Ingurunea

Bestelako tren bat nahiago dute
2017-11-102017-11-09Albisteak, gaiak, Gizartea, Ingurunea

Bestelako tren bat nahiago dute

Iker Tubia

Trenaren alde daude, baina ez dute edonolako trenik nahi. Ez behinik behin orain arte diseinatu den abiadura handiko tren hori. Hala, ezetz esateari utzi, eta baiezkoarekin aterako dira kalera bihar, Iruñean, tren soziala aldarrikatzera. 17:00etan abiatuko da manifestazioa, Gaztelu plazatik. Trenaren Aldeko Ekinbideak deitu du protestara, eta hainbat sindikatu, herri eragile eta alderdi politiko batu zaizkio.

Ekinbideak herritarren parte hartzearen beharra azpimarratu du, eta, bide horretan, kanpaina bat abiatu du, galdera zuzen batekin: "Nolako trena nahi duzu?". Interneten jarritako bideoen bitartez, hainbat lagunek duten iritzia jaso dute. Herritarren artean ezinegona badago Espainiako Sustapen Ministerioak AHTaren nafar korridorea eraikitzeko lanen kudeaketa bere gain hartzeko asmoa agertu duenetik.

Marivi Erdozainek ez du begi onez ikusten abiadura handiko trena. 70 urte ditu, erretiraturik dago, eta Sasoia taldeko kidea da. "Ez dut abiadura handiko trenik nahi, tren dezentea baizik, oraingo Altaria bezalakoa. Baina, noski, salgaiak ere eramanen dituena", esan du. Kezka agertu du, AHTa erabiltzeko zailtasunak izanen lituzkeelakoan baitago. "AHT hori soilik bidaiarientzat da, eta, gainera, aparteko bidaiarientzat. Erretiratua izanda, seguruenik, nik ezinen nuke bidaia ordaindu", zehaztu du. Erdozainek ez du trena askorik erabiltzen. Azkenengoz, joan den urtean, Gironara (Herrialde Katalanak) joateko. Ez zuen abiadura handirik behar: "Egia esan, dagoena zoragarria dela uste dut".

Mari Carmen Izkok ere bestelako tren bat nahiago du. 44 urte ditu, eta Osasunbidean egiten du lan. Bere esku balego, argi du zer-nolako trena diseinatuko lukeen: "Nik nahiko nuke prezio baxuagoa duen tren bat, toki guztietara doana". Izan ere, Madrilera joan-etorria egiten duen trena oso garestia dela uste du, eta, horrelakoetan, autobusa hartzea errazagoa dela, merkeagoa baita. Madrilera ez ezik, beste toki batzuetara ere ailegatu beharko litzateke trena, haren aburuz. Gaur-gaurkoz, abiadura handiaren beharrik ez du ikusten Izkok: "Gaur egun, gure trenek abiadura nahikoa daukate; uste dut ez dugula gehiagorik behar".

Manifestazioa iragartzeko bideoetako batean ikus liteke Xabier Maeztu solasean. 32 urte ditu, eta sukaldaria da. Argi du berak gertutasunezko trena nahiko lukeela. Izan ere, urte osoan askoz bidaia gehiago egiten ditu gertu diren lekuetara 400 kilometrotara daudenetara baino. "Niretzat gakoa hori da, gertukoa bultzatzea". Eta, hain zuzen ere, horren aurkakoa da AHTak ekarriko duena, haren aburuz: "Argi daukat abiadura handiko tren hau, edo orain prestazio handiko tren deitzen duten hau, ez dela beharrezkoa. Tren honek egingo duena da hurbildu oso urrun dauden tokiak, eta oso hurbil dauden tokiak urrundu".

Bestelako interesak

Baina arazoa ez da soilik txartelen prezioa edo nondik norakoa den. Maeztuk beste afera bat ere aipatu du: "Ematen du obsesio bat dela, eta hasten zara pentsatzen horren atzean ez ote dauden beste interes batzuk, ez direnak gehiengoarenak". Maeztuk dioenez, nahi baino gutxiago erabiltzen du trena. Hain zuzen ere, horregatik nahiko luke bestelako tren eredu bat. Zaragozara joateko hartzen du, baina gogorarazi du Bilbo edo Donostiara joateko trenik ez dela Iruñetik. Berari, gainera, erosoago zaio trena autobusa baino, bizikletan ibili ohi baita, eta bizikleta hobeki sartzen da trenean autobusean baino.

