00etan, elkarteko bazkide baten bitartez, garagardo dastatzea egingo dute. Besteak beste, dastatzean parte hartzen dutenek garagardo on baten ezaugarriak zeintzuk diren ezagutu ahal izango dute. Horrez gain, heldu den ostegunean, 19:00etan, 81 amama dokumentalaren aurkezpena egingo dute.

Aurrerantzean, orain arte lan egin duten ildotik jarraitu nahi dute. Horrez gain, Dormitaleria kalea ezagutarazten jarraitu nahi dute. Gainera, Alde Zaharrarekin lotutako ekinbideetan parte hartzen segitzeko asmoa dute, "arte sorkuntza auzokideei hedatzeko". Erronkak ere badituzte. Tartean, lokal handiago bat nahiko lukete, egun dutena txiki gelditu zaielako. Helburu eta erronkak badituzten arren, orain arte egindako bidean jarraitu nahi dute. Batez ere, artista ezberdinen bilgune izaten eta "denek eskuratu" dezaketen artea saltzen.

Abe 13, 20132013-12-13Iritzia0

GARAI BATEKO PRESAK MOTELDU DIRA

Iruñeko espetxe zaharra botatzeko lanek hilabete iraun zuten, 2012ko irailaren 4tik urri arte. Baina bertan egin behar duten parkeko lanak mantsoago doaz. Lan horiek aurreko udan hasi ziren, espetxea eraitsi eta ia hamar hilabetera. Udalak agindutakoaren arabera, lanak udaberrirako bukatuko dituzte. Horrek guztiak 100.000 euroko aurrekontua du, eta, besteak beste, txakurrentzako gunea, soinketa egiteko aparatuak eta saskibaloi jokalekua jarriko dituzte.

Abe 13, 20132015-04-210

“Ezinbestekoa da komunikazio baliabideak ondo menperatzea”

"Justizia sentimendu bat da, ideal bat. Sentimendu hori denborarekin alda daiteke. Gure betebeharra da ideal horretara ahalik eta gehien hurbiltzea", azaldu du Eduardo Santos abokatuak (Iruñea, 1973). Askok bezala, ziurtasun handirik gabe aukeratu zituen unibertsitateko ikasketak. Historialaria izan nahi zuen Santosek, baina, azkenean, zuzenbide ikasketak egin zituen. Baina ez da bokaziozko abokatua. Ikasketak bukatu, eta lanean hasi zen, abokatu-laguntzaile gisa; orduan piztu zitzaion ofizioarekiko grina. Hamazazpi urte daramatza lanean. Egun, abokatua izateaz gain, zuzenbide eskolak ematen ditu unibertsitatean. Egunerokoan mila zeregin ditu: bezeroekin bildu, administrazioarekin hitz egin, legeak ikasi eta abar. Epaiketek gatazken azken aukera izan behar dutela uste du Santosek. "Nik esango nuke beti saihestu behar dela epaiketara heltzea. Beti ez da posible izaten. Behin epaiketan egonda, ezinbestekoa da komunikazio baliabideak ondo menperatzea".

