"Ez dugu pena eman nahi". Ion Molinuevoren hitzak dira, Iruñeko aterpearen erabiltzaile ohiarenak. 17 hilabete eman zituen han. Orain, bizitza berreskuratu du. Umezurtz geratu zen, eta haurtzaro gogorra izan zuen. Hurrengo urteak ez ziren errazak izan. Alkoholikoa zen, eta urteak eman zituen hiriz hiri, leku finkorik gabe. 50 urte bete arte. "Ezin nuen horrela jarraitu; laguntza behar nuen". 2011ko urtarrilean atera zen aterpetxetik. Orain, logela bat alokatu du, eta familia batekin bizi da Iruñean. "Familiaren parte sentitzen naiz; oso ongi hartu naute". Gainera, ez du harremana eten aterpearekin: bisitan joaten da, eta haien laguntza jasotzen du oraindik ere. "Haiei esker naiz orain naizena, izugarri lagundu didate". Ez dela erreza, baina ahaleginarekin egoera horretatik edonor atera daitekeela uste du. Berak egin zuen bezala.

E rakunde publiko eta pribatuen diru laguntza zeharo gutxitu zaie aurten, baina Tuterako Gizakia Helburu fundazioak aurrera jarraitu nahi du. Horregatik, diru baliabide berrien bila hasi dira. "Berrasmatzeko" garaia heldu da. Erriberan drogekiko mendekotasuna duten pertsonak artatzeko egitasmoa da Tuterako Gizakia Helburu.

Joan den hilabetean batzar ireki bat egin zuen fundazioak, eta bertan eman zuten haien egoera zailaren berri. 110.000 euroko aurrekontua zuen fundazioak joan den urtera arte, eta Tuterako Gizakia Helburu sortu zenetik, 2005etik, diru sarreretan hiru bide nagusi izan dituzte: Erriberako udalen, finantza erakundeen eta erabiltzaile zein anonimoen ekarpenak. Krisiak, hala ere, diru iturri hauek guztiak murriztea eragin du, eta ataka estuan dago fundazioa —20.000 euroko defizita du—. Dena den, baikor agertu dira langileak, baita Alfonso Arana Nafarroako Gizakia Helburu fundazioko zuzendaria ere: "Etenaldia baino ez izatea espero dugu".

Alberto Cornago, Ubalda Alvarez-Caborno eta Carmen Abian dira bertako langileak. Psikologoak dira hirurak, eta otsailaren 20an lana erregulatzeko espedientea aurkeztu zuen fundazioak. Sei hilabete iraunen du lan erregulazioak, abuztuaren 19ra arte, eta denbora tarte horretan aurrera atera nahi dute fundazioa. "Gure esku dagoen guztia egin nahi dugu hau ez ixteko", azaldu dute hiru langileek. %30 murriztu dute lanaldia, eta astelehenetik ostiralera eguneko 5 ordu eta 20 minutu lan egiten dute.

Egoera larria izan arren, zerbitzu guztiak mantendu dituzte, eta erabiltzaileek aldaketa ahalik eta gutxien nabaritzea nahi dute. "Haiei, haien familiei eta guri eragiten digu zuzenean", esan du Cornagok. Orain, finantzabide berriak bilatzen ari dira, eta fundazioa sostengatuko duen "masa soziala" eratu nahi dute. Horretarako, kanpaina batzuk martxan jarriko dituzte: dirua biltzeko jaialdiak egin, sinadurak bildu eta "beharrezkoa" den guztia. "Sormenari ateak ireki dizkiogu", gaineratu du Alvarez-Cornagok. Argi dute hirurek behin fundazioa itxita askoz zailagoa izanen dela berriro irekitzea.

Gizakia Helburuko zuzendariak aitortu duenez, orain arte fundazioak ez du oihartzun handirik izan hedabideetan, baina horren beharra dute orain: "Gure proiektua ezagutaraztea nahi dugu, jendearengana iristea. Sei hilabeteko epean finantzaketa lortu ezean, erabaki serioa hartu beharko dugu".

