Zure pribatutasuna errespetatzea da gure lehentasuna

Webgune honek cookie propioak eta hirugarrenen cookie-fitxategiak erabiltzen ditu. Zure esperientzia eta zerbitzuak hobetzeko asmoz, cookie teknologiaz baliatzen gara. Ohar hau onartuz gero, teknologia hori erabiltzeko baimen esplizitua ematen diguzu.

Baimen Ezarpenak Gorde

Webgune honek cookie propioak eta hirugarrenen cookie-fitxategiak erabiltzen ditu. Zure esperientzia eta zerbitzuak hobetzeko asmoz, cookie teknologiaz baliatzen gara. Ohar hau onartuz gero, teknologia hori erabiltzeko baimen esplizitua ematen diguzu.

Beti Aktibo

Webgunearen oinarrizko funtzionalitatea ahalbidetzen dute; erabiltzaileen saioa hasiera, kontuaren kudeaketa eta abar. Webgunea ezin da behar bezala erabili hauek gabe.

Ez dago cookie-rik.

Aukera ematen diote webguneari bere edukia sare-sozialetan partekatzeko, fedback-a jasotzeko edota bestelako hirugarren batzuren funtzionalitateak erabiltzeko.

Ez dago cookie-rik.

Aukera ematen dute webguneko erabiltzaileen portaera estatistikoki neurtzeko eta aztertzeko; horrela, webgunea erabiltzaileen nabigaziora egoki daiteke.

Ez dago cookie-rik.

Aukera ematen diote webguneari bere itxura edo funtzionamendua aldarazten duen informazioa gogoratzeko; adibidez, gogokoa duzun hizkuntza edo zer eskualdetan zauden.

Ez dago cookie-rik.

Aukera ematen dute webguneko publizitate guneak kudeatzeko. Kudeaketa hau burutzeko erabil daitezken irizpideak edukia eta maiztasuna izan daitezke.

Ez dago cookie-rik.

Powered by Cookieyes logo
Mundua ulertzeko
Uzt 7, 20172017-07-06Albisteak, Gizartea, Nafarroa0

Mundua ulertzeko

Kattalin Barber

Mundua ulertzeko balio du fisika kuantikoak", esan du Mikael Chala fisikariak. Naturaren jokaera azaltzen duen zientziaren esparruan murgildu da Chala, eta, NUP Nafarroako Unibertsitate Publikoaren eta Laetoli argitaletxearen bidez, Física cuántica para Alicia (Fisika kuantikoa Aliciarentzat) dibulgazio lana argitaratu berri du. "Nire helburu nagusia izan da pertsona guztientzat liburu ulergarri eta arin bat egitea; maila batean, edonork uler baitezake fisika kuantikoa", azaldu du.

Dibulgazio lan horrek, besteak beste, aukera ematen du Higgs bosoia edo quarkak ezagutzeko, baita zientzia horri esker funtzionatzen duten teknologia berriak ulertzeko ere, hala nola laserra eta zenbait mediku tresna. Fisika kuantikoaren garrantziaz mintzo da Chala. Izan ere, gaur egungo bizitza ezinezkoa litzateke zientzia horren ezagutzarik gabe. "Guztiaren erantzun bat da fisika kuantikoa. Unibertsoak, izarrek eta planetek nola funtzionatzen duten jakiteko beharrezkoa dugu. Eta ez hori bakarrik; adibidez, transistoreak ulertzeko beharrezkoa da fisika kuantikoa, eta horietako milioika ditugu gure ordenagailu edota sakelako telefonoetan, gaur egun", nabarmendu du egileak. Valentziako Unibertsitateko Fisika Korpuskularreko Institutuko ikertzailea da Chala, eta partikulen fisikan aditua.

Liburua erraz irakurtzen dela azaldu du egileak. "Ez da eleberri bat, eta egia da geldi irakurtzea eskatzen duela liburuak, baina irakurleak ez du bestelako arazorik aurkituko". XX. mendea baino lehenagoko fisikari so eginez hasten da lana, eta, batez ere, Newtonen mekanika eta elektromagnetismoa azaltzen ditu Chalak idatzitako orrialdeen bitartez. Ondoren, fisika kuantikoa aztertzen du egileak, partikula subatomiko txikienen munduan murgilduz —quarkak, neutrinoak, bosoiak—, eta unibertsoaren historia berregiten du, Big Bangetik hasi eta gaur egun arte.

