Urt 11, 20132013-01-11Beste albiste batzuk0

PSNk eta Bilduk diote ez dutela nahi Barañainen eremu urdina jartzerik

Iruñeko Udalak autoak aparkatzeko eremu urdina —ordainpekoa— hedatuko du 2013an hiriko zenbait auzotara, tartean Donibane eta Etxabakoitzera. Egitasmo horrek Barañaingo aparkalekuetan eragina izango duelakoan, Barañaingo Udalak eremu urdina ezartzea erabaki du "muga efektua" saihesteko. Baina, PSN eta Bilduren arabera, "muga efektua aitzakia hutsa da; eremu urdina irabazi ekonomikoak lortzeko soilik ezarri nahi du alkateak".

Alberto Sancho PSNko zinegotziaren hitzetan, "herrian ordaindutako aparkalekuak jartzen badira, herritarren eta merkatarien egoera ekonomiko zaila gehiago zailduko du". Ildo beretik mintzatu dira Bilduko zinegotziak ere. Salatu dute neurri horren atzean Barañaingo Udalean azken urteetan izan den kudeaketa txarra tapatu nahi izana dagoela. Gainera, bestelako irtenbideak badaudela eta azterketa zorrotz bat egiteko beharra dagoela irizten diote.

Sanchok jakinarazi duenez, PSNk "laster" proposamen tekniko bat aurkeztuko du Barañaingo udalbatzan. Horren bitartez, Barañainen zirkulazio zerga ordaintzen duten guztiek autoa eremu urdinean aparkatu ahal izateko txartela eskuratzeko aukera jasotzen da. Modu horretan, Barañaingo herritarren karga ekonomikoa "arindu" egingo litzatekeela uste du.

Urt 11, 20132013-01-11Asteko Gaiak0

2006tik gutxitu egin da miru kopurua Nafarroan

Gorosti natur zientzia taldeak urtero egiten du miruen errolda Nafarroan. Iaz, 1.521 miru gorrik pasa zuten negua Nafarroan, duela bi urte baino 289 gutxiagok. Errolda hasi zenetik, 1992. urteaz geroztik, %28 jaitsi da hegazti harrapari horren populaz...

Urt 11, 20132013-01-11Beste albiste batzuk0

“Anakaon lortu dut Europan galdu dugun askatasuna”

Bazen behin, Madagaskarko herri txiki batean bizi zen neska bat, bere herriko marinel batez zeharo maiteminduta zegoena. Egun batean, marinela munduan barrena bidaiatzera joan zen, abentura berrien bila, eta, bitartean, neska gaztea herrian gelditu zen, negar batean. Hilabeteak igarota, marinela herrira itzuli zen, neskarentzat eskuan opari bat zuela. Neskak oparia ireki, eta ispilu bat ikusi zuen, baina ez zekien zertarako erabiltzen zen. Bat-batean, bere burua islatuta ikusi zuen objektu berrian, eta negarrez hasi zen. Korrika amarengana joan zen oparia erakustera. "Begira, ama, bidaian ezagutu duen beste emakume baten erretratua oparitu dit", esan zion, negar zotinka. Amak, ispilua eskuetan hartu, eta barrezka hasi zen: "Baina, alabatxo, ez kezkatu; ez duzu ikusten erretratuan agertzen dena emakume zaharra, itsusia eta lodia dela?".

Erabat liluratuta gelditu zen Conchi Adrian (Montereau, Frantzia, 1961) lehen aldiz Madagaskarko ipuin zahar hori entzun zuenean. Anakaon (Madagaskar) bizi da. Kamory turismo enpresa —www.anakao-activites.org— sortu du senarrarekin, eta quad ibilaldiak, kite surf eskolak eta kayaken alokairua eskaintzen dituzte, besteak beste. "Turistek zerbait desberdina bilatzen dute Madagaskarren, kulturak eta naturak ez dutelako Europarekin zerikusirik. Asko surf eta kite surf egitera datoz". Frantziako turistak izaten dituzte gehien, baina baita Italiakoak, Suitzakoak, Belgikakoak eta Australiakoak ere. "Euskal Herriko eta inguruko jendea gutxika-gutxika gehiago etortzen da, baina ez da oso ohikoa".

