Idoia Sobrino

Nafarroako liburutegietako erabiltzaile direnen eta ez direnen artean egindako inkestan, hamarretik zazpik baino gehiagok hurrengoa diote: bertzeak bertze, liburutegiak haur eta gazteen hezkuntzan lagungarriak direla, kalitatezko aisia eta entretenimendua ematen dutela, adin guztietan etengabeko prestakuntza errazten dutela, baita Interneterako sarbidea erraztu ere, eta elkarguneak eskaintzen dituztela. Oinarrizko zerbitzutzat jotzen dituzte, baita ez-erabiltzaileek ere, eta ados dira beren zergetako diru parte bat liburutegietan inbertitzearekin.

Jendeak badaki zergatik den oinarrizko zerbitzu publiko bat. Estatistika eta datuek, aldiz, zifrak behar dituzte. Eta politikariek ere bai. Gure dirua kudeatzen dutenean, aurrekontuak egiten dituztenean, zergatik honi hau eman eta bertzeari hura eztabaidatzen dutenean, argudioak defendatzeko zifrak behar dituzte.

Horregatik egin da Interneten ikusgai dagoen liburutegien balioaren ikerlana Nafarroan. Behar dituenak datu horiek erabil ditzan. Behar ez dituenak hasierako arrazoiekin nahikoa izanen du, baina ongi dago herriari bere dirua non eta nola inbertitzen den azaltzea. Eta inbertitu den diru horrek onurak edo kalteak ekartzen dituen ere bai.

Kultura diruaren muga horietan sartzea harrigarria izan badaiteke ere, egia da kulturarentzat ere dirua behar dugula. Kalitatezko zerbitzuak eskaintzeko dirua behar dugula, baina zenbat? Osasun arlo publiko eta pribatua badira, hezkuntza publiko eta pribatua... hor ez da zaila konparaketa egitea, baina liburutegiek zenbat balio dute?

Anitzek erran dute liburutegiek ez daukatela preziorik, ezin zaiola zifrarik jarri, hori erokeria dela ere irakurri izan dut. Eta ados nago. Baina orain, zifrak eskutan, Nafarroako liburutegietan inbertitutako euro bakoitzeko gizarteak lau euro inguru bueltan hartzen dituela dakigunean, Liburutegiak ez dira gastua, inbertsioa baizik leloa ez dela jada uste huts bat ere ozen baiezta dezakegu.

Adituen lantalde batek Nafarroako 5.200 herritarri baino gehiagori egindako galdeketen eta formulen bitartez egindako ikerlan baten emaitza sendoen datuak ditugu. Eta horrekin Gobernuak aurrekontuak prestatzerako jokoan parte hartzeko tresna baliagarria lortu dugu.

Baina zer da euro bakoitzeko lau bueltan lortzea? Lehenik eta behin, negozioa errentagarria dela jakitea. Zerbitzua pribatua balitz, egindako inbertsioak negozioarekin aitzinerat jarraitu ahal izateko aukera emanen ligukeela, ez ginela dirua galtzen ariko, alegia. Hori gure dirua kudeatzen dutenen ikuspuntutik. Hitz guttitan, merezi diela/digula.

Baina norbanakoaren ikuspuntutik begiratuta ere, horrek erran nahi duena da liburutegiak zerbitzu publikoak ez balira bakoitzak gure sakeletik nahikotxo gehiago ordaindu beharko genukeela zerbitzu berberak izatearen truke. Aurrezten dugunarekin, hemen nire proposamena: Liburuaren Egunean larrosak oparitzen ahal ziren, ohiturak dioen bezala, eta ez edozein lore, joan den astean Iruñean ikusi genuen bezala.

Asier Azpilikueta

Irakurle maiteok, bortz urte pasatxo daramatzat berripaper honetan nire harrikadak jaurtitzen, eta orain arte halako arau idatzi gabeko bat bete dut: nire lantokiari buruz ez idaztea. Orain arte.