Arriskua, beraz, badago, eta horri aurre egin beharko diote. Badakite haien egoera ez dela bakarra, hamaika elkarte eta fundazio egoera berean daudela, baina badakite fundazioa desagertzen bada Erriberako pertsona asko zerbitzurik gabe geratuko direla. Iaz, 274 pertsona artatu zituzten, adibidez. "Horretaz gain, erabiltzaileen familiekin egiten dugun lana oso garrantzitsua da", esan du Aranak. Beraz, zentroa itxiz gero, ondorio garbia ekarriko luke: "Hutsunea". Erriberako klima sozialak "okerrera" eginen luke, ez dagoelako droga mendekotasuna lantzen duen beste elkarterik, eta bezeroek Iruñeko zentrora joan beharko lukete, edo Tuterako ospitaleko buruko osasuneko sailera. "Askorentzat ezinezkoa da egunero Iruñera joan-etorria egitea, eta Tuterako erietxeko buruko osasuneko sailak lan karga handia du", azaldu du Abianek. Horretaz gain, ikastetxeetan egiten dituzten sentsibilizazio kanpainak bertan behera geldituko lirateke.

Gizakia Helburuko erabiltzaileak egoeraren jakitun dira, eta kezka azaldu dute. "Askorentzat fundazioa ezinbestekoa da; aurrera atera dira Gizakia Helbururi esker, eta orain kezkati daude", esan du Abianek. Horregatik, nola edo hala, laguntzen dute. "Sinadurak ekartzen dizkigute, informazioa zabaltzen dute... Erabiltzaileen eta haien familien babes osoa jaso dugu".

Iruñean du Gizakia Helburuk beste egoitza, baina Tuterakoa baino egoera ekonomiko hobean dago. Nafarroako Gobernuaren diru laguntza —aurrekontuaren %60— jasotzen du Iruñeko Gizakia Helburuk; ez ordea, Tuterako zentroak. "Tuterakoak bakarrik 2.000 euro jasotzen ditu gazte programa aurrera atera ahal izateko. Egoera guztiz desberdina litzateke gobernuaren diru laguntza jasoko bagenu", azaldu du Aranak.

1984. urtean eman zituzten lehenengo pausoak droga mendekotasunari aurre egiteko Tuteran. Egoeraz larrituta, guraso talde batek elkarte bat sortu zuen. Drogekin arazoak zituzten pertsonei laguntzen zieten, baina ez zieten tratamendurik eskaintzen. 1991. urtean sortu zen Iruñeko Gizakia Helburu, eta Tuterako elkartearekin harreman zuzena izan zuen. 2005. urtean erabaki zuten Tuteran Gizakia Helburu fundazio propioa sortzea.

Hasitako bidea oraindik ez da amaitu, eta gogotik lan eginez gero jendeak behar bezala erantzunen lukeela uste dute. "Hemendik irtengo gara, eta, seguruenik, indartuta", esan du Abianek.

Hemen da Korrika, heldu da Nafarroara. Euskararen alde korrika ari dira hamaika euskalakari, eta eskuz esku dabil lekukoa, Nafarroa gau eta egun zeharkatzeko gogo biziz. Goizean goiz iritsi da Korrika Altsasura, eta gaur bertan lekukoari helduko diote Sakanako, Basaburuko, Iruñerriko, Etxauribarko eta Estellerriko herritarrek.

Euskalduntzen eta alfabetatzen ari diren milaka ikasle omendu ditu aurten AEK-k, haien ahaleginarekin euskaraz bizi ahal izatea ahalbidetzen dutelako. Euskaltegietako ikasleak, gainera, barru-barrutik ari dira ezagutzen Korrika. Asteak daramatzate lasterketaren nondik norakoen berri izaten eta egitasmoan haien harri koxkorra jartzen.

Pausoz pauso ari dira ikasleak euskaltegietan, eta pausoz pauso ari da Nafarroan Korrika, etenik gabe. Lizarran, Olga Lerma, Cristina Lara, Alicia Rivero eta Toño Etxarri izanen ditu zain. Lizarrako Beñat Etxepare euskaltegiko ikasleak dira, eta Korrikaren petoa jantzita euskara elkarri emateko asmoz irtengo dira kalera. Gaur, 22:40an, iritsiko da lasterketa Lizarrara.