Leku batetik bestera ibili da Adrian gaztetatik. Berez, Frantzian jaio zen, baina haren familia guztia Melidakoa (Nafarroa) da. "1950eko hamarkadan, nire gurasoak Frantziara joan ziren lan bila, baina, zazpi urterekin, Iruñera itzuli ginen bizitzera". Geroago, Salamancara joan zen, espainol filologia ikastera. Bertan ezagutu zuen senar ohia. "Puerto Ricokoa zen, eta lan kontuengatik hara joan ginen bizitzera". Hamalau urte igaro zituen Karibeko uhartean, hizkuntza eta literatura irakasten institutu batean. Handik, Maurizio uhartera joan zen. "Turistekin hasi nintzen lanean: bidaia antolatzaile bat jarri nuen martxan". Hiru urte igaro zituen han, ondoko uhartera joatea erabaki zuen arte: Madagaskarrera. Iaz izan zen hori. "Lagun batzuk ezagutzen genituen Madagaskarren, eta etortzera animatu gintuzten". Lehenagotik uhartean egonak ziren, eta turismo enpresa bat muntatzeko ideiarekin iritsi ziren Anakaora. Kasualitatea izan ala ez, hiru uhartetan bizi izan da Adrian. "Itsasoa betidanik gustatu zait, eta aurrez pentsatu gabe izan bada ere, beti aukeratu dut itsasotik gertu dagoen lekuren bat. Bizitzak leku horietara eraman nau, nik erabaki gabe".

Anakao herri arrantzalea da, txikia. 2.000 biztanle ditu, eta ez dago ez urik, ez elektrizitaterik. "Garbitzeko ura hogei kilometrora dagoen ibai batetik ekartzen dugu, eta janaria prestatzeko ura Tuleartik, 50 kilometrora dagoen hiritik". Ez da bizimodu erraza, baina moldatzen dela dio Adrianek. "Eguzki elektrizitatea dugu, eta, horri esker, argia dugu gauean. Ordenagailuak eta sakelakoak kargatzeko erabiltzen dugu". Adrian bizi den lekuan, vezo etnia dago. "Guztiak arrantzaleak dira, eta itsasoarekin harreman mistikoa dute". Leku sakratua da itsasoa haientzat, eta izenik gabeko jainko batek gobernatzen du, haien sinesmenen arabera.

Ez da oso ezaguna Madagaskar Europan, eta horretaz kexu da Adrian. Herrialde handia da; hogei milioi biztanle ditu. Hemezortzi talde etniko daude ofizialki onartuta, "baina azpitaldeak kontuan hartuta, gehiago daude". Hala ere, atzerritarrak ere bizi dira Madagaskarren. "Txinako, Frantziako, Indiako eta Pakistango biztanle komunitate garrantzitsuak daude". Malgaxea eta frantsesa dira hizkuntza ofizialak. "Horregatik, turista gehienak Frantziakoak dira". Askotarikoa da fauna Madagaskarren. "Kameleoiak, krokodiloak eta sugeak daude, baina ez dira arriskutsuak". Landaredia ere oso aberatsa da, eta ospea dute orkideek. "Nonahi aurkitu daitezke, eta mota askotakoak daude".

Uharteko biztanleak adeitsuak eta maitekorrak direla dio Adrianek, baina bada alde ilun bat ere: "Haientzat dirua gara". Atzerritarrak diren heinean, xantaien biktimak dira askotan. "Guretzat guztia garestiagoa da, vahzak —atzerritarrak— garelako". Hala ere, neurri batean, "normala" iruditzen zaio herritarren jokaera, "dituzten bizi-baldintzak kontuan hartuta". Pobrezia, ustelkeria eta sexu trafikoaren ondorioak egunero ikusten ditu Adrianek. "Herrialde guztietan dago pobrezia eta ustelkeria, baina gauza bat da jakitea, eta beste bat egunero horretaz jabetzea eta ikustea". Madagaskarko herritar gehienak eskolagabeak dira, eta gutxik kokatuko lukete Euskal Herria mapa batean. Bi hitzetan, madagaskartarrak mora, mora direla dio, hau da, lasai-lasaiak. Uharteko bizimoduari, hala ere, gauza onak ikusten dizkio. "Europan galdu dugun askatasuna dugu hemen".

Urt 11, 20132013-01-11Iritzia0

ITXIALDIAREN ONDOREN, ADOSTASUN ESKE

Iruñeko San Juan de Dios erietxe pribatuko langileek joan den asteburuan itxialdi bat egin zuten Done Laurendi elizan, 48 orduz. Modu horretan protesta egin zuten Osasunbideak azken hilabeteetan erietxe pribatuarekin zituen hitzarmenean egindako murrizketengatik eta negoziazio prozesua gelditzeagatik. Emandako hitza bete dezala eskatu dio Marta Vera Osasun kontseilariari San Juan de Dioseko langile batzordeako kide Teresa Diaz-Faesek.