Santosen aburuz, abokatuen zeregina itzultzaile baten lanaren antzekoa da. "Hizkuntza judiziala dago alde batetik; hori boterearen hizkuntza da, kaleko hizkuntzarekin zerikusirik ez duena. Gu erdian gaude. Itzultzaileak gara, kaleko jendeari azaldu behar diogu botereak zer dioen". Gauzak era ulergarrian azalduz irabazten du Santosek bezeroen konfiantza. Hori da abokatuen beste gakoetako bat. "Bezeroak eta abokatuak konfiantza izan behar dute. Hori existitzen ez bada, akabo. Abokatuak bezeroaren interesak defendatu behar ditu; horregatik ordaintzen dute". Horretarako, profesionaltasuna behar-beharrezkoa da Santosentzat. "Norberaren ideiak, bezeroarekin alderatuz gero, oso ezberdinak izan daitezke, baina abokatuak bezeroa defendatu behar du, akaso legeak arrazoia ematen diolako edo bezeroaren jarrera errespetatu behar delako". Hiltzaileak ere defendatzeko prest dago Santos. Haren ustez, gakoa profesionaltasuna da. "Ni abokatua naiz; nire betebeharra ez da hiltzea, hiltzailea defendatzea baizik. Askotan ez diot bezeroari galdetzen hark egin duen ala ez; hori ez da nire lana. Epaileak erabaki behar du hori, frogekin, lan tekniko batekin eta abar". Hala ere, Santosek ez ditu hartzen heltzen zaizkion kasu guztiak: "Erabat ados ez banago bezeroak eskatzen duenarekin, ez dut hartzen kasua. Nire arazo pertsonala izan daiteke, eta kasu horretan azalduko nioke zergatik ez zaidan ondo iruditzen haren jarrera. Kasuan ez badut sinesten, ez naiz gai hori defendatzeko".

"Jendearen eskubideak defendatzea, hori da praktikan abokatua izatea". Horregatik lan egiten du Santosek abokatu gisa, ideia erromantikoa dirudien arren. "Bestela, zertarako?", galdetu du. Santosen aburuz, Iruñea hiri txikia da, eta gisa horretako hirietan ez dago zuzenbidearen alor batean espezializatzeko aukerarik. "Denetarik egin dut nire karreran. Hiri txikietan ez dago bulego erraldoirik; ez dago ataletan banatzeko moduko bulegorik". Hala ere, ezin da dena jakin. Bizitzaren gorabeherak direla eta, bi gaitan sakondu du bereziki: espetxe eta zigor zuzenbidean. Haren aburuz, zigorrak handitzeko izan dira azken hamabost urteetan Espainiako politika kriminalean hartu diren neurriak. "Politikariek eta demagogoek esaten dute zigorrak gogortuz delituak bukatuko direla. Gainera, zigor kode berria ezartzea oso erraza da".

Aldaketa horietan komunikabideek erantzukizun handia dutela uste du Santosek. "Gauza asko aldatu egiten dira, albistegiak dioenaren arabera". Gobernuek presio soziala kudeatzen dutela dio Santosek. Haren ustez, horren guztiaren helburua da jendea ahalik eta gehien kontrolatzea eta estatuak biolentziaren monopolioa indartzea. "Baina jendeak ez dio bere buruari galdera bat egiten: zer gertatzen da gero? Zer gertatzen da kartzelan? Zer gisatako gizarteratzea egiten da espetxeetan?", galdetu du Santosek. Haren arabera, espetxeak aztertuz gero, ikusten da mina baino ez dutela sortzen. "Gizarteratzearen ideologia guztiz galdua dago".

"Espainiako demokraziako lehen legea espetxe legea izan zen. Lege hori oraindik indarrean dago, eta argi eta garbi esaten du espetxearen helburua gizarteratzea dela. Legea idatzi zenean, oso aurrerakoia zen. Baina baliabideak jarri behar dira horretarako", azaldu du Santosek. Egun espetxeetan segurtasunaz baino ez direla arduratzen uste du. Horren adibide argia Iruñeko espetxea dela dio. "Espetxe zaharrean baino okerrago daude presoak espetxe berrian. Erdi hutsik dago kartzela, baina preso guztiak bi modulutan dituzte pilatuak. Erabat masifikatuta daude, ezer egin gabe eta inolako aukerarik gabe".

Ingurumen arloan ere lan garrantzitsua egiten du Santosek. Sustrai Erakuntza fundazioarekin lan egiten du, eta Nafarroako azpiegitura "jasangaitzei" erantzun juridikoa ematen die, horien inguruko ikerketak bideratzen eta laguntzen. Besteak beste, abiadura handiko trenaren eta Olatzagutiko errausketa plantaren aurka lan handia egin dute.

