Baker eta Howland uharteak dira urte berriari ongietorria ematen azkenak. Uharte horiek Amerikako Estatu Batuen mendekoak dira, eta biak ala biak daude jendegabeturik. Urtea, uharteotan, Euskal Herriarekin alderaturik, hamabi ordu beranduago hasten dute bertan bizi diren animaliek, landareek eta piztiek. Bi aste baino gutxiago geratzen dira inolako aurreikuspenik gabeko 2026. urtearen hastapena heltzeko, eta, barkatu,...
Jaiotzen garenetik, beroa bilatzen dugu. Erditze aurretik egin ohi diren ikastaroetan aipatzen den unerik garrantzitsuenetako bat azala azalaren kontra deritzona da. Amak (ama ez den norbaitek ere egin dezake, edozein bero emaile energia-iturria izan daitekeelako), jaioberria azalaren kontra kokatuko du eta umetxoak utero barruan zegoenean sentitzen zuen beroaren oihartzuna sentituko du. Beroa berreskuratu nahian bizitza zeharkatzen goaz erlazio batetik...
Abenduan sartu eta bi egunetara, euskaldun eta euskaltzaleok euskararen eguna ospatzen dugun egun berean, beste batzuk Nafarroaren Eguna izatea goresten dute; biak ala biak Frantzisko Jaso eta Azpilikuetaren omenez edo San Frantzisko Xabierkoaren omenez, misiolari nafarra (Xabierren jaioa), Jesusen Lagundiaren sortzailea, euskara munduaren beste puntaraino eraman zuena eta ahoskatutako lehen eta azken hitzak euskaraz egin omen...
Agian uste duzu jakingo zenukeela. Zerbait larria gertatuko balitz zure seme-alaben gelan, edo zure iloba jolasten den patioan, seinaleren bat jasoko zenukeela. Baina hezkuntzako zaurgarritasun eta sendotasun emozionalari buruz Nafarroan egindako lehen ikerketak errealitate deseroso bat jartzen digu begi aurrean: ikastetxe publiko eta kontzertatuetako Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikasleen %54k bullying-a aurrez aurre jasan dutela adierazi...
Urtean zenbat galera izaten ditugun jakitea gustatuko litzaidake: zenbat objektu utzi ditugun burkoaren eta hormaren arteko amildegian ahantzirik, urtean zenbat ileko goma eta galtzetin galdu ditugun begien bistatik, zenbat hitz geratzen diren burmuinean herdoildurik, zenbat hizkuntza hautsak harturik, zenbat intentzio bete gabe eta euskarazko zenbat hiztun galdurik. Gutxitan ibiltzen gara zokomiran, gutxitan urduritzen eta kezkatzen...
Nafarroako hainbat ikastetxetan aritu naiz Hizkuntza eta Literatura irakasle, eta, behin baino gehiagotan, nire mintegikideren batek adierazi izan du poesia ez zuela ulertzen. Hori zela gelan poesia ez azaltzearen arrazoia. Hein batean errespetua eta beldurra sentitzen zituela poesiaren aurrean. Eta orduan nik, nire poesia-irakurle memorian bilatuz, poetaren bat gomendatzen nion. Beti pentsatu izan dut pertsona bakoitzari...
Jane Goodall ekarri nahi nuke gaurkoan gogora. Duela hilabete jaso genuen berria, Heriok betiko eraman zuela zioena; artean 91 urte bazituen ere, emakume ekintzaile arduratsua izaki, hitzaldi jira batean zebilela, nahimena izanez gero mundua hobeagoa bilakatu dezakegula aldarrikatzeko xedearekin. Heriori, antza, axola gutxi mundu hobeagoarena, eta jira bukatzeke, Goodall harrapatu eta ja-ta eraman zuen. Txikitatik...
Badira hitzek baino gehiago pisatzen duten isiltasunak. Urteen poderioz bulego zein epaitegiak zeharkatu eta azalpenik gabe desagertzen diren agirietan txertatzen direnak. Azken egunotan, Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren epai batek oroitarazi digu isiltasun horien zama: Espainia zigortu dute bi emakumek 2016an Iruñean salatutako bortxaketa bat behar bezala ikertu ez izanagatik, sumisio kimikoa tarteko. Bederatzi urte geroago,...
Bilatutako datuen arabera, hegazti batek 20 minutu eta ordubete artean beharko luke 50 kilometro hegan egiteko; hegaztien hegaldi abiadura, espeziearen eta baldintzen arabera, oro har, orduko 50 eta 150 kilometro artekoa izan baitaiteke. Jakina da Nafarroako Bardean Espainiako Gobernuko Aireko eta Espazioko Armadak ehiza hegazkinak eta bestelako hegazkinak erabiltzen dituela, baina adibide bat aipatzearren, bertan...
Negar egiten omen du pailazoak barrutik kanpotik barrez lehertzen ari dela ematen duenean. Umorea eta zintzotasuna erabilita, zorigaiztoaz ari garenean, komedia sortzen da. Joko horretan datza gure izatearen gako bitxi horietako bat. Alternantzia horretan. Halere, astero aurrez aurre topatzen dudan DBHko 2. mailako taldean, hemeretzi nerabez osatutako taldearen aurrean, ezin dut umorea erabili. Irakasle moduan...