Guztiek arrazoi berarengatik eman zuten izena euskaltegian: bere garaian ezin izan zuten euskaraz ikasi, eta, egun, euskararen beharra dute. "Seme-alabekin hitz egiteko beharrezkoa dut", azaldu du Lermak. Asteartean izan zuten Lizarrako gaztetxoek Korrika Txikia. "Baina gaur ere izanen dira Korrikan", gaineratu du. Azken asteetan Oihane Jordana irakaslearekin landu dute Korrika. Jokoak, kartelak eta afixak egiten aritu dira ikasleak. "Eromena izan da dena, baina gogoz ekin diogu", azaldu du Jordanak. Dena prest dute Lizarran, eta zeruari begira egotea besterik ez zaie falta. "Dena den, han egonen gara, elurpean edo euripean", adierazi du.

Nafarroan hamasei euskaltegi ditu AEK-k. Bertan, 1.050 ikasle ari dira euskara ikasten, eta 61 lagun aritzen dira irakasle moduan lanean. Lan bikoitza izaten dute asteotan euskaltegietako irakasleek. Asier Biurrun da Nafarroako Korrikako koordinatzailea, eta, jakinarazi duenez, duela bi urteko Korrika bukatu bezain laster hasi ziren prestaketekin. "Baina joan den urteko irailean murgildu ginen bete-betean lanean. Nafarroan eskualdeka antolatzen gara; guztira hamabi eskualde daude, eta Korrika prestatzeko 50 bat batzorde eratu ditugu". Eskualdetako batzordeek eta herri batzordeek egindako lan handia eskertu du Biurrunek. Azken ukituak ematen igaro dute astea. "Korrika iristeko zain eta giroa ikusteko irrikan gaude".

Gaur arratsaldean iritsiko da Iruñera lasterketa, eta AEK-k jai handia antolatu du ongietorria emateko. Auzoetako karrikak zeharkatu ondoren, 18:00etan Korrika jaia hasiko da Vistabellan. Gaur Ez eta Trikiteens taldeek joko dute, besteak beste. Bihar utziko ditu Nafarroako lurrak Korrikak, Luzaiden. Hala ere, igandean itzuliko da, Berara. "Horregatik, igande goizeko kilometroak saldu dira gehien, eta horietako asko kilometro erdi bihurtu behar izan ditugu, batik bat Esteribarren", adierazi du Biurrunek. Oraindik ez dute egin kilometroen salmenten kontaketa, baina azkeneko Korrikaren parekoa izanen dela uste dute.

Korrika, beti presente

Nola edo hala, Korrika beti presente dago eskoletan. "Ikasleak Korrikaren inguruan antolatzen diren ekitaldietara gonbidatzen ditugu, parte har dezaten", azaldu du Aintzane Marinek, AEK-ko Iruñeko Iruñezar euskaltegiko irakasleak. Joan den astean, adibidez, ikasleek eta irakasleek lipdub bat grabatu zuten Korrikaklip lehiaketan parte hartzeko. Asteartean, Marin Korrikaren inguruko txapelketa antolatzen ari zen ikasleekin. "Korrikarekin zerikusirik duten galderak prestatu behar dituzte, eta taldeen artean lehiatuko dira. Ondoren, lasterketarako banderatxoak eginen ditugu", azaldu du.

Egunero ez bada ere, Marin saiatzen da eskolako ariketak lasterketarekin lotzen. Gainera, AEK-ko materialgintzako arduradunek material berezia prestatzen dute beti lasterketarako. Korrikaren tribial jokoa, adibidez. "Horretaz gain, Andoain eta Baionako herrien informazioa bildu dugu, hasiera eta helmuga direlako". Ikasleak beti laguntzeko prest daudela jakinarazi du Marinek.

Iruñeko euskaltegiak Castejon eta Cintruenigo herrien arteko kilometro bat erosi du. Astelehen arratsaldean igaroko da hortik lasterketa. "Astelehenean euskaltegiko kide guztiak goaz hara korrika egitera". Euskaltegiko askorentzat, hala ere, astelehenekoa ez da izanen Korrika ikusiko duten egun bakarra. Hainbat ikasle eta irakasle egon ziren atzo Andoainen lasterketaren aurkezpen ekitaldian. Eta Amaia eta Xabier Arina ikasleak, adibidez, beste bi alditan ariko dira euskararen alde. "Asteburu bete-betea dugu: ostiralean Burlatan, igandean Elizondon eta astelehenean Castejonen".

Denera, bost egunez ibiliko da lasterketa Nafarroan, eta 900 kilometro inguru ditu egiteko. Milaka euskalakari izanen ditu AEK-ko euskaltegiek antolaturiko ekinaldiak. Iparraldetik hegoaldera eta mendebaldetik ekialdera, lekukoak bidea eginen du Nafarroan.