Trenaren Aldeko Ekinbideak salatu duenez, AHTa dagoeneko abian da, Alesbestik Erriberrira bitarteko lurren nahitaezko desjabetza abiatu duelako Espainiako Sustapen Ministerioak. Horren aurrean, eztabaida publikoa sustatzea eta alternatibak aztertzea eskatu dute. "Europar zabalerako hirugarren erraila jarrita, Castejon-Altsasu trenbidea bikoiztuko litzateke, eta txikizioa eta gastua gutxituko litzateke". Bihar, herritarrek hartuko dute ahotsa, zer-nolako trena nahi duten esateko.

Aditu independenteen zain
2017-10-202017-10-19Albisteak, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa

Aditu independenteen zain

Edurne Elizondo
Aurrera. Esako urtegia handitzeko lanek ez dute etenik, eta aurrera jarraitzen dute. Asteon, hain zuzen, giltzak emateko epea amaitu zaie Espainiako Gobernuak desjabetu dituen etxeetako jabeei, Zaragozako (Aragoi, Espainia) Sigues herri...

Gehiengoa mugitzeko trena
2017-09-222017-09-21Albisteak, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa

Gehiengoa mugitzeko trena

Edurne Elizondo

Mahai gainean jarraitzen du Espainiako eta Nafarroako gobernuen arteko abiadura handiko trenaren inguruko eztabaidak. Nafarroako lehendakariorde Manu Aierdik agerraldia egin du asteon, eta "hagitz haserre" eta "etsita" agertu da Espainiako Sustapen Ministerioaren jokabidearekin. Izan ere, AHTaren nafar korridorea eraikitzeko ituna eten, eta lanen kudeaketa bere gain hartzeko asmoa agertu zuen ministerio horrek, joan den astean.

Gobernuon arteko tirabirak ez ditu batere harritu Sustrai Erakuntza fundazioko kideak. "Iragarritakoa betetzen ari da", nabarmendu du erakunde horretako kide Pablo Lorentek. Nafarroako egungo eta aurreko gobernuek, bai eta Espainiakoak ere, garraio eredu bera defendatzen dutela argi du Lorentek, eta agerian utzi du, abiadura handiko trena egiteko proiektuaz harago, Etxabakoizko geltoki berria egiteko Ugep udalerriz gaindiko eragina duen planari eustea dela AHTaren aldekoen asmo nagusia. "Plan horrek aurrera jarraitzen badu, abiadura handiko trena egin edo ez, azpiegitura horren aldekoek nahi dutena lortu izanen dute: kolpetik aberasteko bertze hirigintza proiektu bat", salatu du Sustrai Erakuntza fundazioko kideak. Gogor kritikatu du Geroa Bairen jarrera, UPNk markatutako bide beretik aurrera egiteagatik, trenbidearen eta bertze hainbat auzitan.

AHTari eta Etxabakoizko udalerriz gaindiko eragina duen planari atea itxi nahi die Sustrai Erakuntza fundazioak, eta, horretarako, tren publiko eta sozialaren aldeko proposamena aurkeztu berri du erakunde horrek jendaurrean. "Gehiengo sozialaren garraio beharrei eman behar zaie lehentasuna", nabarmendu du Lorentek. Proposamen irekia da, eta herriz herri aurkezten hasi dira jada fundazioko kideak. Lorente Tafallan izan zen, atzo, prestatu duten planaren berri ematen; datorren astean, berriz, Altsasun (hilaren 26an), Tuteran (hilaren 27an) eta Iruñean (hilaren 28an eta 29an) izanen dira Sustrai Erakuntzako kideak.

Trenbideari buruzko bere proposamena egiteko ideia duela bi urte hasi zen mamitzen Sustrai Erakuntza fundazioa. Orduan, auzi horri buruzko ponentzia egiteko aukera aipatu zieten erakunde horretako kideek Nafarroako Gobernua babesten duten lau taldeei. "Geroa Baik, ordea, betoa jarri zion aukera horri", gogoratu du Lorentek.