Iruñeko Biurdana institutuko irakaslea nauzue. Ikastetxe horrek masifikazio arazo handi bat du duela zenbait urtetik, baina oraintsu arte ez dut zoko hau baliatu horretaz mintzatzeko, iruditzen baitzitzaidan zuek ez zenutela zertan jasan nire lantokiari buruzko matraka.

Iragan hilabeteko idatzian, baina, arau hori hautsi nuen. Biurdanari buruz idatzi nuen. Nafarroako Gobernuak azkenean erabaki baitu Biurdanaren masifikazio arazoa konponduko duen institutu berria eraikitzea, eta, aizue, behingoagatik aipatu behar nuen hemen kontutxo hori.

Eta oraingoan berriz hautsiko dut araua, Biurdana institutuak duen ekimen polit bat aipatu nahi baitizuet: Euskal Liburuaren Irakurketa Publikoa, hain zuzen ere.

Pentsa ezazue unetxo batez zer-nolako hedadura duen irakurzaletasunak eta literaturarekiko grinak gure gizartean. Txikia, ezta? Bada, zaletasun eta grina horiei jar iezaiezue euskal izenlaguna aurretik. Are txikiagoa, ezta? Bada, nanoteknologiaren eremuan sartuko gara zaletasun eta grina hori nerabeen artean aurkitu nahi badugu.

Hartara, 2000. urtean, Biurdana institutuan Irakurketa Publikoa antolatzen hasi ziren "hitz irakurria hitz mintzatu bilakatuz" eta "ekintza pribatua publiko bihurtuz" nerabeen artean irakurzaletasun hori bultzatu nahian-edo. Urtero, euskal idazle bat aukeratzen dute, eta Liburuaren Nazioarteko Egunaren ondoko ortzirale bateko goiz oso bat ematen dute haren liburuen pasarteak ozen irakurtzen.

Gure uste apalean, Biurdanako Irakurketa Publikoak izen txiki bat erdietsi du Euskal Herriko literatur munduan. Bertzeak bertze, Bernardo Atxaga, Arantxa Urretabizkaia, Unai Elorriaga, Anjel Lertxundi, Mariasun Landa, Aingeru Epaltza, Kirmen Uribe, Pako Aristi, Jasone Osoro eta Aitor Arana etorri dira Biurdanara, eta ikasleen —zein kanpoko gonbidatuen— ahotik entzun dituzte beraiek idatziriko zenbait pasarte.

Aurtengo Irakurketa Publikoa XVII.a izanen da, apirilaren 29an ospatuko dugu, eta Jon Alonso idazle iruindarrari eginen dio gorazarre. Camembert helburu, Agur Darwin, Katebegi galdua eta Zintzoen saldoan lanetako pasarteak irakurriko ditugu, eta, Jon Alonsok Bidador pastoraleko testuak idatzi zituela aprobetxatuta, gainera, pastoraleko bortz pasarte jokatzen ausartuko gara. Eta, bide batez, horrekin gure omenaldi txiki eta xumea eginen diogu Joxemiel Bidador zenari, Biurdanako Euskara eta Literaturako irakaslea izan baitzen, bai eta institutuko ikasketa burua ere.

Batek daki institutuan egiten ditugun irakurketa publikoek edota Idazleak eskolan izeneko programako saioek zenbateraino hunkitzen eta ukitzen dituzten gure ikasleak, eta ea irakurzaletasuna pizten ote dieten. Baina, bederen, ikasle horiek egun batez ikusten dute (euskal) literatura uki daitekeen zerbait dela, entzun daitekeen zerbait, mintza daitekeen zerbait. Horregatik bakarrik, saiatzen segitu beharko dugu.

Lohizune Amatria
Amorrua izan daiteke sentitzen dudana biribildu dezakeen hitza. Imajinatzen dut, gainera, ez dela soilik nire sentimendua izanen. Aurreko astean ezagutu nuen errealitate batek eragin du nire haserrea eta harridura. Nafarroako Gobernuko...

