Atzean geratu zaigu Aste Santua. Bukatu da aurtengoa ere. Baina nik hainbat kontu berreskuratu nahiko nituzke. Anitzek uste dutenaren aurka, txikitatik izan naiz oso fededuna. Bai, bai. Hagitz sinesgarria da hiru egunen ondoren berpiztearen kontua. Niri ere antzeko zerbait pasatu zitzaidan. Eta ez pentsa, nik ere sufritu nuen Kristoren heriotza. Kontatuko dizuet nolakoa izan zen Aste Santua sinestun amorratu honentzat.

Ortzegunetik hasiko naiz; ortzegun santutik. Goizean goiz mendira paseotxo bat ematera joan nintzen, ondotik zetozen egunei aurre egiteko indarrak hartzeko asmoz. Eguerdian lagun batzuekin bazkaria izan nuen. Badakizue duela 2.000 urte gure jaunak ere afari eder bat egin zuela lagunekin egun horretan. Ohitura onak ezin dira alde batera utzi, alajainkoa! Hari eskerrak ematearren, guk ere Jesu Kristoren bazkaria egin genuen. Guri ere ogia eta ardoa eman zizkiguten, guztiok hartatik jan eta edan genezan. Eta dena erran behar bada, oso goxoak zeuden.

Handik Zarauzko garagardo feriara joan ginen batzuk. Orduan hasi zen gure kalbarioa. Jainkoak emandako ardo hori kolorez aldatzen hasi eta hori bihurtu baitzen. Ardoa Kristoren odola bada, ez dut pentsatu nahi garagardoa zer izango den. Bueno, zalantza existentzialak alde batera utzita, jarrai dezagun. Bazkaritik Zarautzera, eta Zarauztik gure azken afarira; edo egun horretako azken afarira bai behintzat. Bapo afaldu eta etxera joan ginen, hurrengo egunean gurutzea hartu eta Lekunberritik Irurtzunera joatea tokatzen baitzen.

Ortziralean, goizeko seietan jaiki eta motxila izeneko nire gurutze partikularra prestatzen hasi nintzen. Bederatzietarako, Lekunberrin geunden, Gazte Martxaren Gurutze bidea hasteko prest. Irurtzuneraino 15 kilometro daude; eskerrak bidea nahiko erraxa den. Bertzela ere, a zer kalbarioa! Bezperatik zetorren buruko mina, sekulako eguzkia, motxilaren karga… Jesu Kristo sentitu nintzen une batzuetan. Irurtzunera iritsi eta ekitaldiak hasi ziren. Berriz edan genuen jaunaren odola, fededun zintzoen modura.

Larunbat santua doluaren eguna zen. Gutxi iraun zuen doluak, ordea. Goizean autoa hartu eta Doneztebera abiatu ginen, eguerdian bertso bazkaria baikenuen. Larunbatean, Sagardo Eguna zegoen nire herrian, eta bazkaldu baino lehen denok ur bedeinkatua edan genuen. Eta ez gutxi. Errango nuke han geunden guztiak urte osorako bedeinkatuta geratu ginela. Gauza bera bertso bazkarian. Bijilia egin genuen guk ere. Bueno, bazkaria diot, baina ia-ia afarira luzatu zen. Eta afaria gosarira. Kristoren gaua izan zen, eta guk ere Kristok bezala sufritu genuen biharamunean.

Iritsi gara igandera. Hilzorian geunden guztiak. Baina iratzargailuak jo bezain azkar, miraria gertatu zen. Gu ere berpiztu ginen. Indarrak hartu eta ohartzerako, Aberri Egunean geunden, Iruñean; gure berpiztea ospatzen. Batek baino gehiagok errezatu zuen gure alde, eta guk errezoei erantzun genien. Behar den bezala.

Eta azkenik, pazko astelehena. Gertatutako guztia barneratzeko eguna. Ez al duzue uste horrelako hiru egun pasatu eta gero, oraindik bizirik jarraitzea Jesu Kristoren miraria dela? Nik baietz errango nuke. Hortxe nire fedearen oinarria.

Gizakia helbururen programetan artatutakoakIaz, 208 pertsona artatu zituen Nafarroan Gizakia Helburu elkarteak. Kokaina, speeda eta bestelako pizgarriak kontsumitzeagatik jo zuten elkartera gehienek, artatutakoen %43,7k. Alkohol kontsumitzaileak %41,3...

kRISIAN ekonomia ezkutuan mugitu diren milioi euroak

Nafarroan, ekonomia ezkutuan 16.806 milioi euro mugitu dira 2008 eta 2013 bitartean. Hala diote, behintzat, Ignacio Mauleon eta Jordi Sardak La economía sumergida en Navarra lanean (Ekonomia ezkutua Nafarroan). Zerbitzuetan eta eraikuntzan mugitzen da diru beltz gehien.