Erantzunik gabe

Mugak ditu, oraindik ere, fisika kuantikoak, eta galdera asko erantzun gabe daude, gainera. Aurkitu duten partikularik txikiena Higgs bosoia da. "Gehiago jakin daiteke? Horretan ari gara, baina oraingoz ez dugu gehiagorik aurkitu. Ez dakigun gauza asko daude, baina, oraingoz, horrela da".

Gainera, maiz agertzen diren anekdotek eta Chalak berak egindako hainbat marrazki argigarrik aukera ematen diote irakurleari naturaren jokaera azaltzen duen zientziaren esparruan barneratzeko, ekuazio matematikoen beharrik gabe.

Horretaz gain, liburuaren beste helburuetako bat fisika kuantikoaren "mitoak" gainditzea izan da, ikerlariak erantsi duenez. "Fisika kuantikoa ez da magia; esperimentuetan oinarritzen da, beste zientzia guztiak bezala. Arazoa da pseudozientzia batzuetan fisika kuantikoaren propietateez baliatzen direla jendeari iruzur egin ahal izateko". Naturaz gaindiko "ustezko erremedio" batzuen amarruak agerian utzi ditu bere liburuan Mikael Chalak, hain zuzen ere.

Uzt 7, 20172017-07-06Albisteak, Iritzia, Nafarroa0

Iritzia: Uztailak 7, sarritan

Tania Arriaga Azkarate

Irribarretsu eta, ingelesez esaten duten moduan, txiruliruak tripan ditudala Txantrean lo egin ondoren, oso goiz esnatu naiz. Txupinazoaren egunean ateratzen ez naizenez, gisa horretako ekintza heroikoak erraz egin ditzaket. 7a nire egun handia da. Oraindik ohartu ez denari, Bakozaleen zeruan dagoelako edo, gaur San Ferminen eguna dela esan beharko zaio.

Alai, zuriz jantzi naiz, eta gerriko, zapi eta muleta gorriak hartu ditut. Kafetxo azkarra edan ondoren, Frodo gure txakur pinttoari paseoa eman diogu. Ondoren, patioan behar den moduan utzi eta Alde Zaharrera oinez igo nahi dugun arren, pentsatu dugu billabesa hartzea dela egokiena. Nabilenez gero herrenka, hasperenka, eseri beharko dut noizbehinka, ezta? Bosgarren autobus-linea hartu, eta Iruñe zahar ederrean gaude Maite eta biok.

Pozik baina poliki, muletek erritmoa markatzen baitute, San Lorentzo karrikako betiko jatetxerako bidea hartu dugu. Han, urteko hamarretako berezi eta hunkigarrienean itxoiten digute. Udaletxeko langileek presaka garbitu dituzte gaueko bakanaleko aztarnak. Hala ere, autobusetik atera bezain laster, atzo goizean parranda hasi zuten txorigaldu kantariak hurbildu zaizkigu muleta mikrofono gisa erabili nahian. Kentzen badidate eroriko naizela esan diet, eta erreberentzia batekin aurrera segitzen utzi gaituzte. Gaztelu plaza betea dago: atzoko parranderoak, gaurko kiliki-zaleak, biharko gautxoriak, kuxkuxeroak...