Mugikortasunaren inguruko lantaldea jarri zen martxan horren ordez, trena zehazki aipatu gabe, baina horrek ere ez du bere egin beharrekoa bete, Sustrai Erakuntzaren hitzetan: "Urtebete baino gehiago darama bilerarik egin gabe. Gobernuari eta parlamentuari ikerketak eskatu genizkien, baina ez dute deus egin".

Uda baino lehen, jendaurrean agertu zen Sustrai Erakuntza fundazioa trenaren alde, garraio publiko eta sozialerako eredu egoki gisa. "Administrazioaren erantzunik jaso ez genuenez, gure proposamena prestatzeari ekin genion", azaldu du Pablo Lorentek. Lan horren emaitza da fundazioaren tren publiko eta sozialaren aldeko proposamena.

Gehiengo sozialaren beharrak aipatu ditu Lorentek. Garraioaren esparruan, egungo tren zerbitzua "eskasa" dela agerian utzi du Sustrai Erakuntza fundazioko kideak, hain zuzen ere, eta, beharrei erantzun ahal izateko, egungo azpiegiturak moldatu beharko liratekeela nabarmendu du. Helburua litzateke, betiere, herrialdeko hiri eta herrien arteko oreka bilatzea, eta, ingurumenaren eta ekonomiaren aldetik, "zerbitzu iraunkorra" eskaintzea. Orekari dagokionez, AHTak aurrera eginez gero, egun geltokia duten hainbat herrik lotura galduko lukete, tartean Tafalla.

Tafallan eta eskualde bereko bertze hainbat herritan Erdialdea Trenaren Alde izeneko plataforma jarri zuten martxan, hain zuzen ere, duela lau urte. AHTa egiteko proiektuak kalte eginen ziela ikusita, beren beharrak kontuan hartuko dituen zerbitzu baten alde aritu dira, geroztik, lanean. Espainiako Sustapen Ministerioak lanen kudeaketa bere gain hartzeko asmoa agertu eta gero, prestatutako mobilizazioei eutsi die plataformak. "Proiektuak aurrera egiten badu, erdialdean bizi garen herritarrok trenbiderako lotura zuzenik gabe geldituko gara, bai eta Tafallako geltokia erabiltzeko aukerarik gabe ere", nabarmendu du Mauricio Olite plataformako bozeramaileak.

Urriaren 7rako manifestaziora deitu dute plataformako kideek, hain zuzen ere, egun duten zerbitzuari eusteko eta hobetzeko, Sustrai Erakuntza fundazioak egindako proposamenaren bidetik. Egungo egoera hobetzeko, hain zuzen ere, Europak zehaztutako zabalera izanen lukeen hirugarren errailaren alde egin du plataformak. Ezin dugu trena galdu lelopean prestatu dute urriko protesta. Iaz, adibidez, 50.000 erabiltzaile pasatu ziren Tafallako geltokitik. Erdialdeko 27 herrik bat egin dute plataformarekin.

"AHTarekin Tafallak galdu eginen luke; galduko luke erdialde osoak, galduko luke Sakanak, bai eta Erriberak ere. Eta Iruñeak ere bai. Etxabakoizko kolpez aberasteko hirigintza proiektua egiten badute, denok galduko dugu, denon diruarekin ariko liratekeelako gutxi batzuen interesen alde", berretsi du Lorentek.

HAMAR URTERAKO PLANA

"2018tik 2028ra egiteko, tren publiko eta sozialaren aldeko apustua egiten dugu, garraiobide iraunkor, herritar eta demokratikoa delako". Hori da Sustrai Erakuntza Fundazioaren apustua. Estatu mailako datuak jarri ditu mahai gainean, aldatu beharreko errealitatearen adierazgarri: "Bidaiarien %5 eta salgaien %3,8 baino ez dira mugitzen trenez". Gehiago erran du: "Egungo tren sarea mantentzeko eta inbertitzeko erabilitako euro bakoitzeko, 60 xahutu dituzte abiadura handiko trenetan", Sustrai Erakuntzak agerian utzi duenez; hau da: 60.000 milioi euro, azken 30 urteotan.

