Iruñeko espetxe zaharra botatzeko lanek hilabete iraun zuten, 2012ko irailaren 4tik urri arte. Baina bertan egin behar duten parkeko lanak mantsoago doaz. Lan horiek aurreko udan hasi ziren, espetxea eraitsi eta ia hamar hilabetera. Udalak agindutakoaren arabera, lanak udaberrirako bukatuko dituzte. Horrek guztiak 100.000 euroko aurrekontua du, eta, besteak beste, txakurrentzako gunea, soinketa egiteko aparatuak eta saskibaloi jokalekua jarriko dituzte.
“Ezinbestekoa da komunikazio baliabideak ondo menperatzea”
"Justizia sentimendu bat da, ideal bat. Sentimendu hori denborarekin alda daiteke. Gure betebeharra da ideal horretara ahalik eta gehien hurbiltzea", azaldu du Eduardo Santos abokatuak (Iruñea, 1973). Askok bezala, ziurtasun handirik gabe aukeratu zituen unibertsitateko ikasketak. Historialaria izan nahi zuen Santosek, baina, azkenean, zuzenbide ikasketak egin zituen. Baina ez da bokaziozko abokatua. Ikasketak bukatu, eta lanean hasi zen, abokatu-laguntzaile gisa; orduan piztu zitzaion ofizioarekiko grina. Hamazazpi urte daramatza lanean. Egun, abokatua izateaz gain, zuzenbide eskolak ematen ditu unibertsitatean. Egunerokoan mila zeregin ditu: bezeroekin bildu, administrazioarekin hitz egin, legeak ikasi eta abar. Epaiketek gatazken azken aukera izan behar dutela uste du Santosek. "Nik esango nuke beti saihestu behar dela epaiketara heltzea. Beti ez da posible izaten. Behin epaiketan egonda, ezinbestekoa da komunikazio baliabideak ondo menperatzea".
Santosen aburuz, abokatuen zeregina itzultzaile baten lanaren antzekoa da. "Hizkuntza judiziala dago alde batetik; hori boterearen hizkuntza da, kaleko hizkuntzarekin zerikusirik ez duena. Gu erdian gaude. Itzultzaileak gara, kaleko jendeari azaldu behar diogu botereak zer dioen". Gauzak era ulergarrian azalduz irabazten du Santosek bezeroen konfiantza. Hori da abokatuen beste gakoetako bat. "Bezeroak eta abokatuak konfiantza izan behar dute. Hori existitzen ez bada, akabo. Abokatuak bezeroaren interesak defendatu behar ditu; horregatik ordaintzen dute". Horretarako, profesionaltasuna behar-beharrezkoa da Santosentzat. "Norberaren ideiak, bezeroarekin alderatuz gero, oso ezberdinak izan daitezke, baina abokatuak bezeroa defendatu behar du, akaso legeak arrazoia ematen diolako edo bezeroaren jarrera errespetatu behar delako". Hiltzaileak ere defendatzeko prest dago Santos. Haren ustez, gakoa profesionaltasuna da. "Ni abokatua naiz; nire betebeharra ez da hiltzea, hiltzailea defendatzea baizik. Askotan ez diot bezeroari galdetzen hark egin duen ala ez; hori ez da nire lana. Epaileak erabaki behar du hori, frogekin, lan tekniko batekin eta abar". Hala ere, Santosek ez ditu hartzen heltzen zaizkion kasu guztiak: "Erabat ados ez banago bezeroak eskatzen duenarekin, ez dut hartzen kasua. Nire arazo pertsonala izan daiteke, eta kasu horretan azalduko nioke zergatik ez zaidan ondo iruditzen haren jarrera. Kasuan ez badut sinesten, ez naiz gai hori defendatzeko".
"Jendearen eskubideak defendatzea, hori da praktikan abokatua izatea". Horregatik lan egiten du Santosek abokatu gisa, ideia erromantikoa dirudien arren. "Bestela, zertarako?", galdetu du. Santosen aburuz, Iruñea hiri txikia da, eta gisa horretako hirietan ez dago zuzenbidearen alor batean espezializatzeko aukerarik. "Denetarik egin dut nire karreran. Hiri txikietan ez dago bulego erraldoirik; ez dago ataletan banatzeko moduko bulegorik". Hala ere, ezin da dena jakin. Bizitzaren gorabeherak direla eta, bi gaitan sakondu du bereziki: espetxe eta zigor zuzenbidean. Haren aburuz, zigorrak handitzeko izan dira azken hamabost urteetan Espainiako politika kriminalean hartu diren neurriak. "Politikariek eta demagogoek esaten dute zigorrak gogortuz delituak bukatuko direla. Gainera, zigor kode berria ezartzea oso erraza da".