Urt 11, 20132013-01-11Asteko Gaiak0

@sarean

Ekologista taldeek pozoiaren aurkako kontzientziazioa lortu nahi dute.

• www.venenono.org. Pozoiaren erabilera gutxitzeko egitasmoa.

pwww.gurelur.org. Nafarroako talde ekologistaren webgunea.

• www.ekologistakmartxan-nafarroa.blogspot.com.es

Urt 11, 20132013-01-11Iritzia0

Aipu gaizki aipatuak

1. Zerbait ustelik dago Nafarroako erresuman. James Willion Shakespeare.

2. Paradoxa bati gerta dakiokeen txarrena onegia izatea da, inork ez bailuke ulertuko. G. K. Chesterton.

3. Iruñeko gaua Shanghaiz mintzatzeko bereziki egokia da. Jasan duten guztiek badakite. Izan ere, anitz hitz egiten da Iruñean Shanghaiz eta leku urrunez. Modu konpultsiboan hala egiten dute, txorikeriez eta euskaldun, espainol, nafar, eta abar izateaz eta ez izateaz aritu nahi ez dutenek. Solasaldi benetan astunak. Miguel Sanchez-Ostiz.

4. Nafarroaren presidenteen historia laburra: Barcinak Dolores de Cospedal izan nahi zuen./ Juan Cruz Allik Amadeo Marco izan nahi zuen./ Sanzek Alli izan nahi zuen./ Otanok Urralburu izan nahi zuen./ Urralburuk Alaska izan nahi zuen. Suetonio.

5. Deus irakurri ez duenaz baino gutxiago fida zaitezke liburu bakar bat irakurri duenaz. Korana.

6. Gerra ondoren Iruñean bazen maritxu bat, merkatura zihoana poltsa batekin. Badakizu, Angel Mari, zer den maritxu bat? Gizonak emakumeei baino gehiago gustatzen zaizkion gizona. Amatxi Rosalia.

7. Guk ez genuen porrot egin; balio ez duten milaka modu topatu ditugu. Nafar abertzale izengabea.

8. Eraiki, eraiki ezazue fedearen bidea, baina batez ere eraitsi itzazue fedegabekoen eraikina. Josemaria Escriva de Balaguer.

9. Javier Ciga pintoreak nezeser batean pintzelak eta koloreak beti zeramatzan aldean, bere margoei azken ukituak emateko, edonon, erakusketa batean, adiskideen etxeetan, museoan... Zergatik inoiz ez zituen bukatutzat jotzen galdetu ziotenean, perfekzioa, erantzun zuen, betebeharra da enetako. Pello Fernandez.

10. Munduan den guztia bi zatitan bana daiteke. Esaterako, bi zatitan banan daitekeena eta beste guztia. Groucho Marx.

11. Faites vos jeux, messieurs. Rien ne va plus. Banca Civicako zuzendaria.

12. Halatan Marzial poetak erran zeraukan egun batez Legna poeta gaixto eta harroari: "Zergatik, jende aitzinean irakurtzera zoazelarik, fularra duzu lepo ingurura biltzen? Oihala hobeki letorkie gure beharriei". Axular.

13. Ez dok bi mila eta hamairurik. Maien profezia.

14. Akiles, orpo ospetsua baino ez zuena zaurgarri, ia hilezkorra zen; hau da, hilkorrak berek baino hilkorragoa. Roberto Calasso.

15. Miretsi, nik Iñigo Astiz eta Hedoi Etxarte miresten ditut, eta hauek miretsitako guztiak ere miresten ditut, eta beste hauek miretsi dituzten guztiak ere, eta abar. Angel Erro.

16. Euskara oso gurea sentitzen dugu eta defendatu egiten dugu. Yolanda Barcina.

Urt 11, 20132013-01-11Beste albiste batzuk0

Maiak Iruñeko Udala kudeatzen “porrot” egin duela ohartarazi du Bilduk

Enrique Maia Iruñeko alkate izendatu zutenetik urte eta erdi igaro da jadanik. Peio Martinez de Eulate, Eva Aranguren eta Patricia Perales Bilduko zinegotziek salatu dute UPNk eta Maiak ez dutela Iruñea gobernatzeko "gaitasunik". Egoera horri aurre egiteko, aldaketa politiko eta sozialaren alde egin du alderdi abertzaleak. Hori gauzatzeko, lau puntu proposatu ditu: justizia soziala, parte hartzea, normalizazio politikoa eta indar metaketa.