Sustrai Erakuntzak salatu du erabaki horrek ekarri duela salgaien tren bidezko trafikoaren %60 galtzea, azken hogei urteotan. Txostenak nabarmendu du AHTaren errentagarritasunik eza erakusten dutela datuek, eta Europatik ere eskatu diotela Espainiari, bertzeak bertze, azpiegitura proiektuak ebaluatzeko behatoki independenteak sortzeko.

ZERBITZUA

Gehiengoaren beharrei erantzuteko, lehentasuna distantzia motz eta ertaineko bidaiak direla erran du Lorentek; hau da, aldiriko eta eskualdeko trenek eskaintzen duten zerbitzua. "Asmoa da ondoko herrialdeekin zirkuitu bat osatzea, 05:00etatik 23:00etara etengabeko zerbitzua eskaini ahal izateko".

Aldiriko zerbitzuak bi gune nagusi izanen lituzke: bat Iruñe inguruan, eta bertzea, berriz, Tutera inguruan. Aragoi (Espainia)-Tutera eta Altsasu-Araba eskualdeak lotzeko zerbitzua ere mahai gainean jarri du Sustrai Erakuntzak prestatutako proposamenak. Asmoa da Ebroko arana, Erribera, Erdialdea eta Sakana hobeki egituratzea.

Egungo geltokiak hobetzea eta bertze hainbat berri zabaltzea proposatu du Sustrai Erakuntzak zerbitzu hori eskaini ahal izateko. "Xedea da Nafarroako trenbidean izan diren geltoki eta geraleku guztiak berreskuratzea". Aurten, adibidez, Pitillas, Lakuntza eta Bakaikuko geralekuak bazter gelditu dira. Horiek berriz ere martxan jartzeko asmoa agertu du Sustrai Erakuntzak, bai eta Berriozarren eta Iruñean geraleku berriak zabaltzekoa ere.

Bidaia luzeetan ere aldaketak proposatu ditu Sustrai Erakuntzak: Madril eta Iruñe arteko bidaien maiztasuna handitzea, eta egunean zortzi egitea; bai eta Donostia eta Bartzelona artekoena ere Iruñearekin bat egiten dute, egunean sei egiteko.

AZPIEGITURA BERRIAK

Egungo azpiegitura du oinarri Sustrai Erakuntza fundazioak prestatu duen proposamenak. Hori moldatzeko beharra badago, halere, eta erakundeak zehaztu ditu egin beharreko urratsak. Batetik, bidea bitan banatu behar dela agerian utzi du Sustrai Erakuntzak, trenak gurutzatu ahal izateko. Horrek aukera emanen du ibilbide osoan bide bikoitza egiteko. Bi bide horietan hirugarren errailaren teknologia ezartzeko beharra nabarmendu du fundazioak, europar zabalerako trenek ere pasatzeko aukera izan dezaten. Bertzetik, oraingo ibilbidea hesiz inguratzeko aukera jarri du Sustrai Erakuntzak mahai gainean, abiadura handitzeko asmoz. Edonola ere, urrats hori egiteko ingurumenean izanen lukeen eragina "ongi aztertzeko" beharra nabarmendu du, eta animalientzako pasabideen alde egin du, beharra dagoen tokietan.

SALGAIAK

Abiadura handiko trena egiteko proiektuak ez du salgaiak garraiatzeko aukera jasotzen. Hori "ezinbertzekotzat" jo du Sustrai Erakuntza fundazioak, ordea. Lorentek Volkswagen enpresarekin gertatzen dena jarri du mahai gainean, egungo egoeraren adibide gisa: "Lantegitik egunean 50 kamioi ateratzen dira, eta hiru tren. Gure proposamenaren bidez, lor dezakegu kamioi horiek guztiak ateratzea errepidetik; berdin gertatuko litzateke bertze hainbat enpresaren kasuan", azaldu du.

Proposamenak jasotzen du hainbat tokitan salgaiak trenbide sarera eramateko loturak jartzea, zehazki Tuteran, Castejonen, Tafallan, Noainen, Landabenen eta Altsasun. Noainen, asmoa da trenbide sarea garraioaren hiriarekin lotzea, "hango salgai guztiak trenez garraiatu ahal izateko".

