Onartu behar dut ez naizela inoiz bertsozalea izan, edo, hobeto esanda, bertsolaritzazalea izan, ze bertsoak txikitatik gustatu izan zaizkit; irakurri eta idatzi ere idazten nituen, baina gaztelaniaz. Kontua da, haurra nintzela, nire euskara oso-oso mugatua zela. Aitaren familiarekin elkartzen ginenean izan nuen bertsolaritzarekin lehen harremana. Bazkalondoetan osaba batzuk bertsotan hasten ziren, baina nik ez nuen piperrik ulertzen eta deskonektatzen nuen....
«Ongi gaudenean hasi beharko genuke heriotzaz hausnarketa egiten»
Pablo Etxeberria Esparza soziologoak (Iruñea, 1994) mendebaldeko gizarteetan heriotza kudeatzeko moduez egindako tesia aurkeztu berri du NUP Nafarroako Unibertsitate Publikoan. Reaprender a morir. Narrativas contemporáneas sobre un universal izenburupean (Hiltzen berrikasi. Auzi unibertsal bati buruzko narrazio garaikideak), erlijioaren eraginaz, paradigmen aldaketaz, Aurretiazko Borondateen Agiriaz eta bertzez egin du gogoeta. Zerk eraman zaitu heriotzaren auzia jorratzera? Eutanasiaren gaia lantzen hasi nintzen...
Ingurumen kontzientzia zabaltzen
Lamis Farghalik, Manuela Henaok, Leire Camposek eta Sofia Montorik sari bat jaso berri dute Madrilen: Redeiak antolaturiko RedeSTEAM lehiaketa irabazi dute. Neskak zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematika ikastera bultzatzea da lehiaketa horren helburua, eta DBH Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 3. eta 4. mailako eta LH Lanbide Heziketako ikasleei zuzenduta dago. Iruñeko Gurutzeko Plaza institutuko DBHko laugarren mailako ikasleak dira Farghali, Henao,...
Lorcaren poemetatik Sarasatera
Urratsez urrats egindako bidea. Horixe ikusten dute Ekhi eta Urko Ocaña anaiek (Iruñea, 1978 eta 1984), begirada atzera botatzen dutenean. Zorongo musika taldeko kideak dira, Maria Etxeberriarekin, Edurne Aizpunekin, Jose Luis Gomez Koki-rekin, Antonio Garderekin eta Keko Galindorekin batera. Taldeak flamenkoa du oinarri, baina atea zabalik izan du, hasieratik, bertze hainbat doinuri toki bat emateko. Musikak solasean jartzeko gogo eta...
Memoria gordetzen duten irudiak
«Herri guztietan egin beharko litzateke». Rosa Errandonea beratarrarenak dira hitzak; Berako memoria bizi bilakatu da Errandonea, Jose Antonio Totono nebarekin batera. Bizitza osoa eman dute biek herri horretako argazki zaharrak biltzen, eta herriko bestak, ohiturak eta egunerokoa dokumentatzen. Beratarrak liburua da elkarrekin ondu duten azken lana. Altzate karrikako euren etxea karpetaz eta agiriz betea dute, eta etxez etxeko historia, apalategietan jasoa....
Haiek eta gu
Mandarinak pisatzeko errenkada egiten nengoela, alboan neuzkan adineko bi emakumeren arteko elkarrizketa entzuten hasi nintzen. Holako egoeretan, hain gertu egonda, norberak nahi gabe jartzen du belarria eta ondorioz, denetarik entzutea tokatzen da. Izan liteke eguraldiaren inguruko hizketa hutsal bat, politikari buruzko eztabaida bat edo aurrekoan gertatu zitzaidan moduan, aurreiritziz beteriko komentario bat: «Adi, bi morito sartu berri dira». Ito txikigarriak, euren...
«Gaixoekin dugun harremana da familia medikuon superboterea»
Pilar Arroyok (Huesca, Espainia, 1956) ez du mediku sena galdu, duela bi urte erretiroa hartu arren. Aspaldiko gaixo batekin egin du topo elkarrizketa egitera bidean; herritarrak Arroyo zoriondu du, Nafarroako Gobernuak eta Nafarroako Medikuen Elkargoak eman berri dioten Sanchez Nicolay sariagatik. Zoriontzeak «biziki» poztu du sendagilea, baina lanbideari buruzko kezka aipatu nahi izan du, deus baino lehen. «Kontsumo ondasun bilakatu...
Jakintza handitzeko asmoz
Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak ijito herriaren inguruko hezkuntza materialak eta liburu bat prestatu ditu, herrialdeko eskoletan banatzeko asmoarekin. Euskaraz eta gaztelaniaz osatu dituzte testuak. Bruno Jimenezek prestatu ditu hezkuntza materialak. Casedako Francisco Javier Saenz de Oiza ikastetxe publikoko zuzendaria da Jimenez, eta 21 jarduera bilduma atondu ditu, Haur eta Lehen Hezkuntzan txertatzeko. Helburua, ijito herriaren historia eta kultura ezagutzea, eta,...
Animalien arrastoak egunerokoan
Biologiak eta etnografiak bat egin dute Erronkaribarko fauna izenburuko liburuan (Lamiñarra, 2024). Gotzon Perezek eta Pablo Ordunak idatzi dute, Enrique Bakero biologoaren eta Concha Pasamar, Lorea Larraia, Javier Muñoz eta Javier Alvarez ilustratzaileen laguntzarekin. 160 animaliak baino gehiagok osatutako zerrenda bat jaso dute liburuan, animalion marrazkiekin; basurdeek, orkatzek, hontzek edo hartzek zer jaten duten eta zer-nolako habitatak gustuko dituzten azaldu...
Auzoak hitza har dezan
«Auzotarren bultzada funtsezkoa izan da. Ez dute amore eman, eta, bultzada horri esker, orain gertuago dugu Sanduzelai auzoari irtenbidea emateko unea». Iruñeko alkate Joseba Asironenak dira hitzak. Hiriburuko Sanduzelai auzoko Civivixeko areto nagusian erran zituen, urriaren 16an, auzo hori eraldatzeko ideien lehiaketan hautatutako hiru proposamenak aurkezteko egindako ekitaldian. Asironekin batera, Iruñeko Udaleko zinegotzi Joxe Abaurreak (Hirigintza) eta Aitziber Campionek (Hiritarren...