Azken hemezortzi hilabeteetan Iruñeko arazoak "areagotu" egin direla irizten dio Martinez de Eulatek. "Iruñeko Udala Nafarroako Gobernuaren eta Madrilgo gobernuaren sukurtsal hutsa bihurtu da, eta hiritarren beharrei ez die erantzuten". Gainera, Iruñeak jasaten duen "krisi sistemikoa" UPNk bultzatutako eredu politiko eta ekonomikoaren ondorio dela azaldu du.

Lurraldeko administrazio publikoen jarrera "txarraren" kontrapuntua kalean dagoela jakinarazi du Martinez de Eulatek. "Hiritarrek UPNk baino heldutasun eta gaitasun handiagoa erakusten dute, eta etengabe bestelako hiri eredu bat eraikitzen saiatzen ari dira", ohartarazi du. Izan ere, azken hilabeteetan hamaika mugimendu indartu dira Iruñean, tartean Gora Iruñea, Arantzadiko baratzeak defendatzeko taldea, etxe kaleratzeen inguruko mugimendua...

Testuinguru horretan, aldaketa politiko eta sozialean Bilduk duen konpromisoa berretsi dute hiru zinegotziek. Aldaketa hori gauzatzeko, lau oinarri proposatu dituzte: justizia soziala eta ezkerreko aldaketa, parte hartzea, normalizazio politikoa eta indar metaketa. Oinarri horien bitartez aldaketa gauzatu daitekeela irizten diote.

Ezkerraren balorazioa

Edurne Egino Ezkerrako Iruñeko Udaleko zinegotziak krisitik irteteko konfiantza soziala eragingo duten hamahiru neurri proposatu ditu. Neurri horiek ikuspuntu soziala dutela ohartarazi du Eginok. "Proposamena hiriko aurrekontuetan inflexio puntua izatea nahi dugu, herritarrek sinets dezaten konfiantza eragingo duten politikak abian jar daitezkeela", jakinarazi du Ezkerrako zinegotziak.

Datozen asteetan Iruñeko Udaleko gainontzeko alderdiekin biltzekotan dira Ezkerrako ordezkariak, hamahiru puntuko neurrien berri emateko eta negoziatzeko. Inbertsioa 12 milioi eurokoa izango litzateke, eta ahalik eta azkarren aurrera ateratzea nahi dute Ezkerrakoek.

Beste behin, Eginok argi utzi du Maia buru duen udal gobernuak egungo egoerari "bizkar" emanda proposatu zituela aurrekontuak. Arrazoi horrengatik ez zirela aurrera atera ohartarazi du Eginok. Hala, esan du UPN ez den beste gobernu alternatibo bat era daitekeela Iruñean. Alde horretatik, salatu du PSNk ez duela horren aldeko inolako mugimendurik egin. Inbertsio sozialen alde egiteko eskatu dio PSNri.

Urt 11, 20132013-01-11Iritzia0

3.790

• Nafarroako Unibertsitate Publikoko bisitariak. NUP Nafarroako Unibertsitate Publikoak 2012an egindako ate irekien egunetan 3.790 lagunek bisitatu dituzte NUPen Arrosadiko eta Tuterako campusak.

Urt 11, 20132013-01-11Asteko Gaiak0

Ekologistak akusazio izango dira hegazti harrapari pozoituen auzian

Pozoia da Nafarroako animalien etsai nagusietako bat. Hala salatu dute Ekologistak Martxan, SEO/BirdLife eta WWF talde ekologistek. Iazko apirilean pozoitutako 120 hegazti harrapari hilik agertu ziren Erriberako hiru ehiza barrutitan. Orain, akusazio gisa joko dute ekologistek auzitara, epaituko dituzten bost lagunen aurka. Nafarroako Gobernuak pozoiari aurre egiteko borondaterik ez duela salatu dute, eta neurriak hartzeko eskatu diete agintariei.