Lur Albizu Etxetxipia

Zaila egiten zait egoera irudikatze hutsa. Zaila eta mingarria. Dagoeneko ia laurogei urte pasatu dira Artazutik eraman eta hil zituztela.

Lau anaia ziren: Jose, Felix, Ezekiel eta Florencio Bengoetxea Arellano. Antzeko zortea izan zuten denek: hiru Etxauriko hobi komunean daude, eta laugarren anaia, Erreniegan. Lanean zeudela harrapatu zituzten Jose, Felix eta Ezekiel, segan ari zirela, eta atxilo eraman. 1936ko abuztua zen. Handik, Ezkabako kartzelara bidali zituzten. Gerora, Iruñeko espetxera mugitu zituzten, eta handik atera zituzten Etxaurin erailtzeko. Florencio Garesen egon zen preso, Astraingo atakan hil zuten ondoren. Haien delitu bakarra sindikatu bateko kide izatea zen. Akusazioa: "Lurraren Langileen Elkartearen propagandista eta buruzagiak" izatea.

Garesti ordaindu zuten, garestien ordaindu zutenak izan ziren, baina ez bakarrak. Sortzez Artazukoa baina Garesko herritarra zen Clemente Reta Viguriari ere heriotza esleitu zioten, eta Etxauriko hobi komunean dago, lehen aipatu ditugun beste hiru anaiekin batera. Longidan bizi eta jaiotzez Artazukoa zen Zakarias Bengoetxea Ruiz ere hil zuten Elon.

Bengoetxea Arellano anaietatik bi gelditu ziren bizirik; Flaviano eta Timoteo, biak ala biak frontera bidaliak, haien anaiak hil zituztenen ondoan, derrigorturik. Azanza anaiak eta Doroteo Urra, Herriko Etxeko kideak denak, preso izan ziren Iruñean. Valeriano Ugarte eta Pedro eta Victor Bengoetxeak nahiago izan zuten ihes egin; Tomas Aldazek taberna itxi eta Frantziara egin zuen alde (han hil zen bere semeetako bat, nazien kontra borrokan). Severiano Bengoetxeak ere muga pasatu zuen, baina errepublikarrekin borrokara itzuli zen. Santoñako kartzelan egon zen. Ez zen hartaz besterik jakin, baina Errusian ikusi omen zuten azkenekoz, II Mundu Gerran.

Ez zen samurra gure herrian bizitzea. Tradizio karlista handiko herria zen Artazu; gutxi ziren (aurretik ere kasik nahitaezkoa zen) arautik ateratzen ziren herritarrak. Gutxi ziren, baina errepresioa zuzenean jasan zuten. Modesto Azkonak uko egin zion gerrara joateari eta, jazarpenak bultzatuta, Garesera joan zen bizitzera. Ondotik, sei hilabetez izan zen espetxean anaiarekin, Franco eta gerrari buruzko iruzkinak egitea egotzita. Artazuk ez zituen 400 biztanle ere, eta badaude kontatzekoak. Historiaren atzeko aldean egoten diren horiek guztiek ere, emakumeek, izanen zuten zer esana. Izanen zuten zer bizia eta zer sufritua. Gizonen historia kontatzen dugu, baina zer gertatu zitzaien emakumeei? Nolakoa izan zen haien aurkako errepresioa?

Irailean omenaldi txiki bat eginen zaie hildakoei eta Artazuko lurretan erail zituzten beste bi gizon ezezaguni. Isiltasunak hartu zituen gure herriak. Berandu da; senide gutxik ikusiko dute, baina ez gaitzala berriz ahanzturak harrapa. Bizirik jarraitzen dutelako gure memorian.

Idoia Sobrino

LOMCEri buruz anitz solastatu da azken aldian egondako greba eta manifestaldiengatik. Pasa den astekoa, administrazio eta zerbitzuetako langile (AZL) izanda bizi izandako lehen ikasle greba izan zen; hau da, hezkuntza egoitza batean ikasle izan gabe bizi izan dudan lehena. Zenbait gauzak harritu naute.