2008ko uztailaren 7an hil zuen Jose Diego Yllanesek Nagore Laffage Irungo (Gipuzkoa) gaztea. Geroztik ia zortzi urte igaro dira, eta Andrea elkarteak, urtero bezala, Laffageren omenezko ekitaldia egingo du, bihar, 12:00etan, Gazteluko plazan. Gainera,...

Ohartuko zineten honezkero: ate-joka dauzkagu sanferminak. Eta datozen festen aurrekari gisa, aurkeztu dituzte dagoeneko peñek beren pankartak. Askotarako eman du pasa den urteak gurean. Eta horren isla dira peñen oihalak: UPNren kudeaketa, Roberto Jimenezen krisia, Polo zinegotziaren komeriak, eta abar.

Sanferminek, orain eta beti, indarrean dagoen aginte ordena apurtu eta oinarritik bestelako bat eraikitzeko balio izan dute. Ez bakarrik peñen pankartengatik. Ez bakarrik iaz udaletxe parean zabaldutako ikurrin erraldoiagatik. Horregatik ere bai. Baina, batez ere, herritarrek bere gain hartu dutelako protagonismoa. Inori baimenik eskatu gabe atera dituztelako mahai eta aulkiak etxeko atarira, bazkari ederrez gozatzeko asmoz. Inori baimenik eskatu gabe jo dutelako musika eta dantza egin.

Bai, festa, hemen eta Euskal Herrian oro har, kritika eta parodiarako baliatua izan da. Eta, hori, beti da ona. Ordena sozialaz ari bagara, ordea, pentsatu beharko genuke ordena ez dela agintea bakarrik. Inguruan indartzen doazen jarrera eta balioak, gutako bakoitzak gure gain hartu eta praktikara eramaten ditugulako indartzen dira, ez besterik. Ordena horren parte eta partaide gara. Eta komeniko litzateke akaso geure buruari ere kritika egitea. Agintea kritikatzea erraza baita —eta kasu, baita beharrezkoa ere—, baina ez da nahikoa.

Jai eremuan oraindik ere izaten den sexismoari buruz idatzi berri dudan erreportaje batek ireki dizkit begiak. Zapalkuntza matxistak bizirik dirau gure festetan. Ez da harritzekoa, festa jendartearen isla baita beti. Jendarte bat den moduan ager dadin eskaparate perfektuena da jaia. Eta jendartea matxista bada, matxistak izanen dira haren festak.

Ez nabil iaz denok aztoratu gintuzten argazkiez bakarrik. Ez nabil sarri, sarriegi, izaten diren eraso, komentario lizun, ukitze eta bortxaketez bakarrik. Askoz sotilago, ia oharkabean gertatzen diren zapalkuntzez baizik. Egunero prest eduki ditzagun arropa zuriak tentuz garbitzen dizkigun amaz, emazteaz edo neska lagunaz ari naiz. Oholtza eta plazak, izan musikarako, izan kirolerako, desproportzio nabarian betetzen dituzten gizonez ari naiz. Festen prestakuntzan egiten den lan banaketaz. Karpa bat muntatzeko soka bati tiraka bideo batean ikusi ditudan gizonez ari naiz. Ikusi ez dudan emakume bakar bat ere horretaz.

Kasu, sanferminzalea naiz. Amorratua, gainera. Eta harro nago gure festek aginteari aurre egiteko beti erakutsi duten era irudimentsu eta jatorraz. Baina etxe barruan ere badago zer aldatu. Ongi etorriak, beraz, hainbat herri eragilek datozen sanferminetarako kaleratutako 3D betaurrekoak, bestelako Iruñe bat ikusteko prestatuak, mota guztietako eraso eta diskriminazioak gaitzetsiz. Betaurreko horiekin, udaletxeko balkoira ez ezik ondokoari ere begira diezaiokegulako. Eta baita, ispilu aurrean kokatuta, geure buruari ere.

gorren integraziorako ONARtu dituzten euroakNafarroako Gobernuak gorren integraziorako eta komunikazio harresiak ezabatzeko 125.000 euroko diru saila onartu du. Nafarroako Gorren Elkarteak 50.000 euro jasoko ditu keinu hizkuntza ikastaroak eta interpr...