Zehazki, Tutera eta Cintruenigoko hiru ehiza barrutitan agertu ziren hilik babes bereziak dituzten hegazti multzoak. Tartean zeuden miru beltzak, sai arreak, sai zuriak, zingira-mirotzak eta miru gorriak. Pozoituta hil ziren. Ikerketa hasi, eta uztailean bost lagun atxilotu zituen Foruzaingoak. Montes del Cierzo ehiza barrutiko kide bat, guarda eta presidentea, Cintruenigoko ehiza barrutiko presidentea eta ustez Monte Altoko ehiza barrutiko pozoitzeekin zerikusia duen beste pertsona bat. Talde ekologistek orduan izan zuten gertaeraren berri. "Nafarroan inoiz egon den hegaztien pozoitze kasurik larriena da", jakinarazi du Miguel Angel Fernandez Ekologistak Martxan taldeko kideak. "Nahita egindako sarraskia da argi eta garbi", gaineratu du.

Antza, pozoitutako gizengarriekin hil zituzten hegaztiak. "Ehiza barrutietatik harrapariak kendu nahian, ehiztariek ehizatzeko animalia gehiago izateko", salatu du Fernandezek. Izan ere, untxiak eta eperrak jaten dituzte zenbait harraparik. Produktu fitosanitarioak baliatu zituzten pozoitzeko, batez ere, nekazaritza erabilera duten produktuak. Pozoia janari barruan —magdalenetan, arrautzopiletan eta txorizoan— ezkutatu zuten.

Hiru talde ekologistek jakinarazi dutenez, Erriberan gertatutakoa ez da kasu bakarra izan. Hainbat eta hainbat dira pozoitze kasuak Nafarroan. "Tamalez, hamaika kasu gehiago daude; askotan haien berri ez dugu izaten", esan du Ekologistak Martxan taldeko kideak. Nafarroako legediak eta Espainiako legediak debekatzen du pozoia erabiltzea, delitua da, baina, hala ere, baliatzen jarraitzen dute zenbaitek.

Hori dela eta, Nafarroako Gobernuaren eta zehazki Ingurumen Departamentuaren jarrera salatu dute ekologistek. "Salaketa jarri genuenetik ez dute inolako neurririk hartu, eta, beraz, animaliak pozoitzen jarraitzen dute", dio Ramon Elosegi SEO/BirdLife taldeko kideak. "Arriskutsua da, pozoitutako amu gehiago daudelako, eta, ondorioz, hegazti gehiago hil eginen dira", gaineratu du. Gobernuak arazoari ez diola heldu nahi jakinarazi du, "interesik" ez duelako. "Gizarteak ez dio garrantzirik ematen, eta oharkabean pasatzen da; horregatik, gobernuak ez du neurririk hartzen", azaldu du Elosegik. Erriberako hegaztien auzian gobernua bakarrik "ustezko errudunez" arduratu dela uste du Fernandezek, eta, bitartean, "biktima bakarraz, ingurumenaz, alegia, ahaztu da; inork ez du ezer egin laguntzeko". Horregatik aurkeztuko dira auzitegian, atxilotutako bost lagunen aurkako kasuan. "Zigor Kodea betetzea nahi dugu, eta delitua den heinean, gogor ezartzea eskatuko dugu". Bi urterako espetxe zigorra jaso dezakete bost inputatuek, eta erantzukizun zibila ere eskatuko dute talde ekologistek.

Pozoiaren gaia gizarteratu nahi dute ekologistek. "Nafarroan pozoiaren erabilera oso larria da, eta gizarteak hausnartu behar du horren inguruan", esan du Carlos Cano WWFko kideak.

"Arriskuan" jartzen dituzte animaliak, harrapariak suntsitzeko amu pozoituak erabiltzen dituztenean. Osasunarentzat eta ingurumenarentzat ere kaltegarriak direla adierazi du. Horregatik, Canok lehenbailehen neurriak hartzeko eskatu dio Nafarroako Gobernuari. "Gertatutakoa berriro gerta ez dadin, ezinbestekoa da neurriak hartzea eta Nafarroako ehiza barruti guztietan zainketa zorroztea; gobernuaren ardura da hori", gogorarazi du WWFko kideak.

Urt 11, 20132013-01-11Iritzia0

85

• Merkealdian bezero bakoitzak gastatuko dituen euroak. Kontsumitzaile Independenteen Federazioak egindako ikerketa baten arabera, merkealdian erosle bakoitzak 85 euro baliatuko ditu erosketak egiteko; 2012ko neguko merkealdian baino 9 euro gutxiago.