Abe 13, 20132013-12-13Iritzia0

Libra nazak, Jauna

Libra nazak sorbalda gainean daramadan zama astun honetatik. Bazakiat ez naizela bakarra pisu nekagarri hau eramaten. Bazakiat milaka garela madarikazio hau bizi dugunok. Baina Sisifo nola, neu ere bakarrik sentitzen nauk harria, harritzarra, harkaitza Ezkaba mendiaren gailurrera behin eta berriz igotzen.

Berripaper honetako zutabe edo artikulua idazten hasi nintzelarik, neure buruari ezarri nioan agindua —herorrek emanen bahu ere indar handiagoa izanen ez lukeena—, agindu irmoa inondik inora, biraorik ez duen hizketa garbi hau hagitz gutxitan izanen zela nire idatzien gai, zio edo helburu. Alegia, euskararen inguruan noizbehinka bakarrik izkiriatuko nituela nire pentsamenduak. Badituk hiru urte horretan ari garela, eta manua bete diat nola edo hala.

Baina nire aitzineko artikuluak euskara hartu zian hizpide, eta, beraz, orain irakurtzen ari haizenak bertze gai arras ezberdina jorratu beharko likek. Baina ez duk hala. Nik sinesten diat hire baitan, Jaungoiko eta Gizon egiazkoa, eta hire misterio guztietan; eta sinesten diat gure fedearen bertze misterio guztietan, eta nahi diat bizi eta hil fede honekin. Baina ene kapitain, errege eta enperadore handi, lehenbiziko tronuan gloriaz eta edertasunez beterik haizena: oraingo honetan ere ezin zioat zama honi gehiago eutsi. Harria erortzen utziko diat. Berriz.

Mintzatu nahi nikek tartalariei ezarri dieten zigor bidegabeaz. Hitz egin nahi nikek PISA txostenean Nafarroa sailkapen onean utzi duten nerabe arduratsu eta jatorrez. Solastatu nahi nikek aurrekontuen inguruan PSN jokatzen ari den hondarreko antzerki lanaz. Ele egin nahi nikek Nafarroaren egun ofizialari benetako zentzua eman dion Espainiako ereserki sartu berriaz. Berbetan jardun nahi nikek Parot doktrina bertan behera utzita kalera atera diren presoei egin zaizkien harrera ezkutukoez… Edo, bertzerik ezean, neguaren gorriaz.

Eta, ene Jaun maitagarri eta infinituki on, jakin ezak, oro har, Job santu jazarriak baino pazientzia handiagoa erakusten dugula hiri buruzagiko euskaldunok. Baina madarikazioa hain duk handia, arrastatzen dugun gurutzearen zama hain duk neurrigabe eta gehiegizkoa, eta gure etsaiaren tema hain duk bukaezina, ezen haragiaren ahuleziatik hurbilago gaudenok ezin baitiogu tentazioari muzin eta izkin egin, eta, halabeharrez, erantzun behar izaten baitiogu usain goxodun gure hizkuntza txukun eta argiari egin dioten azken erasoari.

Berriz ere, euskara dianaren erdian paratuz, nazka, higuina eta asperra eragin zigutek ardi otzan eta axolagabe bagina bezala gobernatzen gaituzten agintari zital ustelek. Eta, hartara, ni eta ni bezalako ahulak karrikara aterako gaituk hurbilen asteazkenean, hilaren 18an, gure hizkuntzaren defentsan. Baina, mesedez eta faborez, otoi eta arren, madarikazio honetatik libra nazak, Jauna.

Abe 13, 20132013-12-13Iritzia0

30

• Nafarroan zirkulazio istripuetan aurten hil direnak. Nafarroako Gobernuaren arabera, 30 lagun hil dira aurten errepide istripuetan Nafarroan. Garai berean, 44 pertsona hil ziren iaz. Hildako kopurua %31 murriztu da.