Martxoaren 14an, Endometriosiaren Nazioarteko Egunean, Nafarroako Hitza-k Asenna Nafarroako Endometriosi Elkarteak ekoitzitako dokumentalaren eta endometriosiaren nondik norakoen berri eman zuen. Albistea irakurtzean, nagusiki honakoak eman zidan arreta: sei emakumek sortu zuten Asenna 2022ko abenduan, eta orain 50 kide inguru ditu. Datuei erreparaturik, endometriosiak emakumeen %10-15i eragiten die, gutxi gorabehera; beraz, bi datuen arteko arrakala argia da. Ez hori bakarrik: datuok gaixotasunaren...
Denen artean sortu, eta denentzat
Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Kontrako Nazioarteko Eguna da gaurkoa, eta bihar, mugimendu antirrazista karrikara aterako da Iruñean: manifestaziora deitu dute, 12:00etarako, Merindadeen plazan. Urtean behingo lerroburuez, diskurtsoez eta mezuez harago, ekintzaile antirrazistek arrazakeriari eusten dion egituraren aurka egitera deitu dute. [articles:2139064] Nafarroan bada arrazakeriaren eta xenofobiaren aurkako plan bat, 2022tik, eta bada plan hori osatzeko sortutako arrazakeriaren eta xenofobiaren kontrako lege...
Oier Sanjurjo izanen da Nafarroako Ikastolen Elkarteko lehendakaria
Nafarroako Ikastolen Elkarteak (NIE) lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari. Atzo gauean egin zuten asanblea, eta osoki berritu zuten Artezkaritza Batzordea. Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok. Ez da pertsona ezezaguna Nafarroan, Osasuna futbol taldeko jokalari ohia baita. Haren izendapena «bizitza profesionalean eta pertsonalean» balio kooperatiboei begira izan duen konpromisoarekin lotu du NIEk. «Ezaguna da euskara...
«Enpresak egoerarik zaurgarrienean direnen aurka egin du»
Olga Larraiozek (Iruñea, 1969) Nasuvinsa Nafarroako lurzoru eta etxebizitza enpresa publikoan eman ditu azken urteak lanean. Administrari lanetan aritu da han, otsailaren 28ra arte. Kontratua ez diote berritu, eta karrikan gelditu da, bertze lau lankiderekin batera. Denak dira emakumeak, eta bik desgaitasunen bat dute. Larraioz da bi horietako bat. Nasuvinsako langile batzordeko presidentea izan da, ELAko kide gisa. Hedabideetara bidalitako...
Euskarak bidea egin du Pirinioetan
Pirinioetan 1985. urtean ireki zituzten lehenengo euskaltegiak, Agoitzen eta Aezkoan. Agoitzen, Idoia Zabalza hasi zen eskolak ematen, eta Aezkoan, berriz, Josu Eseberri. Bide luzea egin dute gaurdaino: berrogei urte bete dituzte aurten. Erronkarin, Urrotzen, Aurizperrin, Zubirin eta Ezkarozen ere ireki zituzten euskaltegiak, eta gaur egun 160 ikasle eta zazpi irakasle dira. Baina bidea ez da beti erraza izan. «Josu Eseberrik beti...
Antzerkia
Herri txiki, pobre eta itsusi batean hazi nintzen. Baina apreziatzen dut. Bertan jaio nintzenean, ez zegoen ospitalerik; horren ordez, osasun postua genuen, herriaren goialdean. Nitaz han erditzea erabaki zuen gure amak. Ez dakit zergatik, ez naiz ausartzen galdetzera. Bogotatik nahiko gertu dago herria. Eliza parkearen erdian, nola ez, merkatua, udala, Polizia, noski, eta eskola. General Santander eskola, han egin nuen lehen...
Asenna elkarteak dokumental bat ondu du endometriosiaren errealitatea erakusteko
Asenna Nafarroako Endometriosi Elkarteak gaitz horri buruz ondu duen dokumentala estreinatuko du gaur Iruñean, Endometriosiaren Nazioarteko Egunean. Sei emakumek sortu zuten Asenna, 2022ko abenduan, eritasun horren berri emateko. Orain 50 kide inguru ditu, baina hasierako helburu bera: endometriosiak jota daudenen bakardadeari aurre egitea, diagnosi goiztiarra lortzeko urratsak egitea, eta endometriosia dutenen arteko sarea osatzea. «Hobera egin dugu, baina oraindik badugu...
Lur azpiko ondarea zaindu nahi dute
Nafarroak badu ondare bat lur azpian: hamaika kobazulo eta leize, eta hamaika altxor zulo horien barruan. Iraganak utzitako arrastoen gordailu dira koba horiek, bertzeak bertze. Tarteka, espeleologoen jarduerari esker, aztarnak argitara ateratzen dira. 2017an, hain justu, Sakon espeleologia taldeko kideek duela 11.000 urte baino gehiagoko giza hezurdura bat aurkitu zuten Erroibarko Errotalde I haitzuloan: Loizuko gizona. Espeleologoek egiten duten lanaren...
«Zaila izaten da euskaraz hitz egiten duten irakasleak topatzea»
Inmaculada Lizasoain (Tafalla, 1964) Estatistika, Informatika eta Matematika Saileko Aljebra arloko irakaslea da NUP Nafarroako Unibertsitate Publikoan. Zientzia Matematikoak ikasi zituen Zaragozan (Espainia), eta doktoretza tesia egin zuen gero, NUPen. 2021ean unibertsitateko komunitatearen ararteko izendatu zuten, eta aurten berriro eman diote kargua. Zein da unibertsitateko komunitatearen arartekoaren eginkizuna? Hainbat funtzio ditu. Eginkizun nagusia aholkatzea da. Ikasleak etorri ohi dira, aldaketa...
Atzerako begirada prostituzioari
Burdinazko hesi bat eta etxeen artean dagoen kale luze eta itxi bat. Iruñeko Portalapeko belena da. Sarreran jendea prest da, Amaia Nausia Pimoulier historialariak gidatuta, bostehun urte atzera egin eta prostituzioaren historian murgiltzeko. Nolakoa zen Iruñea duela bost mende? Nortzuk ziren sexu langileak? Zergatik? Non aritzen ziren? Zer-nolako tresnekin zigortzen zituzten? Galdera horiek eta beste asko erantzun zituen Nausiak otsailaren...