Aldaketa horietan komunikabideek erantzukizun handia dutela uste du Santosek. "Gauza asko aldatu egiten dira, albistegiak dioenaren arabera". Gobernuek presio soziala kudeatzen dutela dio Santosek. Haren ustez, horren guztiaren helburua da jendea ahalik eta gehien kontrolatzea eta estatuak biolentziaren monopolioa indartzea. "Baina jendeak ez dio bere buruari galdera bat egiten: zer gertatzen da gero? Zer gertatzen da kartzelan? Zer gisatako gizarteratzea egiten da espetxeetan?", galdetu du Santosek. Haren arabera, espetxeak aztertuz gero, ikusten da mina baino ez dutela sortzen. "Gizarteratzearen ideologia guztiz galdua dago".
"Espainiako demokraziako lehen legea espetxe legea izan zen. Lege hori oraindik indarrean dago, eta argi eta garbi esaten du espetxearen helburua gizarteratzea dela. Legea idatzi zenean, oso aurrerakoia zen. Baina baliabideak jarri behar dira horretarako", azaldu du Santosek. Egun espetxeetan segurtasunaz baino ez direla arduratzen uste du. Horren adibide argia Iruñeko espetxea dela dio. "Espetxe zaharrean baino okerrago daude presoak espetxe berrian. Erdi hutsik dago kartzela, baina preso guztiak bi modulutan dituzte pilatuak. Erabat masifikatuta daude, ezer egin gabe eta inolako aukerarik gabe".
Ingurumen arloan ere lan garrantzitsua egiten du Santosek. Sustrai Erakuntza fundazioarekin lan egiten du, eta Nafarroako azpiegitura "jasangaitzei" erantzun juridikoa ematen die, horien inguruko ikerketak bideratzen eta laguntzen. Besteak beste, abiadura handiko trenaren eta Olatzagutiko errausketa plantaren aurka lan handia egin dute.
Libra nazak, Jauna
Libra nazak sorbalda gainean daramadan zama astun honetatik. Bazakiat ez naizela bakarra pisu nekagarri hau eramaten. Bazakiat milaka garela madarikazio hau bizi dugunok. Baina Sisifo nola, neu ere bakarrik sentitzen nauk harria, harritzarra, harkaitza Ezkaba mendiaren gailurrera behin eta berriz igotzen.
Berripaper honetako zutabe edo artikulua idazten hasi nintzelarik, neure buruari ezarri nioan agindua —herorrek emanen bahu ere indar handiagoa izanen ez lukeena—, agindu irmoa inondik inora, biraorik ez duen hizketa garbi hau hagitz gutxitan izanen zela nire idatzien gai, zio edo helburu. Alegia, euskararen inguruan noizbehinka bakarrik izkiriatuko nituela nire pentsamenduak. Badituk hiru urte horretan ari garela, eta manua bete diat nola edo hala.
Baina nire aitzineko artikuluak euskara hartu zian hizpide, eta, beraz, orain irakurtzen ari haizenak bertze gai arras ezberdina jorratu beharko likek. Baina ez duk hala. Nik sinesten diat hire baitan, Jaungoiko eta Gizon egiazkoa, eta hire misterio guztietan; eta sinesten diat gure fedearen bertze misterio guztietan, eta nahi diat bizi eta hil fede honekin. Baina ene kapitain, errege eta enperadore handi, lehenbiziko tronuan gloriaz eta edertasunez beterik haizena: oraingo honetan ere ezin zioat zama honi gehiago eutsi. Harria erortzen utziko diat. Berriz.
Mintzatu nahi nikek tartalariei ezarri dieten zigor bidegabeaz. Hitz egin nahi nikek PISA txostenean Nafarroa sailkapen onean utzi duten nerabe arduratsu eta jatorrez. Solastatu nahi nikek aurrekontuen inguruan PSN jokatzen ari den hondarreko antzerki lanaz. Ele egin nahi nikek Nafarroaren egun ofizialari benetako zentzua eman dion Espainiako ereserki sartu berriaz. Berbetan jardun nahi nikek Parot doktrina bertan behera utzita kalera atera diren presoei egin zaizkien harrera ezkutukoez… Edo, bertzerik ezean, neguaren gorriaz.