Kontentu Sarasate pasealekura abiatzerakoan amatxi-aitatxi kuadrilla eta haien iloba orraztu eta lisatu andana ikusi dugu. Ondoren, horren ongi orraztua ez dagoen neska talde batekin barrez lehertzear egon gara, Baleztenarren etxearen azpian jota bati erraiak urratzen ari zaizkiolako. Raimundo Lanasek burua altxatuko balu... haiekin batuko litzatekeela eginen nuke! Kantatzeko gogoa sentitu dut nik ere, eta "Cuando yo me muera, tengo ya dispuesto, y en el testamento quemandenterrar, quemandenterrar" melodia itsaskorra txistu egiteari ekin diot; San Nikolasen, izeba Montse, nire moduan maingu, eta osaba To-ñorekin topo egin arte. Manga del Mar Menorrera joateko dena prest duten arren, azken bueltatxoa eman nahi dutela aitortu digute, kilo erdiko lau txurro jateko agindu eta gero. Zuzkidura energetikoa odolean, San Lorentzo arte gelditzen zaizkigun 50 metroak ziztu bizian eginen ditugu: San Miguel karrikatik San Frantzisko plazara, eta Alimentación Mendigorria dendan, BERRIA egunkaria eta, harekin, Nafarroako Hitza erosi dugu.

Orain idazten ari naizen kontakizun hau irakurtzen hasi naiz. Esan dizuedanaren ehuneko ehuna bete da. Hau da hau gaitasun totala! Momentua profitatuko dut, eta Paris 365 jatetxean nor topatu nahi dudan idatzi: Nafarroako Hitza eskuan dutela, Ama, aita, Koldo-Luis, Ana G-F, Isabelita, Biki, Aitziber, Maika, Kristina, Ken, Kris, Anjel, Lur, Karlos B, Stefan Zweig, Arrate, Virginia Woof, Miren, KD Lang, Arantxa, Witney Huston, Celine Dion eta Salamankako kartzelatik ihes egin duelako gure izeba Josune ikusi nahi ditut. Pd. Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarriiiiii!

“Dugun zor historikoa kitatzeko balio du gure museoak”
Uzt 7, 20172024-02-02Elkarrizketa, Elkarrizketak0

“Dugun zor historikoa kitatzeko balio du gure museoak”

Kattalin Barber

Zugarramurdin XVI. eta XVII. mendeetan izandako sorgin ehizaren historiaren lekuko da hamar urte bete berri dituen museoa. Memoria historikoa iraunaraztea eta sorginkeriarekin lotutako aferak ezagutaraztea dira, besteak beste, helburuak. Ainara Abete (Elizondo, 1978) hango gida da.

Nolakoak izan dira hamar urte hauek?

Balorazioa ona da. Museoan dugun sentimendua da hamar urte hauetan beti aitzinera egin dugula. Hasiera, ohi den moduan, ez zen batere erraza izan, hutsetik abiatu ginelako, baina gutxika-gutxika gure funtzionamendua zehaztu dugu, eta, zenbait ekitaldi antolatuz, jendea erakartzen saiatu gara. Esan dezakegu hazi garela.

Urte hauetako data gogoangarriren bat duzu buruan?

2010. urtea berezia izan zen. Logroñoko Fede Autoaren 4. mendeurrena ospatu genuen, eta ekitaldi asko izan genituen: filmen lehiaketa, hitzaldiak.... Zugarramurdikoak Logroñora joan ziren, eta haiek hona etorri ziren. Bi herriak senidetu ziren, iragana gaindituz. Gure herriaren memorian oso garrantzitsua izan zen urte hori. Gustav Henningsen idazlea ere etorri zen; harena da El abogado de las brujas liburua. Mikel Azurmendi idazlea ere etorri izan da.

Museo bitxienen artean ere aukeratu dute Zugarramurdikoa. Zergatik da bitxia Sorginen Museoa?

Aurtengo Aste Santuan izan zen. Hundredrooms atari turistikoaren arabera, bederatzi berezienen artean ageri da gure museoa. Guk espero ez ditugun gauzak dira hauek, baina ongi etorriak dira. Publizitatea da guretzat. Zugarramurdik beti izan du turismoa, eta jende asko etorri da sorginen leizea ikustera. Kontua da oraindik ikusten dugula bisitari batzuek sorginen ideia desitxuratu bat dutela. Pentsatzen dute lau atso zirela eta erratz baten gainean hegan egiten zutela. Izan ere, hori izan zen inkisidoreen ikuspuntua. Inkisidoreak hona etorri ziren sorgin maltzur horien bila, baina jende normala harrapatu zuten. Hortaz, dugun zor historikoa kitatzeko balio du museoak. Sorgin ehizaren ondoren, sorginen beldurra egon zen; solastatzeko beldurra zuen jendeak, eta kondairak ez ziren kontatzen. Museoarekin, erakusten dugu gure historia dela, eta jakinarazi behar dugula, gure arbasoekin zor historiko hori kitatzeko.