Alde batetik, AZLen artean, ez profesionalki ezta pertsonalki ere, ez zela grebaz solastatu. Ez aitzineko egunetan ezta gerokoetan ere. Ez greba zegoenik ezta grebaren arrazoiez. Deus pasatuko ez balitz bezala. Grebaren aferak beraiekin (gurekin) zerikusirik izango ez balu bezala. Aipatu beharra dago, hezkuntza legearen baitan eskola liburutegiak eta unibertsitateko liburutegiak ere arautuak gelditzen direla, beraz, liburuzain gisa, gaiak ukitu ukitzen gaituela. Zer erranik ez pertsonalki, bai guraso izanagatik, bai anai-arrebak izanagatik, bai dena delakoagatik ere, hezkuntzaren kalitateak eta funtzionamenduak hurbileko kezka izan beharko lukeela. Baina langileen artean, aipamenik ez.

Bertze aldetik, eta aitzinekoarekin lotuta pentsatzen dut nahiz eta ez duten horregatik bidezkotzat jotzen, lanean nabilen hezkuntza zentroaren sare sozialetan ere ez zen ikasle grebaren inguruko aipamenik egin. Ez alde, ez kontra, ezta txio ziztrin bat erez. Greba? Zer greba?

Jaso nuen bakarra, posta elektronikora ailegatzen diren mezuen artean, irakasle baten mezua izan zen; omen, berak eskola ordua zeukan greba egun horretan eta ikasle gutxi batzuk joan ziren bere eskola entzutera, egun normala izango balitz bezala. Baina greban zeuden bertze ikasle batzuk ere agertu ziren eta irakasleak gelan sartu eta grebaren zergatiak azaltzeko aukera eman omen zien. Lehendabizikoz eta azkenekoz emandako aukera izan zela zioen; greban zeuden ikasleek, manifestaldirako prestatutako bi leloez gain, arrazoi gutxi omen zekiten grebaren aferari buruz.

Tristea iduritu zitzaidan hori gertatzea. Agian ez da ikasleriaren gehiengoaren ispilu izanen. Beharbada anitzek jakinen dute zeren kexu diren, baina nik ikasle horiei langileen antza ere hartu nien. Orduan ulertu nuen, nolabait, zergatik ez zen gure artean grebari, LOMCEri buruz solastatzen: inor gutxik dakielako ezer. Hala izanen ote da? Hori bai dela larria…

Jakingo al dute liburuzainek lege berri honek eskola liburutegiak ez dituela bermatzen? Ez dituela eskola liburuzainak bermatzen? Gure ogibidearen kontrako legea dela? Eta arestian erran bezala, gure xilkotik haratago begiratuta ere, jakinen al dute beraien seme-alabengan, anai-arrebengan, lehengusu-lehengusinengan… horrek denak izanen duen eragina? Hau da, bizi garen gizarte honetan lege honek, eta batez ere bere gabeziek, izanen duten eragina?

Informazioaren garaian bizi garela eta… ez al da hori ere bertze lelo bat bakarrik izanen?

Asier Azpilikueta

Horregatik ez dut nik kamisetarik erosi", erran dit lagun batek. "Nik nahiago baitut gainezka dagoen Biurdana zahar bat, hainbat hizkuntz eredutako institutu berria baino". Orain arte bederen, jende anitz konbentziturik baitzegoen Biurdana institutu masifikatua ikaslez hustuko duen Iruñeko iparraldeko institutu berria ez dela D eredu hutsezkoa izanen, hainbat eredutakoa baizik.

Labur-labur azaldurik. Iruñeko Donibane auzoan dagoen Biurdana institutua gainezka egitear dago. Hala, jatorrizko eraikinean toki nahikorik ez dagoelako, Batxilergoko ikasleak ondoko Lanbide Heziketako Donibane ikastetxeko solairu batean daude 14-15 ikasturtetik. Eta aurreikusita dago 17-18 ikasturtean toki nahikorik ez izatea, ezta Donibane erabilita ere. Alegia, premiazkoa da Iruñeko iparraldean bertze institutu bat egiteko erabakia berehala hartzea.