Eta, ene Jaun maitagarri eta infinituki on, jakin ezak, oro har, Job santu jazarriak baino pazientzia handiagoa erakusten dugula hiri buruzagiko euskaldunok. Baina madarikazioa hain duk handia, arrastatzen dugun gurutzearen zama hain duk neurrigabe eta gehiegizkoa, eta gure etsaiaren tema hain duk bukaezina, ezen haragiaren ahuleziatik hurbilago gaudenok ezin baitiogu tentazioari muzin eta izkin egin, eta, halabeharrez, erantzun behar izaten baitiogu usain goxodun gure hizkuntza txukun eta argiari egin dioten azken erasoari.
Berriz ere, euskara dianaren erdian paratuz, nazka, higuina eta asperra eragin zigutek ardi otzan eta axolagabe bagina bezala gobernatzen gaituzten agintari zital ustelek. Eta, hartara, ni eta ni bezalako ahulak karrikara aterako gaituk hurbilen asteazkenean, hilaren 18an, gure hizkuntzaren defentsan. Baina, mesedez eta faborez, otoi eta arren, madarikazio honetatik libra nazak, Jauna.
Dormitaleria 54n salgai dauden artelanen gehienezko prezioa, eurotan.
Dormitaleria 54 galeria berezia denez, artista eta bezero artean ez dago bitartekaririk. Artelanei gehienezko prezioa jartzen diete. Galerian ezin da 300 euro baino garestiagoa den artelanik saldu.
‘Jalgi hadi taulara’ lelopean ospatuko dute Antzerkizale Eguna
"Nafarroan ez da erraza antzerkigintza eta euskaragintza uztartzea. Baina, oztopoak oztopo, elkarlanean, hausnartuz, sortuz, arituz egingo dugu, lortuko dugu", horrela diote Ehaze Euskal Herriko Antzerkizaleen Elkarteko kideek. Antzerkizale Eguna egin...
“Ekintzaileen argazkiak ateratzea gustatzen zait”
Iñaki Basterrak (Zaragoza, Espainia, 1974) egindako bi argazki daude Dormitaleria 54 galeriaren urteurrenaren harira atzotik martxan dagoen erakusketan. Pozik dago, diziplina ezberdinetako artisten arteko harremana indartzea lortu duelako.
Noiztik zara Dormitaleria 54ko kidea?
Ia-ia galeria sortu zenetik naiz bertako kide. Urtarrilean-edo hasi nintzen. Batez ere, argazkigintzan aritzen naiz, eta nire lana ezagutarazteko modua izan da.
Atzotik zure bi lan ikusteko aukera dago galerian. Zein bi argazki aukeratu dituzu erakusketarako?
Taldean osatu dugun erakusketa denez, parte hartu duen lagun bakoitzak bi lan soilik aurkeztu ahal izan ditu erakusketara. Lehenik eta behin, bikote bat tangoa dantzatzen ageri den argazki bat hautatu dut. Bada Bayaderos izena duen Barañaingo dantza talde bat, eta hango bi kide ageri dira dantzan. Bigarren argazkia Hutsun txalaparta taldeak Txantreako Akelarrean emandako kontzertu batean ateratakoa da.
Zergatik hautatu dituzu bi argazki horiek?
Lehenik eta behin, jende ezaguna delako. Batez ere, niri pertsonalki autogestio ekinbideak asko interesatzen zaizkit. Gizarte eremu ezberdinetan ekintzaile izaten saiatzen naiz. Arrazoi horregatik, ekintzaile diren pertsona horien argazkiak ateratzea gustatzen zait bereziki.
Zer onura ekarri dizu Dormitaleria 54ko kide izateak?
Akaso, argazkigintza artistikoan berri xamarra naizenez, inoiz ez zait interesatu galeria pribatuetan parte hartzerik. Administrazio publikoak artista bati laguntzeko, izen handikoa izan behar du, eta, bestela, ideologiak baldintzatzen du. Beraz, Dormitaleria 54 bezalako proiektuek artista erabat aske sentiarazten dute, inolako baldintzarik gabe. Hala ere, nik elkarteko beste kideek bezalako esperientziarik ez dudanez, galeria alternatibo bat oso interesgarria dela iruditzen zait. Izan ere, oso eremu eta mota ezberdinetako jendea elkartu da, talde moduan proiektu bat pentsatu, martxan jarri eta apurka-apurka gauzatzeko.