Abereekin eta etxean aritzen da Mariana Cunchillos (Iruñea, 1959). Barruan eta kanpoan. Irurozkin du etxea eta lana. Piriniar arrazako 12 behi eta Nafarroa Jaka arrazako 13 zaldi ditu, eta zuzeneko salmenta egiten du ganaduaren haragiarekin. Laboraria ere bada, eta olo eta garagar soroak ereiten ditu. Guztia ekologikoan egiten du, Franco Malucelli bikotekidearekin batera.

Bere lana gustatzen zaio, eta disfrutatzen du ganadua zaintzen. Txikitatik du afizioa, eta 2005. urtetik du ofizio. EHNEko zuzendaritzan dago Cunchillos. "Orain bi emakume gaude zuzendaritzan", agertu da pozik. Gainera, sindikatuan Ebel izeneko emakume taldea dute. "50 bat emakume inguru biltzen gara bileretan, guztiak abeltzainak eta nekazariak". Cunchillosek gogora ekarri du duela gutxi egindako argazki erakusketa. 24 emakume baserritarren irudiak biltzen zituen, eta herriz herri ibili zen erakusketa. "Erakusketaren xedea emakumeen lana ikusaraztea zen, oraindik ere pentsatzen dugulako gure lana ezkutatuta dagoela".

Cunchillosen familia Irurozkikoa da, baina inoiz ez zen bizi Urraulgoitiko herrian. Asteburuetan eta uda garaian joaten ziren. "Oroitzapen oso politak ditut, eta hemen bizi nahi izan dut beti". 1992. urtean bete zuen bere ametsa. Orduan izan zuten Cunchillosek eta Malucellik baserri munduarekin lehenengo hartu-emana, baina 2005. urtean erabaki zuten ganadua jartzea eta soroak laborez ereitea. Denera, laborantzako 105 hektarea dituzte. Bien artean eta Cunchillosen semearekin banatzen dute baserriko lana. Irurozki herriko bazkalekuetan egoten dira animaliak, eta egunero joaten dira ikustera. Horretaz gain, zuzeneko salmentaz arduratzen da gehienbat Cunchillos.

Argi du Cunchillosek emakumeek nekazaritza eta abeltzaintzan egiten duten lana oso garrantzitsua dela. "Bai orain, eta baita historian ere". Baina kexatu ere eginda da, baserriko laneko materiala eta tresnak gizonentzat eginak daudelako. "Ganaduarentzako hesiak, ateak eta ganbelak gizonentzat daude pentsatuta, indar handia duten pertsonentzat". Ezintasuna sentitzen du Cunchillosek ganbela bat ireki nahi duenean eta indarrik ez duela konturatzen denean. "Teknologia oso aurreratua dago, baina oraindik ez dute aurrerapenik egin emakumeentzat hori eskuragarriagoa izateko; bada garaia".

Tresnak ez dituzte emakumeentzat modernizatu, baina gaur egun emakumeen gaia "guztien ahotan" dagoela dio baserritarrak; ez, ordea, onerako. "Berdintasunaren gaia aldioro entzuten dugu, eta diskriminazio positiboa politikarien ahotan dago. Baina hipokrita hutsak dira. Diskurtsoa apaintzeko baino ez dute erabiltzen, egiatan ezer gutxi egiten dute gugatik".

Orain, gainera, emakumeentzako diru laguntzarik ez dagoela azaldu du. "Kendu egin dituzte; abeltzain eta nekazarientzako beste diru laguntza asko bezala". Berak ganadua jarri zuenean, hala ere, ezin izan zuen jaso Nafarroako Gobernuaren diru laguntza, 40 urte baino gehiago zituelako. Dena den, Cunchillosentzat, onena nekazariek eta abeltzainek diru laguntzen beharrik ez izatea litzateke. Lanetik bakarrik bizitzea gustatuko litzaioke Cunchillosi. "Inoren menpe" egon gabe. Krisiak, ordea, zaildu egiten du egoera, eta baserritar asko "arrisku larrian" daudela azaldu du. "Inbertsio handiak egin dituzte, eta, bat-batean, ezin dituzte mantendu". Horregatik, Cunchillosek uste du haiek abiatutako bidea irtenbidea dela. Zuzenean saltzen diote gertuko jendeari, eta laboreak inguruko abeltzainei saltzen dizkiete. "Gure artean gelditzen da dena". Proiektu "lokala, hurbila eta solidarioa" da haiek dutena eta bultzatzen dutena. Zuzeneko salmenta eskutik eskurako bide bideragarriena eta fidagarriena dela uste du Cunchillosek. "Nondik etortzen dira kontsumitzen ditugun elikagaiak? Nola ekoizten dituzte?Askotan ez dakigu".