Biurdanaren masifikazio arazo hau aspalditik abisatua dago. Aurreko gobernuak, ordea, ez zuen inoiz arazoa behin betiko konpontzeko erabakirik hartu. Adabakiak bertzerik ez zituen jarri. Eta, beraz, oraingo gobernuari egokitu zaio aspaldi hartu behar zen erabakia hartzea.

Urteak dira Biurdanaren inguruko eskoletako guraso elkarteek (Patxi Larrainzar, Sanduzelai, Atakondoa, Lekunberri, Auzalar eta Buztintxuri) batzorde bat osatu zutela Biurdanaren masifikazioaz ohartarazteko eta konponbide duin bat eskatzeko. Iragan urtarrilaren bukaeran, Hezkuntza Departamentuak komunikatu zien batzordearen borrokak fruitua eman duela eta institutu berria eginen dutela.

Hezkuntza Baliabideetako zuzendari nagusi Juan Ramon Elorzek argi utzi zien guraso elkarteei —eta Biurdanako Zuzendaritzari— gobernuari zegokiola erabakitzea zer-nolako institutua eraikiko zen, baina iritziak jasotzeko prest zegoela. Horri kasu eginez, guraso elkarte guztiek haien artean eskaera batzuk adostu, eta gobernuari helarazi zizkioten otsailean eginiko bertze bilera batean.

D eredu hutsezko institutu berria nahi dute guraso elkarte horiek —baita Biurdanako irakasle eta langileek ere—, ikastetxe berri hori D ereduak Iruñeko iparraldean duen espazio falta arazo zehatz bat konpontzera datorrelako.

Baina mamu bat bazebilen 2014ko urtarrilaren 9tik. Egun hartan, Nafarroako Parlamentuak Ezkerraren mozio bat onartu zuen, funtsean euskara hutsezko ikastetxeen aurka egiten zuena. Soilik EH Bildu osatzen duten taldeek bozkatu zuten haren aurka. Ordutik, modan dago erratea ikastetxe batean hainbat hizkuntz eredu nahastea —eta, beraz, euskararen presentzia zapaltzea— "elkarbizitzaren aldeko" ekintza dela. Eta horri gaineratu behar zaio, orain, oposizio espainolista aldaketaren gobernuaren kontra erabiltzen ari den arma nagusia euskara eta "gaztelaniaren bazterkeria" direla. Beraz, hortik datoz batzuen zalantzak eta kamisetak erosteko gogo eskasak.

Logikak, datuek eta justiziak diote Iruñeko iparraldeko institutu berriak D eredu hutsezkoa izan behar duela. Lerrook idazteko orduan —duela astebete—, Hezkuntza Departamentuak ez du oraindik ofizialki adierazi zein motatako institutua eginen duen. Utz dezagun, bada, itxaropenerako zirrikitu bat.

Izaskun Etxeberria Zufiaurre

Ez da ezer, 1: larunbat goiz epel honetan amari etxeko lanetan laguntzen ari zaio Miren. Duela ordu erdia ikusi ditu gelako mutilak leihotik. Ama, joan naiteke jolastera? Aspiradora pasatutakoan joango haiz. Eta Martin? Zergatik ez du berak pasatzen? Hire anaiak ikasi behar duelako, eta ez erantzun! Garbiketa bukatutakoan, Miren salto batean plazan da. Ondo asko lotu ditu kirol-oinetakoak. Bueltatu haiz?, zergatik egiten dun negar?, hori ez dun ezer!, ez din inporta!, mutil-kontuak ditun horiek!, jolastuko dun arratsaldean neskekin soka-saltoan!