Zugarramurdin gertatutakoa ez ahazten ere laguntzen du museoak?

Hori da helburuetako bat. Jende normala ziren harrapatu zituztenak, jakintsuak, bere ohitura, sinesmen, erritual eta ezagutzak zituztenak. Bidegabe jokatu zuten. Hortaz, gure arbasoen irudi txar hori ezabatzea eta memoria historikoa iraunaraztea da gure helburua. Bestela, nolabait, inkisidoreek irabaziko lukete, eta ez dugu hori gertatzen utzi behar.

Herriak nola sentitzen du museoa?

Museoa Jesus Agerre alkate ohiaren ametsa izan zen. 2000. urtean udalak baserri hau, ospitalea zena, erosi zuen, eta museoa eraikitzeko obrak egin zituen. Zugarramurdik bere sentitu du museoa sortu zenetik, eta asko lagundu dute. Gainera, museoa izateaz gain, kultur etxe gisa funtzionatzen du. Herritarrak aske sentitzen dira beren gauzak antolatzeko. Adibidez, bilerak egiteko, filmak ikusteko, txotxongiloen topaketa prestatzeko.... Oso garrantzitsua da horrelako herri batean gune hau izatea; gainontzeko herriek ez dute, eta pribilegio bat da.

Sonatua izan zen Alex de la Iglesiaren Las brujas de Zugarramurdi filma, baina istorioak ez du zerikusirik bertan gertatu zenarekin. Eragina izan zuen?

Beti esaten dugu, baina objektu hegalari ezezagun bat Zugarramurdin lurreratu izan balitz bezala gogoratzen dugu. Dena zen filmerako, eta zugarramurdiar guztiek parte hartu zuten, modu batean edo bestean. Bagenekien Alex de la Iglesiaren ideia ez zela Zugarramurdiko benetako historia filmatzea, baizik eta bere ikuspuntua ematea. Ez gaude ados zabaldu zen sorginen irudiarekin, eta, horregatik, gure lana filmaren ondotik izan da benetako sorgin ehizaren historia jakinaraztea bisitariei. Bestalde, ordainezina den publizitate bat ekarri du filmak.

Oraindik jendea etortzen da filma dela eta?

Estreinatu zenean ez genuen askorik nabaritu, baina 2015. urtetik bai. Lehendik etortzen ez zen Espainiako jendea etortzen da orain gurera. Iaz, eta aurten ere, Nafarroako Gobernuak proposatuta, Aktore egun batez programa aurrera eramanen dugu. Filmeko akelarrearen eszena eginen dugu bisitariekin; grabatu, eta gero haiei bidaliko diegu bideotxoa. Lau saio egonen dira.

Zugarramurdiko leizeetara joaten den jende gehienak bisitatzen du museoa?

Ez. Leizeetara joaten direnen laurdenak etortzen dira, gutxi gorabehera. Baina oso ongi dago, eta kontent gaude kopuruarekin. Iaz, adibidez, 120.205 pertsona sartu ziren leizeetara, eta museora, berriz, 31.853 pertsona etorri ziren. Nabarmentzekoa da hamar urte hauetan 247.000 bisitari pasatu direla museotik.

Aurten ere mitologia gela berria estreinatu duzue. Zeintzuk dira berrikuntzak?

Haurrentzako zerbait aproposa egin nahi genuen, eta mitologiari garrantzia eman. Hori dela eta, teknologia berriekin bi ukipen pantaila dituen mahai handi bat jarri dugu; Ainara Azpiazu irudigile hernaniarrak diseinatutako izaki mitologikoei buruz gehiago jakiteko balio du, eta, bestalde, izaki horiek mapan kokatzeko. Uste dugu erakargarriago dela eta haurrek gehiago ulertuko dutela.