Lorentek gogoratu du AHTaren aldekoek Europak ezartzen dituen arauak betetzeko beharra nabarmendu dutela. Izan ere, Sustrai Erakuntzak 575 metro luze diren trenak erabiltzeko aukera jasotzen du bere proposamenean. "Europak dio 750ekoak behar dutela izan; arazo hori bagoi gehiago jarrita konpon dezakegu, lasai aski", azaldu du Lorentek. Egungo errealitatearen berri ematen duen datu bat aipatu du, salgaiak trenez garraiatzeko beharra nabarmentzeko: "Gaur egun, salgaien %1 baino ez da mugitzen herrialdean garraiobide horren bitartez".

Tren publiko eta sozialaren aldeko proposamenaren bidez, garraioarekin lotutako auzi bat baino gehiago jarri du Sustrai Erakuntzak mahai gainean. Horixe nabarmendu du Lorentek: "Giza harremanak, harreman ekonomikoak eta ingurumenari buruzkoak ulertzeko modua dago jokoan. Hori da benetako aldaketarako oinarria".

“Nafarroako ubidea, edo deus ere ez”
2017-07-282017-07-27Albisteak, Ekonomia, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa

“Nafarroako ubidea, edo deus ere ez”

Edurne Elizondo

Bigarren fasea ez zutela eginen ematen zuen, baina Nafarroako ubidearen proiektua mahai gainean jarri zuen egungo gobernuak, berriz ere, 2015eko abenduan. Geroztik, egin ditu hainbat urrats: bigarren fase hori lurpeko hoditeria baten bidez egiteko proposamena hobestea izan da nagusia. Egitasmoak, ondorioz, aurrera jarraitzen du, eta egungo proiektuak ukitzen ez dituen hainbat herrik ere eskatu dute bat egitea: Erriberako bost udalek eskatu dute Itoizko ura, beren lurrak ureztatzeko.

Zehazki, Fustiñana, Cortes, Buñuel, Cabanillas eta Fontellasko udalek sinatu dute azken egunotan Nafarroako ubidearen aldeko manifestua. UPNk eta PSNk agintzen dute udal horietan. Udalok salatu dute Ebro ibaiaren ur emariaren jaitsierak murrizketak eragin dizkiela. "Hornidura ziurtatzeko" behar den ur emaria berma dezala eskatu diote gobernuari, Nafarroako ubidearen bidez. "Ura nahi dugu txorrotarako, bai eta industria eta nekazaritza jardueretarako ere", erran dute herriotako alkateek.

Nafarroako ubidearen bigarren fasea egiteko proiektua berriz ere martxan jarri zuenean, "eztabaida eta gogoeta prozesu bat" iragarri zuen Nafarroako Gobernuak, 2015eko abendu hartan. Prozesu hori amaitu aurretik lehenetsi zuen, ordea, aurkeztutako proposamenetako bat. Urbizi Uraren Kultura Berria fundazioak hori egin izana salatu izan du, hain zuzen ere. Ez hori bakarrik. Erakunde horrek aztertu eta mahai gainean jarri ditu bertzelako alternatibak.

"Alternatiba horiek, ordea, ez dituzte kontuan hartu. Egungo eta aurreko gobernuek nekazariei eskaintzen dieten gauza bakarra da ubidea. Ez nau harritzen udalek Itoizko ura eskatu izana, bertzerik ez dietelako ematen. Hori, edo deus ere ez", azaldu du Urbiziko kide eta aditu Charo Brinquisek.

Nafarroako Gobernuak bazter utzi du aire zabaleko ubide bat sustatzeko aukera, baina aurrera jarraitzen du bigarren fasea egiteko egitasmoarekin; zehazki, lurpeko hoditeria baten bidez egiteko proposamena hobetsi du gobernuak.

Brinquisek ez du ontzat jo. Adituak sakon aztertu du Itoizko urtegia-Nafarroako ubidea binomioa, eta agerian utzi du, behin eta berriz, bi azpiegitura horien errentagarritasunik eza. "Ez da nik erraten dudan zerbait; datuek uzten dute errealitate hori agerian", azaldu du.