Ez da ezer, 2: dena prest dago entsegu orokorrerako. Argiak probatu dituzte. Perfektu. Ezker aldeko itzala behar den punturaino ailegatzen da. Ok. Soinua ere ederki aditzen da: argi, ozen. Erromeriako giroa usaintzen da. Kioskoan musikariak kokatzen hasiak dira. Gazteok, badakizue!, festa-giroan nahi zaituztet, aditu! Naturaltasunez, ibili ohi zareten bezala! Ailegatu da eguna. Antzokia lepo dago. Istorioa jendearen gustukoa suertatzen ari da. Gurasoek, lagunek eta ikaskideek adi jarraitzen dituzte aktore gazteen joan- etorriak. Txaranga-doinuak biziagoak dira taula gainean, baita ahotsak ere: Tírate a la rubia, a la rubia tírate… Jai-giroa. Ene, ikusi, ikusi Txemak nola ukitu dion ipurdia Maiderri!, ondo ukitu, gainera!, gazte hauek! Egin dute barre eserlekuetan.

Ez da ezer, 3: aspaldiko, Olaia!, non sartzen haiz?, noiztik ez haugu ikusi, neska?, bai, bai, arraso pizturik hago hire mutilarekin, bazekinagu, bai, baina betiko lagunekin egoteko beta bilatu behar da, neska!, beno, konta ezan, bada, zer moduz Alexekin?, non ibiltzen zarete?, zer egiten duzue? gauza pila egiten dinagu biok, beti elkarrekin!; eta beti esaten zidan zein ongi gauden biok bakarrik, norekin egongo ote naizen ni hobe berarekin baino, errepikatzen zidan, eta egia dun; bai goxo gaudela bakarrik inor gabe xuxurlatzen zidan belarrira, goxo. Horixe, Olaia, jeloskorrek pila maite dute!

Ez da ezer, 4: azken aldian Luisak senarrarengandik jasan behar izaten duen tratuak gero eta ezinegon handiagoa sortzen dio. Mugan ikusten du bere burua, ezin du gehiago. Gaur bertan, azkeneko bi asteetan bezala, hamalau dei galdu zeukan mugikorrean. Zer, Iñaki?, zer behar duzu? ... esan nizun, ba, izebari lagundu behar niola gaur … Zer egiten dudan izebarekin? Kontsultara lagundu … Ez dela behar hainbeste denbora?, zu lanera joan baino lehen etxean izango naiz … bai, bazkaria jarriko dizut. Etxeratzean, ordea, bortitz aurpegiratu dio berandu dabilela, ez diola kasurik egiten. Eskua ere altxatu dio bere tokia etxean egotea dela oihukatu dionean.

Lantokira abiatu baino lehen, ustekabean, bere atzean sentitu du Luisak. Horrelakorik errepikatzen bada bestelako neurriak hartu beharko dituela adierazi dio ahapeka, mantso, ahots lodiz. Baina, Luisa, nola egin diozu hori Iñakiri?, bota dio koinatuak. Urduritu egingo huen, neska, gehitu du ahizpa zaharrenak. Nola bururatu zain Foru Poliziari hots egitea?, zer eta horregatik! Hori ez dun ezer! Dena den, emakumezko hauek ez dute ezer jasaten!, bota du koinatuak etxerako bidean. Akordatzen zer salatu zuten lehengo hilabetean Lantzeko inauterietan eta Altsasuko festa hartan ere?

Lohizune Amatria
Imajina dezagun fantasiazko mundu bat. Imajina dezagun mundu hori pertsonaia beltz, ilun eta maltzur baten mendean dagoela. Edozein ipuinetan bezala. Haren garretan gatibu pertsonaia zuriak bizi dira, eta egunero pertsonaia beltzarentz...

Lur Albizu Etxetxipia

Korapilo bat. Horrelako zerbait hasi zitzaidan sortzen eta garatzen sabelean. Hazten joan da azkeneko asteotan.