Berandu baino lehen
Eka 30, 20172017-06-29Albisteak, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa0

Berandu baino lehen

Edurne Elizondo
Arazoa hain larria bada, eta nik ez dut zalantzan jartzen hala denik, politikariek eta erakundeek zergatik ez dute gehiago egiten?". Klima aldaketari buruzko mahai ingurua egin zuen Nafarroako Gobernuak joan den astean, eta galdera hori...

Aterpe more baten bila
Eka 30, 20172017-06-29Albisteak, Gizartea, Nafarroa0

Aterpe more baten bila

Kattalin Barber

Iruñeko emakumeen etxearen lehen hazia erein dute. Emakumeen ahotsak espazio bihurtu, eta Iruñeko emakumeen etxea marrazten hasi dira, errealitate bilakatzeko helburuarekin. Suabrigits sortu berri den kolektibo feministak egin du lehen urratsa, eta Iruñeko emakume guztien parte hartzea nahi du, ahots guztiak bilduz guztien espazioa izan dadin.

Leticia Moreno, Paula Goñi eta Irati Oiarzun Suabrigits taldeko kideak dira. Joan den larunbatean egin zituzten aurkezpen jardunaldiak, Iruñeko Kondestablearen jauregian; beste emakume etxeen esperientziak ere jaso zituzten. Gogoratu dute EH Bildu, Geroa Bai, Aranzadi eta Ezkerra udal taldeek 2015ean sinatutako akordio programatikoak jaso zuela emakumeen etxea egiteko proposamena. "Oraingoz, ordea, ez dute ezer egin. Orduan, erabaki genuen elkartzea eta emakumeok espazio horren beharra aldarrikatzea", esan du Oiarzunek.

Emakume askok amestutako proiektua izatea nahi dute, herri mugimenduaren bidez sortutakoa. Ilusioz daude hiru gazteak, motibatuta, proiektu "bizia eta dinamikoa" eraman nahi dutelako aurrera. Sortu berri da Suabrigits kolektiboa, baina indarrez hasi dira, eta helburu zehatz bat dute: Iruñean emakumeen etxea sortzea. "Guk ideia bota dugu, baina argi dugu proiektua ateratzen denean taldea desagertuko dela; izan ere, desagertzeko jaio gara. Emakumeen etxeak indarra lortzen duenean, gure lana bukatu izanen da", argi du Oiarzunek.

Hazia erein dute, eta orain guztiei dagokie marrazten hastea. Hala ere, nork bere zertzelada eman du emakumeen etxeari buruz. "Etxe askorekin hitz egin dugu, eta oso desberdinak dira denak. Niri jarduerak eta ikastaroak egitea gustatuko litzaidake, sexualitatearen gaia lantzea, baratze bat izatea, lekurik badago ere bertan emakumeak bizitzea...", esan du Morenok.

Goñik, berriz, harremanak garatzeko eta emakumeak finkatzeko toki baten gisa irudikatzen du emakumeen etxea. "Gure lekua aurkitu behar dugu, eta bat egin emakume guztiek". Sortu berri den kolektiboaren leloa ahotan izan du Oiarzunek: "Gure leloa Poztasuna defendatu, amorrua antolatu da, eta hain zuzen ere, hori egin nahi dugu: borroka gaitezen gure eskubideengatik, baina gozatuz, abestuz eta dantzatuz. Ekintza politak egin nahi ditugu".

Iritzi asko jaso eta emakume anitzek haiekin bat egitea behar dute aurretik, eta gutxieneko adostasuna lortuta hasiko dira emakumeen etxea eraikitzen. "Emakumeen etxea ezin du bakarrik kolektibo batek eraiki; emakume guztien laguntza eta babesa behar dugu, guztiontzat izanen baita". Oiarzunek adierazi duenez, dagoeneko hainbat kolektibo feministak eta antolatu gabeko emakumek interesa agertu dute proiektu berriarekin. "Konturatu gara jendeak gogoa duela zerbait egiteko. Emakumeak ilusioz beterik daude, martxan jartzeko prest".