2012ko urtarrilaren 5ean jarri zuten indarrean Ustiategien Jabetza Partekatuaren legea. Ordutik urtebete pasatu da, eta Nafarroan bi bikotek besterik ez dute jabetza eredu hori aukeratu.

Nekazaritzarekin lotura duten webguneak.

• www.etxalde-eu.org. Etxalde nekazaritza iraunkorraren mugimenduaren webgunea.

• www.ehne.org. Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna sindikatuko ataria. Bertan, informazio anitz aurki daiteke.

Apenas izan duten aitortzarik. Apenas goraipatu den egin duten lana. Gizonaren itzalpean aritu dira sarritan, hark agindutakoa betetzen. Gainera, askotan zaintza lanak ere egokitu izan zaizkie. Hori izan da mendez mende baserrian bizi ziren emakumeen ...

Asteazkenean hasi zen BBK Bizkaiko Bertsolari Gazteen XXI. sariketa. Igorren (Bizkaia) egin zen lehenengo kanporaketa, asteazkenean. Sariketa heldu den martxoaren 22an amaituko da, Bilbon. Denera, Bizkaiko zazpi eskualdetako 50 gazte inguruk parte har...

Inoiz baino bertsolari gehiago lehiatu dira Nafarroako Bertsolari Txapelketako lehenengo fasean, 31 hain zuzen ere. Adin eta esperientzia ezberdinetako bertsolariak izan dira. Joan den otsailaren 2an Lizarrako Gazteriaren Etxean jokatu zen txapelketako lehenengo final laurdena. Horren ostean etorri ziren Aldazkoa eta Larraintzarkoa. Denera, hamazazpi bertsolari sailkatu dira bigarren fasera. Julio Sotorekin batera, martxoaren 23an Iruñean jokatuko den finalean lehiatzeko zortzi txarteletako bat lortzen saiatuko dira.

2013. urtea txapelketen urtea da. Izan ere, udazkenean abiatuko da Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa. Iruñeko finalean lehenengo lau postuetan gelditzen diren bertsolariek parte hartu ahal izango dute lehia nagusian. Gontzal Agote Nafarroako Bertsozale Elkarteko kideak onartu duenez, agerikoa da aurtengoa ez dela beste urte batzuk bezalakoa. "Guretzat urte berezia da, txapelketa nagusia ere jokatuko delako", ohartarazi du. Gainera, bertsolarien inguruko giroan ere zirrara berezia antzematen dela aitortu du.

Duela bi urte, Nafarroako Bertsolari Txapelketa fase berri batean sartu zen. Ordu arte, urtero-urtero izaten zen lehia herrialdeko bertsolarien artean. "Apurka-apurka konturatu ginen bertsolari zenbait nekatzen ari zirela urtero txapelketan parte hartu beharrarekin, eta zerbait egin beharra geneukala ohartu ginen", azaldu du Agotek. Erabakia ez zen erraza izan. Azken finean, txapelketa bera herrialdean bertsolaritza sustatzeko baliabide paregabea delako.

Arrazoi horregatik, erdibidea aurkitzen saiatu ziren. Hala, 2011n, Nafarroako Bertsolari Txapelketa bi urtetik behin egitea erabaki zuten. Ebazpen horrekin asmatu zutela irizten dio Agotek. Izan ere, bakarkako txapelketarik ez zegoen urteetarako Bardoak prestatu zuten, taldekako txapelketa. "Publikoaren aurrean bertsotan egiten horren ohituta ez zegoen jendeak lotsa galtzeko balio izan duela iruditzen zaigu", dio Agotek.

Oso harrera ona izan zuen lehiaketa hark. Antzoki eta areto txikietarako ikuskizun aproposa izan zen, eta bertsolari, gai-jartzaile zein aurkezle andanak parte hartu zuen. "Bertsolaritzaren sareak indartzeko balio izan du Bardoak egitasmoak", onartu du Nafarroako Bertsozale Elkarteko kideak. Gainera, ziur da iaz sortutako sare eta loturei esker izan duela aurten horrenbesteko parte hartzea Nafarroako Bertsolari Txapelketak. Inoiz baino bertsolari gehiago izan baitira lehian lehenengo fasean, 31 hain justu —2011n baino lau gehiago—.