Nafarroako ubidea "zapalgailu" bat dela erantsi du Charo Brinquisek: "Gizartea ez da konturatzen proiektu honek ekarriko digun zorraz. Denbora luzez egin beharko diogu aurre, eta erabat baldintzatuko du nekazaritzaren arloa. Nekazari gutxi batzuri mesede eginen die ubideak, baina gehienak bazter utziko ditu proiektuak", salatu du Urbiziko kideak.

Brinquisek argi du orain arte gertatu dena gerta daitekeela ubideak uki ditzakeen gainerako eskualdeetan ere: "Nekazari txikiek beren lurrak uztea; azkenean, jabe handien esku gelditzen ari dira lurrak", azaldu du.

Ubidearen aldeko hautuak ekarriko lituzkeen ondorioak nabarmendu ditu Brinquisek, azken urteotan jada gertatu dena adibide hartuta: Ingurumen, Landa Garapen eta Toki Administrazio Departamentuko nekazaritzarako aurrekontu ia guztia azpiegitura horrek eramanen duela. Bertzelako bideak zabaltzeko beharra jarri du mahai gainean adituak: "Bertzelako laguntzak susta ditzatela, nekazari gazteen alde egiteko; duela bi urte ubideari emateko kendu zituzten nekazaritza ekologikoaren aldeko laguntzak martxan jar ditzatela, berriz ere; hainbat nekazariren artean makinak erosteko laguntzak bana ditzatela, berriz ere, horiek ere ubideari emateko kendu baitzituzten, duela bi urte".

Lerinen, ubideari ezezkoa

Politikarien ardura nabarmendu nahi izan du Brinquisek: "Proiektua martxan jarri, domina jantzi eta gero denon artean ordaindu behar dugu; ez guk bakarrik, hurrengo belaunaldiek jasoko dute guk utzitako zorra. UPN eta PSN sekulakoak botatzen aritu dira, gobernuari egozten Erribera egarriak jota uzten ari zela eta antzekoak. Tragedia bat da gertatzen ari dena. Uraren diskurtsoa zabaldu dute, baina kontuak ez dira ateratzen. Eta ura arto transgenikoa landatzeko bertzerik ez dute nahi".

Lerinen, hain zuzen ere, ezezkoa eman diote Nafarroako ubideari, eta Nafarroako Gobernuak, ondorioz, proiektuaren bidea egokitzeko plana onartu du, berriki. Galdeketa 2014. urtean egin zuten Lerinen, eta herriko ureztatzaileek ezezkoa eman zioten ubideari. Sistema tradizionalaren alde egin zuten, beren lurrak Ega ibaiko urarekin ureztatzen jarraitu ahal izateko.

Carcarren ez dute galdeketarik egin; ureztatzaileek, beraz, ez dute iritzia eman ubideari buruz. Isiltasun hori ezezko gisa interpretatu, eta lehen fasea zabaltzeko hasierako bidetik at utzi dute, ondorioz. Bidea moldatu eta gero, lehen fasea zabaltzeko proiektua ia 26,5 kilometro luze izanen da, azkenean. Moldatuta, baina aurrera jarraitzen du Nafarroako ubideak, azkenean. Ekar dezakeenarekin bere kezka berretsi du Brinquisek.

Noaindik Frankfurtera
2017-07-282017-07-27Aisialdia, Albisteak, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa

Noaindik Frankfurtera

Kattalin Barber

Nafarroa munduarekin konektatu dugu, eta, era berean, mundua Nafarroarekin", esan du Carsten Hoffmann Espainiarako eta Portugalerako Lufthansa Taldearen zuzendari nagusiak. Lufthansak Iruñea sartu du bere munduko ibilbide sarean, eta, azaroaren 6tik aurrera, Iruñea Alemaniako Frankfurt hiriarekin zuzenean lotuta egonen da, astean zortzi aldiz eskainiko duten hegaldiari esker. Hoffmannek adierazi duenez, konexio horrekin, nabarmen hobetuko da Nafarroaren konexioa mundu osoarekin, Frankfurteko aireportuak herrialde askotara hegaldi andana baitu.