Antoniutti parkeko noria zenbat metro garai DEN

Sanferminak heltzear daude, eta Iruñea prestatzen ari da. Antoniutti parkean jarriko duten noria 70 metro garai izango da. Bidaia bakoitzean 336 bidaiari igo ahal izango dira une berean, noriaren 42 kabinetan. Bidaia bakoitzak bederatzi minutu iraungo du.

Sexu askapenerako egunaren harira, manifestazioa egingo du bihar Ekainak 28 plataformak, 12:00etan, Vianako printzearen plazatik. Plataformak salatu du lesbiana, gay, transexual eta bisexualen kolektiboak hainbat eraso pairatu dituela, hala nola Hezku...

Bi kafesne, faborez", adeitsu eskatu dizkiot irribarre bat zuzenduta barra atzeko neska gazte bati; "Eh?", erantzun dit, galduta bezala, ulertu ez izanaren espresioz, aurpegi neutroz, baina nora ezean. "A, bale, ez daki euskaraz", barne-ahotsak argitu dit ahopean, eta atsegina izateari utzi gabe, arrapaladan diot bota: "Dos cafés con leche, por favor".

"Zer esan didazu lehen? Bi kafesne? Ez dut entzun". Euskaraz esan dit. Eta nik baietz buruaz, lotsagorrituta, hizkuntzaren kontsaesanei eta aurreiritzien pisuari eutsiaz.

Zerk ote garamatza "E?" bat berdin "Ez dakit euskaraz" moduan irakurtzera? Zerk, monosilabo hori gure usteen arabera hezur-mamitzera eta hizkuntz-ohiturak moldatzera? "Eh?": bi hizki -kasualitate absurdoz, Euskal Herriaren akronimo-, hain huts eta horren bete. Gazteleraz gorpuztuko ditugun elkarrizketen sorburu.

Aurreko astean Sortir de l´armari lingüístic liburuarekin egin nuen topo, Ferran Suya eta Gemma Sanginesen obra. Gaia: hizkuntza eta hizkuntzafobia, baita hizkuntza minorizatuetan solas egiten dugunon konplexuen analisia ere. Besteak beste, honakoak lantzen zituen: Katalana ikasi eta gutxietsiak sentitzen diren hiztunak, denak gazteleraz zuzentzen zatzaizkielako; katalanez hitz egiteko lotsa diren horien kasua; eta zerbitzu publikoak euren hizkuntzan exijitzeaz nazkatuta daudenak. Erraz estrapolatu ditzakegu egoerak gurera, situazio sozio-politikoen berezkotasunak aintzat hartuta ere, euskaraz bizi nahi duen euskaldunaren parabola ez baita horren ezberdina, ezta baztertuta sentitzen den euskaldun berriarena ere.

Liskarrak liskar, konponbideak proposatzen ditu liburuak, "euskalduna naiz eta euskaraz eginen dut" konplexurik gabe ahoratzeko teknikak. Armairu linguistikotik ateratzeko gida bat da, finean. Hori bezain sinplea; garena aitortu eta aldarrikatzeko aholku-sorta.

Akaso, beti pentsatu beharko genuke denek dakitela euskaraz, kontrakoa esplizituki esan arte, eta ez kontrara, egin ohi dugun bezala. Eta, agian, ez litzateke euskaldun berririk existitu behar, klase borrokaren inguruan hausnartzen dugun herri honetan, ikusi beharko genukeelako lengoaiaren produkzio sisteman euskaldun zaharraren labelak euskaldun berriak zapaldutako proletargo izatera daramatzala. Askapen borroken territorio honetan, beharbada euskaldun berri eta zaharrak askatzea da Euskal Herri euskaldunago bat eraikitzeko klabea. Binarismoak kalte baino ez baitu egiten, eta ez generoaren inguruan ari garenean soilik. Beraz, "zahar" eta "berri" kategoriak deuseztatzea euskara zaharberritzeko gakoa izan daiteke. Sor dezagun euskal hiztun queer-agoa, desitxuratuagoa, zentzurik zabalenean.

Euskal Hiztunen Askapen eta Harrotasun Eguna antolatu artean, segi dezagun nork gure aletxoa jartzen. "Euskalduna naiz eta harro nago", esaldiari "eta arraroa banaiz ez zait inporta" esaldia ere gehituko nioke. Harrotasunez.

nafarroako gobernuaren zorra milioi eurotanGizarte Segurantzak ia 1,1 milioi euro erreklamatzen dizkio Nafarroako Gobernuari, familia laguntzaren kotizazioa zor diolako. Gainera, zor hori "larria" dela ebatzita, 800.000 euroko zigorra ezarri dio ordai...