Arrazoi horregatik hautatu dute txapelketako lelo gisa Sare soziala. "Nafarroako bertsolaritzaren izaera jaso nahi izan dugu. Txapelketa, lehiaz harago, sare sozial gisa irudikatzen dugu". Bertsolariek, gai-jartzaileek, epaileek, antolaketa lanetan laguntzen dutenek, bertso eskoletako kideek zein bertsozaleek osatzen dute, besteak beste, sare sozial hori.

Herrialdean bertsolaritzak duen egoeraz galdetuta, Agotek ez du inolako zalantzarik: "Egoera onean dagoela esanen nuke; gero eta bertsolari gehiago dira txapelketan parte hatzen dutenak, eta hori sintoma bat da". Gainera, askok lehenengo aldiz parte hartu dute, Xabier Maiak eta Eneko Fernandezek esaterako. Biek bertsotan publiko aurrean Bardoak txapelketaren bitartez abestu zuten lehenengoz. Elkarteko kideak dioenez, iaz izandako esperientzia onari esker, Nafarroako Bertsolari Txapelketara aurkeztu dira. Gainera, biek gainditu dute final laurdenetako galga, eta finalaurrekoetan izango dira.

Lehenengo finalaurrekoa bihar izango da, Atarrabiako kultur etxean. Julio Soto, Oskar Estanga, Erika Lagoma, Iñigo Olaetxea, Iñaki Aleman eta Joxema Leitza arituko dira bertsotan. Bigarren finalaurrekoan lehiatuko da, hain zuzen ere, Eneko Fernandez, Etxarri Aranatzen igandean egingo den saioan. Harekin batera kantatuko dute Eneko Lazkoz, Xabier Silveira, Jon Barberena, Ander Fuentes Itturri eta Josu Sanjurjok.

Hirugarren finalaurrekoa eta azkena martxoaren 9an izango da, Elizondoko Lur aretoan. Xabier Maia debutantearekin batera honako bertsolari hauek parte hartuko dute: Migel Mari Elosegi Luze, Julen Zelaieta, Aimar Karrika, Oier Lakuntza eta Saio Alkaizak.

Jadanik, Nafarroako Bertsolari Txapelketako arduradunek zehaztua dute hemezortzi bertsolariek finalaurrekoetan egin beharreko lana. Denera, hamabi bertso abestuko dituzte. Zortziko handian, binaka, gaia emanda hiruna bertso osatzea izango da lehenengo zeregina. Horren ostean, zortziko txikian, kasu honetan ere binaka, ofizioka hiruna bertso bota beharko dituzte. Hamarreko txikian ere beste hiru bertso egingo dituzte. Kartzelako lanari dagokionez, aurkezleek bina puntu emango dizkiete bertsolariei, eta erantzun egin beharko dizkiete. Horrekin batera, gaia emanda bi bertso kantatuko dituzte.

Lehen fasearekin, "gustura"

Otsailaren 2an abiatu zuen Nafarroako Bertsolari Txapelketak bere ibilbidea. Bost final-laurden jokatu ziren: Lizarran, Aldatzen, Larraintzarren, Iturenen eta Zubietan. "Areto txikiak nahita aukeratu genituen, lehiaketak berak formatu txikiagoa izan zezan", azaldu du Agotek. Gaineratu duenez, euren xedea bertso saioak horren ohikoak ez diren aretoak hautatzea zela zehaztu du. "Publikoari dagokionez, oso balorazio ona egiten dugu. Areto guztietan izan dira ehun ikusletik gora, eta hori zenbateko polita da", dio Agotek.

Duela bi urte eman zuen aretoei dagokionez salto kuantitatiborik handiena. Arduradunek finala Iruñeko Labrit pilotalekuan egitea erabaki zuten. "Bertsozaleek izugarri ongi erantzun zuten, eta pilotalekua betetzea lortu genuen". Aurten, ordea, Labrit pilotalekuan izan beharrean, Anaitasunan izango da finala, martxoaren 23an. Soilik zortzi bertsolarik lortuko dute finalerako txartela.