Iruñeko mugimendu feminista "nahiko sakabanatuta" dagoela iritzi diote, eta uste dute aukera "ezin hobea" dela guztiek bat egitea emakumeen etxean. "Beste etxeetako emakumeek esan digutenez, haien herri edo hiriko mugimendu feministak gehiago batu dira etxea izan eta gero", azaldu du Morenok. Hori lortu nahi dute haiek ere, eta proiektua emakume eta iritzi guztientzat zabalik egonen dela ziurtatu dute. "Azken finean, bide berean gaude. Ez bakarrik feministak, baizik eta emakume guztiak, kolektibitate bat gara, klase sozial bat gara. Elkar zaindu behar dugu, dibertitu eta ongi pasatu".

Oraindik ez dute oso argi zein izanen den kudeaketa edo nola lortuko duten emakumeen etxea, baina ez dute aukerarik baztertzen: "Izan daiteke Iruñeko Udalak erabilerarik gabe duen etxeetako bat uztea, edo izan daiteke guk bilatzea. Ez dakigu, baina argi dagoena da guztiok ados egon behar dugula erabakian", esan du Oiarzunek. Ezinbestekotzat jo dute espazioak independentzia eta autonomia izatea ere. Eraikitzeko orduan eta proposamenen orduan "originalak eta sortzaileak" izan nahi dute. Adierazi dutenez, dagoeneko 30 emakume inguruk interesa agertu dute emakumeen etxean.

Sororitatea helburu

Elkartasuna, enpatia eta sororitatea aipatu dituzte Suabrigits kolektiboko hiru gazteek. Helburuetako bat baita emakumeen artean laguntasun harremanak lantzea eta indarrak batzea: "Argi dago guztiok ez ditugula iritzi berak izanen, adibidez, prostituzioaren inguruan, baina beste hamaika gauzatan bat egin dezakegu. Zergatik ez horretan zentratu eta landu? Gauza asko ditugu egiteko", dio Morenok. Aberasteko gune bat izatea nahi dute, eta kolektibo bakoitzak bere identitatearekin eta bere borrokekin jarraitzen duen bitartean, guztien gune bat izatea. "Emakumeak ere askotarikoak garelako eta beste esperientzia batzuetatik asko ikas dezakegulako", dio Oiarzunek.

Hortaz, emakumeen etxeak "emakumeek nahi duten guztia hartuko luke", finean, emakume guztien elkargunea izanen delako. Badakite bidea luzea dela, baina gogoz eta ilusioz beterik ekin diote, bidean emakume gehiago batuko direlakoan eta etorkizuneko Iruñeko emakumeen etxea marraztu nahian.

Urtean lautan, postontzian
Eka 30, 20172017-06-29Albisteak, Euskara, Gizartea, Nafarroa0

Urtean lautan, postontzian

Edurne Elizondo
Anitzek uste zuten bide motza eginen zuela, baina bi hamarkada bete ditu, jada, Burlatako Axular aldizkariak. Izen bereko elkartearen ekimenez hasi ziren argitaratzen, 1997. urtean, eta, geroztik, ez du hutsik egin. Urtean lautan agertz...

Eka 30, 20172017-06-29Albisteak, Iritzia, Nafarroa0

Iritzia: Metro eta erdi

Jon Barberena
Bizitzak heriotzari zor dio duen balioa. Hauskorra eta galkorra izateak ematen dio balio hori. Bizitza bizitzea dugu bizibide, beharra eta nahia. Bizi beharra dago herioak eskaintzen digun denbora tartea, eta, badaezpada, urruntasunetik b...

Zenbakien atzeko gizakiak
Eka 23, 20172017-06-22Albisteak, Gizartea, Nafarroa0

Zenbakien atzeko gizakiak

Edurne Elizondo

Asteburu bakar batean Mediterraneo itsasoan 100 edo 200 pertsona hil direla esaten digute telebista kateek; garrantzirik eman gabe; pertsonak beharrean, zenbakiak aipatuz. Eta ematen du hondamendi natural batek hil dituela. Ez digute azaltzen zergatik ziren txalupa batean; zergatik ez duten bidaia egin hegazkinez. Errealitatea itxuragabetzen dute, zenbakien atzean dauden aurpegiak, zenbakien atzeko pertsonak ezkutatu arte".