‘Bilketa handia’-ren balorazio ona egin dute antolatzaileek
Egunero 38.000 lagun artatzen ditu Nafarroako Elikagaien Bankuak hainbat parrokia, elkarte eta gobernuz kanpoko erakunderen bitartez. Egoera horri aurre egiteko, Bilketa handia kanpaina martxan jarri du Nafarroako Elikagaien Bankuak. Helburua 300.000 kilo janari batzea izan da, eta, horretarako, 2.100 boluntarioren laguntza izan dute. Datu ofizialen faltan, "oso balorazio ona" egin dute Elikagaien Bankuko arduradunek kanpainaren inguruan.
Azaroaren 29an eta 30ean egin zuten bilketa. Kanpainaren lehen eguna jaieguna zen Iruñean, eta horrek jasotako janari kopurua gutxitu egin zuen, jende gutxiago hurbildu baitzen saltokietara. "Lehenengo eguna asko okertu zen, jaieguna zelako. Jendearen eta boluntarioen borondatea ezin hobea izan da. Baina parte hartzea urriagoa izan da", adierazi du Carmelo Landa Elikagaien Bankuko bilketa arduradunak.
Larunbatean, ordea, jende gehiago egon zela dio Gregorio Iholdi Elikagaien Bankuko operazioen arduradunak. "Jende asko ikusten da, eta larunbat eguerdirako zenbait saltokitako edukiontziak bete egin dira".
Elikagaiak biltzeko postuak Nafarroako 44 herritako 182 saltokitan jarri zituzten, besteak beste, Altsasu, Andosilla, Burlata, Noain, Azkoien, Tafalla, Tutera eta Iruñean. Iholdik boluntarioen lana goraipatu du: "Ikaragarria da egiten duten lana; euren aisialdia erabiltzen dute besteak laguntzeko".
Cordovillako E.Leclerc saltokian egon zen Francisco Javier Ruano. Haren aburuz, pobrezia gero eta hurbilago sentitu, gero eta elkartasun gehiago azaltzen du jendeak. "Afrikako adarrerako laguntza eskatzen baduzu, jende asko ez da fio. Baina, gaur egun, pobrezia parez pare dugu". Elikagaien Bankuak galtzen ez diren elikagaiak eskatzen ditu, hala nola lekaleak, olioa, esnea eta barazkiak kontserbetan. Ruanok uste du jendeak baduela kontzientzia soziala. "Ez dugu inor konbentzitu behar bi pakete arroz erosteko", dio Ruanok. Mertxe Barandikak Iruñeko Eroski batean iragan zuen ostiral arratsaldea. Bigarren urtea da kanpainan parte hartzen duena. "Batzuek barkamena eskatzen dizute dilista pakete bat bakarrik ematen dutelako, eta gehiago ezin dutela eman azaltzen dizute", esan du Barandikak.
Maria Cillerok E.Leclerc supermerkatuan egin zituen erosketak ostiral arratsaldean. Haren ustez, pobrezia saihesteko gobernuak lan gehiago egin beharko luke. "Tristea da herritarrok lagundu behar izatea, eta ez gobernuak", esan du Cillerok. Francisco Javier Alustizak indabak, dilistak eta arroza eman zituen. Haren aburuz, garrantzitsua da jendeak horrelako ekinbideak ilusioz hartzea, elkartasun kanpainak herritarren esku baitaude.
Net 21-ek beste irrati bati alokatu dio bere lizentzia
1998 eta 2006an egindako irrati lizentzien lehiaketen ostean erdietsi zuen Net 21 kateak Nafarroan emititzeko lizentzia, nahiz eta auzitegiek bi lehiaketa horiek bitan utzi dituzten balio gabe. Nafarroako Gobernuko bozeramaile Juan Luis Sanchez de Muniainek jakinarazi duenez, Medios de Comunicacion 21 eta Livertad Digital SA enpresen errenta akordioak "legea betetzen" du. Orain errentan eman duten irrati lizentziaren lehiaketaren aurka helegitea aurkeztu zuen Euskalerria irratiak, lege urraketak izan zirelakoan, eta justiziak arrazoi eman dio. Hala ere, UPNren gobernuak helegitea aurkeztu zuen Gorenean, eta orain, ebazpen horren zain dago Iruñerriko euskarazko irrati bakarra.