Aragoi ibaiaren emariak eragindako burrunbak herritarren ahotsak apaldu ditu. Ura gardena da, eta indarrez egiten du bere bidea. El Sotillotik ibaiari so gelditu dira Murillo el Frutoko alkate Diego Palacios (Aurrera Murillo) eta, harekin batera, herriko eremu hori lehengoratzeko lanean ari diren bertze herritar batzuk. Emplea fundazioak sustatuta, Rio-Viviendo proiektua garatzen ari dira, populazioari eusteko estrategia baten barruan: ibaiari duen...
«Martin Villa Barne ministroa zenean, 125 pertsona hil zituzten, astero bat ia»
Frankismoaren hondarrean, 1973an, ekin zion langileen eskubideak defendatzeko abokatu lanari Sabino Cuadrak (Amurrio, Araba, 1949). Bizkaiko Ezkerraldean egin zituen laneko lehen urteak, Barakaldon, eta 1976ko martxoaren 4ko goizean ezagun batek abisua eman zion: «Etor zaitez ziztu bizian, sarraskia egin dute». Bezperan Gasteizen egindako sarraskiaz ari zitzaion ezaguna. Komunikabideak oraindik Espainiako Poliziaren oldarraldiaren berri eman gabeak zirela abiatu zen Cuadra Gasteizera, eta zaurituekin...
Ezongia, gogoetarako eremu
«Garai historikoa da egungoa: inoiz ez gara mintzatu orain bezainbertze sufrimenduaz eta ondoezaz. Ezongia nonahi dago, eta, ondorioz, nonahi eragin ditzake galderak. Ondoeza topagune bat da, gogoetarako eremu bat». Javier Erro psikologoak erran ditu hitzok (Valentzia, Herrialde Katalanak, 1988), Iruñeko Katakrak liburu dendan. Han aurkeztu du bere azken liburua: El malestar es otra cosa (Ondoeza bertze zerbait da, Bellaterra, 2024)....
Indarkeria matxista pairatu duten andreentzako gida bat sortu du Flor de Africak
Flor de Africa erakundeak indarkeria matxista jasan duten emakumeentzako gida bat aurkeztu du. Kulturarteko ikuspegi batetik landu dute txostena, eta Nafarroan bizi diren Afrikako emakumeei zuzenduta dago, batez ere. Ekainaren 24an egin zuten aurkezpena, Iruñeko Emakumeen Etxean. Gidaren aurkezpenaren ostean, diplomak entregatu zizkieten erakundeko hamabost emakumeri. Indarkeria matxistaren aurrean aldaketarako eragile izateko formakuntzak jaso dituzte ekainean, eta ondoren jaso zuten...
Ez dugu erasorik onartuko
Jaiak hasi dira jada nonahi, eta berehala hiriburuko sanferminak ailegatuko zaizkigu. Orain dela urte batzuk —duela bederatzi urte, hain justu—, Iruñeak ospe ikaragarria hartu zuen jaietan gertatutako manadaren talde bortxaketaren ondorioz. Nire ustez, Iruñeko Udalak oso ongi egin zuen gertatutako erasoa lehendabiziko lerroan jarri zuenean. Biztanleen artean elkarrizketa kontrajarriak sortu ziren. Batzuentzat gertatutakoa hain larria eta lotsagarria izan zen, uste baitzuten onena...
Bizirik dira gazteak saretzeko bideak
Gazteek sorturiko jarduerak finantzatzea dute helburu Nafarroako Gazteriaren Institutuko aurrekontu parte hartzaileek. Guztira, 30.000 euro eman dizkiete Teranga, Alde Zaharra Berpiztu, Erritmo Latinoak Oibar Inguruan eta Labajerako Harrobia proiektuei. Bozka bidez aukeratzen dira, eta hurrenez hurren, 157, 126, 90 eta 86 boto eskuratu dituzte. Proiektuon bidez, musikarien arteko sinergiak sortu, gazte ekintzailetza sustatu, Tuterako memoria historikoa berreskuratu eta kulturartekotasuna hauspotu...
«Gerora begirako solasaldiak sortu nahi ditugu liburuaren bidez»
Hainbat urtetako proiektua izan da El barrio en el centro. Medio siglo de movimiento vecinal en el Casco Viejo de Iruña [Auzoa erdigunean. Mende erdia Iruñeko Alde Zaharreko auzo mugimenduan] Helena Bengoetxea kazetariarentzat (Iruñea, 1967). Iruñeko Alde Zaharreko AZ sareak sustatu du liburua, auzoaren memoria jasotzeko. Bengoetxeak gaztelaniaz idatzi du, baina hainbat eragilek euskarazko testuak gehitu dizkiote —Sagrario Alemanek, Alberto Barandiaranek,...
Mahats zuriaren barietate berri bat aurkitu dute Arellanon
Nafarroako Gobernuak mahats zuriaren barietate berri bat aurkeztu du Erriberrin, musa izenekoa. Arellanon aurkitu zuten, 2008an; Patxi Goñi herriko nekazariak Evena Nafarroako Bitikultura eta Enologia Agentziako teknikarien laguntza eskatu zuen, cabernet sauvignon barietateko 35 urteko bere mahastian mahats zuriak zituen mahatsondo bat aurkitu baitzuen. Evenako kideak hura aztertzen hasi ziren, eta 2017an, Nafarroako mahatsondo barietateen inguruko lanetan bilatu eta gero, Arellanon...
Komunitatean bizi, Pirinioetan gelditzeko
Herritar askok nahi dute Pirinioetan lan egin eta bizi. Baina hango herrietan gelditzeko zailtasunak dituzte. Etxebizitzarena da zailtasun nagusietako bat: arazo asko dituzte behar duten etxebizitza aurkitzeko. Auzi horri eta despopulazioari aurre egiteko, Gu Pirinioa plataforma Pirinioetako Coliving Sarea sustatzen ari da Nafarroan. Komunitatean bizitzeko eredu bat da coliving-a. Egun, bi egitasmo daude Nafarroan: Erronkarin eta Otsagabian. Halere, eredu hori...
Bitxi bat, herria eta kultura errotzeko
«Harribitxi bat da». Horixe nabarmendu du Nafarroako Filmotekako programazioko arduradun Alberto Cañadak, Cinema Acedo. Historia y magia de un cine rural dokumentalean, areto horri buruz. Sandra Urrak (Lizarra, 1996) eta Iker Oizek (Iruñea, 1986) zuzendu dute lana, Acedoko Estemblo kultur elkarteak sustatuta. Herrian denak bat datoz Cañadarekin: garbi dute herriko zinema harribitxi bat dela. 1960. urtean ireki, eta 1978an itxi...