Hedabideek egiten duten kontakizunaz harago, errealitate hori zuzenean eta bere gordinean ezagutu nahi du Bea Beorlegik; estatistika huts bilakatzen dituzten gizakiak ezagutu. Zabaldiko kide da, eta datorren uztailaren 14an Euskal Herritik Melillarantz (Espainia) abiatuko den elkartasun karabanan izanen da. Iaz, Greziara antolatu zuen bidaia Mugak Zabalduz ekinaldiak, eta, aurten, hegoaldeko mugari egin nahi izan dio so. Gertu, eta, aldi berean, hagitz urrun dagoelako. Hango errealitatea, oraindik ere, arrotz delako herritar anitzentzat. Han gertatzen dena ikustera, kontatzera eta salatzera joan nahi du Beorlegik Melillara.

Hamaika bilera egin dituzte jada karabanarekin bat eginen duten Iruñeko elkarteek eta eragileek. Iruñea Harrera Hiria dinamikaren ingurukoak dira gehienak. Asmoa da Nafarroatik autobus bat abiatzea; Hego Euskal Herriko bertze herrialdeek ere bat egin dute ekinaldiarekin. "Denera, 4-5 autobus betetzea espero dugu", azaldu du Beorlegik. Hilaren amaierara arte bada denbora, oraindik ere, izena emateko. Bi helbide badira hori egiteko: abriendofronteras.net eta karabanamugakzabaldu@gmail.com.

Bidaia hasteko gogoz da Beorlegi. Argi du esperientziak ahalbidetuko duela zubiak eraikitzea Europako politika migratzaileen aurka ari diren elkarteen eta pertsonen artean, eta elkarlan horrek ekarriko duela egun Europan gertatzen ari dena ozenago salatzeko aukera. "Ezin dugu telebistari so jarraitu, 'zer gaizki' esanez, baina deus egin gabe; hitzak bainoago, ekintzak behar ditugu", berretsi du Beorlegik.

Hesia, mafiak eta Polizia

Saharaz hegoaldeko migratzaileekin batera, Siriako gerratik ihes egin duten errefuxiatu ugari ere ailegatu dira Melillako mugara, bertzeak bertze. Hesira igotako pertsonak erakusten dituzten irudietan, halere, Saharaz hegoaldekoak baino ez dira agertzen, babesa eskatzeko bulegoa dagoen arren, Saharaz hegoaldekoentzat hagitz zaila delako bide horretan aurrera egitea. Bulegoa 2014. urtean zabaldu zuten, eta, ordutik, urte hasierako Espainiako Gobernuaren datuen arabera, 9.600 pertsonak eskatu dute babesa; gehienak Siria, Yemen, Irak eta Libiakoak dira.

Saharaz hegoaldeko migratzaileen kasuan, oztopo anitz dituzte. Marokoko Poliziak ez die Espainiara ailegatzen uzten, babesa eska dezaten. Mafiek kontrolatzen dute migratzaileek Marokon egiten duten bidea, eta ez dira dirua galtzeko prest. Espainiak, gainera, hagitz protokolo zorrotz eta gogorra du Saharaz hegoaldeko pertsonentzat, eta babesa eskatzeko benetako aukerarik gabe uzten ditu.

Beorlegik ez dio so egin nahi Melillako mugara ailegatzen direnen jatorriari; ezta sorterria uzteko izan dituzten arrazoiei ere. "Errefuxiatuen eta migratzaileen arteko dikotomia bazter utzi nahi dugu, denok dugulako toki batetik bertzera mugitzeko eskubidea".