Izanen da agian Erregimenarekin ez zegoela korapilorik, elkar ezagutzen genuela eta haiek ere nolakoak ziren ederki genekiela; neurria, pixka bat bada ere, hartua geniela. Baina oraingoan korapiloari bueltak eta bueltak ematen jarraitu dut, lortu dudan bakarra hark eztarriraino salto egitea izan da. Mutu geratu naiz, eta lehengo oihuak ito egin zaizkit hor bertan. Bai, shock egoeran utzi gaitu guztiak. Baina ezin gara askoz gehiago horrela egon.

Zein erraza den progrea eta ezkertiarra izatea, aldaketaren aldekoa. Justizia soziala, berdintasuna, gardentasuna, umiltasuna bezalako hitzekin ahoa betetzea. Oso erraza da pribilegioak ukitzen dizkizuten arte. Hori izaten da zaila. Ezkertiarra izatea, guztiok aurrera egitea ahalbidetzeko; ezkertiarra izatea, zuk zeuk dituzun pribilegio batzuei uko egin eta pauso bat atzerantz emateko. Hitzak asko izan daitezke, baina ekintzek dute hemen pisua. Ekintzek dituzte ondorioak.

Horrela izan ditugu euskaldun eta euskaltzaleentzat korapiloa, kolpea, zaplaztekoa izan diren bi berri (behintzat): Lan Eskaintza Publikotik euskarazko ehun eta hogei lanpostu kentzea (azkar esaten da, e?) eta zerrenda bakarra ez egotea (guztiok jakina baita edozein hizkuntza jakitea meritua dela, hizkuntza hori euskara ez baldin bada, noski), batetik. Podemos Pamplonak (zu zara, Oscar Fresán? Norbait gehiago al dago zurekin? Zenbat zarete? Zein dira zuen lagunak? Oscar, zer egiten zenuen aurreko asteko udaletxe plazako elkarretaratzean?) bi haur eskola euskaraz ezartzearen aurka egindako adierazpen lotsagarri eta ezjakinak, bestetik.

Korapiloa estututa. Bi aferak benetan lotsagarriak eta etsitzekoak.

Luzaroan Erregimenaren lagun-min izan diren sindikatuak jo eta fuego lanean, ehun eta hogei lanpostu pikutara bidaltzeko. Ehun eta hogei lanpostu. CCOO, UGT, AFAPNA: ehun eta hogei lanpostu bota dituzue atzera. Ehun eta hogei pertsona (ez dira zenbakiak). Baina zuek ohituta zaudete. Zorionak. Eta azkenean, hilabeteak atzera eta aurrera ibili eta gero, dena betiko puntura, UPNrenak diruditen oposizioak (Mendoza jauna, aipamen berezia merezi duzu gaurkoan).

Orain arteko egoera bidegabea hobetzen saiatzeko erabakia, bi haur eskola gehiago euskaraz Iruñean. Banatuago. Eskaria oraindik bete gabe, baina bidean. Zorionak udalari, korapiloari arnasa pixka bat emateagatik. Korrontea kontra dugu, baina gatazkan egoteak ere bere alde onak izanen ditu, ala? Zerbait mugitzen den seinale, pribilegiodunak mugitu behar diren seinale. Aurrera goaz.

Korapiloa estutzen jarraitzen duzuenei, bidean harriak —eta harritzarrak- jartzen dituzuenei, zuen pribilegioak betikotzen jarraitu nahi duzuenei, faborez, umiltasun pixka bat. Gure hizkuntza ez da museo bateko pieza. Ez da arkeologia (batzuek badakite aztarnak ongi ezabatzen), ez da hizkuntza hila. Ez da polita, ez itsusia ere. Erabiltzen den hizkuntza da. Erabiltzen dena, ez eskaparateetako apaingarria. Bizirik dago. Euskarak badu eskubidea aurrera jarraitzeko. Eta jarraituko du, kosta ahala kosta. Zuekin ala zuek gabe. Herritar asko dituzue pausoa noiz emanen duzuen, zain.