"Dirua mugitzeko arazorik ez da; gizakientzat, berriz, hesiz bete nahi dute Europa", erantsi du. Melillako hesian muga hori gainditu nahi dituztenak momentuan kanporatzen dituztela salatu du Beorlegik. "Legez kanpo jokatzen dute, eta pertsonen eskubideak urratzen dituzte; erabatekoa da zigorgabetasuna". Hesia, berez, Espainiako Gobernuaren menpeko lurretan da, baina gobernu horrek dio guardia zibilek edo Espainiako poliziek osatutako giza hesia gainditu behar dutela migratzaileek, Espainian direla onartzeko. Melillako hesian lan egiten duten gobernuz kanpoko hainbat erakundek salatu dute idatzi gabeko protokoloa dela hori, eta ahalbidetzen duela Saharaz hegoaldeko pertsonak Marokora itzultzea, hesitik jaitsi bezain pronto. Konorterik gabe ziren pertsonak ere kanporatu izan dituztela salatu dute erakunde horiek.

Bea Beorlegik bertze auzi bat jarri nahi izan du erdigunean: egunero Marokotik Espainiako muga zeharkatzen duten zama eramaileena. "Ikaragarria da emakume horiek garraiatzen duten pisua; enpresek zergarik ez ordaintzeko erabiltzen dituzte emakumeok, eta muga zeharkatzeko unean sortzen diren jende oldeetan hainbat hil dira jada".

Espainiak eta Marokok duten ardura agerian utzi nahi du karabanak, eta migrazioari buruzko beren politikak salatu. "Europako Batasunak Maroko eta Turkia erabiltzen ditu lan zikina egiteko; bidean, migratzaileen eskubideak urratzen dituzte, etengabe".

Melillako errealitate gordin horiek ezagutu eta salatu nahi ditu uztaileko karabanak, eta, aldi berean, hango eguneroko latz eta konplexuan harrapatuta direnei elkartasuna agertu. Melillan bat egiten duten migratzaileak laguntzeko lan egiten duten elkarteekin ere harremanak sendotu nahi dituzte. "Gutxi dira, baina lan garrantzitsua egiten dute, eta elkartasuna agertu nahi diegu haiei ere".

Lehen helmuga, Bardea

Uztailaren 14an abiatuko da karabana, eta, egun horretan bertan, Bardea izanen dute parte hartzaileek lehendabiziko helmuga. Hango tiro eremuaren aurkako ekitaldia eginen dute, azpiegitura horren gisakoek nazioarteko gatazketan betetzen duten rola salatzeko. "Siriako gerra urrun dugula iruditzen zaigu, baina gure etxean ari dira gero nazioarteko gatazketan erabiliko dituzten armak probatzen; ezin dugu bazter utzi nazioarteko potentziek gatazka horien sorreran duten erantzukizuna ere", erran du Bea Beorlegik.

Uztailaren 15ean Madrilera iritsiko da karabana, eta, biharamunean, berriz, Andaluziara (Espainia). Algecirasen, bertzeak bertze, CIE atzerritarrentzako zentro itxiaren aurrean protesta eginen dute. Uztailaren 16an, Malagan izanen da karabana, eta handik abiatuko da Melillarantz. Melillatik Almeriara eginen dute bidea, eta hango negutegietan azken protesta egin eta gero, Nafarroarantz itzuliko dira hemendik joandako parte hartzaileak, uztailaren 22an.

Gogoz da Beorlegi, eta gizartean errefuxiatuen aldeko jarrera nagusi dela argi du. "Ezin dugu ahaztu herritarrok badugula gauzak aldatzeko gaitasuna", erran du. Adibide gisa aipatu du Cheikh Dieng senegaldarraren auzia; duela hamar urte ailegatu zen Txantreara, eta kanporatzeko agindu du, orain, epaile batek. Auzokideen babesa eta elkartasuna jaso ditu. "Hori da bidea; nahi dugun tokian bizitzeko eskubidea dugu".

Errefuxiatuen nazioarteko eguna izan zen asteartea. Hogei pertsonak egiten dute ihes sorterritik, minutuero. 2014tik, 14.000 baino gehiago hil dira Mediterraneoan, itota. Zenbakiek atzean dauden gizakiak ezkuta ez ditzaten joanen da Bea Beorlegi Melillara.