LH118 izeneko hegaldia astelehen, asteazken, ostiral eta igandeetan irtengo da Frankfurtetik, "bidaiatzeko egun onenetan"; 09:30ean atera, eta 11:30ean iritsiko da Noaingo aireportura. Bueltako hegaldia, LH119 izenekoa, egun beretan irtengo da Iruñetik, 12:20ean, eta 14:30ean lurreratuko da Frankfurten. Alemaniako aireportu zibil handiena da Frankfurtekoa, eta airebide berria munduko beste hiri eta herrialdeekin lotzeko zubi modukoa da. Modu horretan, Iruñetik hegan egiten dutenek aukera izanen dute beren hegaldiak mundu osoko hiriekin konektatzeko: Tokio, New York, Bangkok, Hong Kong eta Johannesburgorekin, adibidez. Halaber, Europa osoko hegaldiak ere irteten dira handik: esate baterako, Hanburgo, Budapest, Viena, Varsovia eta Mosku hirietara joateko hegaldiak.

Hoffmannek aitortu duenez, "aukera ezin hobea" da Alemaniako konpainiarentzat Noaingo aireportuan jarduten hastea. "Orain arte ez da egon nazioarteko airelinearik Nafarroan, eta bidea hastea ohorea da guretzat. Nafarroako herritarrak gainerako munduarekin lotzea nahi dugu, betiere kalitate handieneko produktu eta zerbitzuekin".

Enpresen lehiakortasunaz ere mintzatu da Hoffmann. Izan ere, nazioarteko lotura berriak "garrantzi estrategiko handia" izanen du eskualderako. Lufthansaren hegaldiek "Nafarroako enpresen lehiakortasuna hobetuko dute, eta turismo sektorearen garapenean ere lagunduko dute, Europako turismoaren irisgarritasuna erraztuz". Donejakue bidea eta sanferminak aipatu ditu zuzendariak, eta uste du airebide berriak turista gehiago erakarriko dituela.

Lehen hegazkina Iruñean lurreratzeko oraindik hilabete batzuk falta diren arren, jada bidaia txartelak salgai daude agentzietan eta LH.com webgunean. Adibidez, azaroaren 6ko hegaldia, Iruñetik Frankfurtera, 143,32 euroren truke saltzen da. Kontrako hegaldiak, berriz, 138, 64 euroren kostua du konpainiako webgunean. Hoffmannek adierazi duenez, Lufthansak Airbus A319 hegazkin "modernoak" erabiliko ditu ibilbide berrian, 138 bidaiarirentzako lekuarekin, eta bi motatako zerbitzuetan banatuta: Business eta Economy Class.

Nafarroako Gobernua ere pozik agertu da Lufthansaren erabakiarekin, eta eskerrak eman dizkio konpainiari Nafarroako merkatuan egindako apustuarengatik. Lurraldeari begirako apustu garrantzitsutzat jo du gobernuak: "Nazioarteko konektibitatea nafarren eskaera bat da, eta abian jarriko dugu Lufthansaren bidez", adierazi zuen Manu Aierdi Nafarroako Gobernuko lehendakariordeak, aurkezpen egunean. Hoffmannek, berriz, Sodena sozietate publikoaren lana goraipatu du, funtsezkoa izan delako ibilbide berria ezartzeko.

Orain dela hilabete inguru etorri ziren Lufthansa konpainiako ordezkariak Iruñera, eta Nafarroako Gobernuko arduradunekin eta hainbat enpresa publiko eta pribatutako ordezkariekin bilerak egin zituzten. "Herrialdea sustatzeko, tokiko enpresak sustatzeko eta turismoa erakartzeko aukera ezin hobeak daudela ikusi genuen, eta uste dugu apustu hau oso onuragarria izanen dela guztiontzat", adierazi du Hoffmannek.

Bidaiariek, gora

Ez da albiste on bakarra Noaingo aireportuarentzat. Iruñerriaren garapen geografiko, sozial eta ekonomikoarekin batera inauguratu zen 1972an aireportua. 2011n, berriz, terminal berria eraiki zuten. Inbertsio horrek urtean milioi bat bidaiari izateko ahalmena eman zion Noaingo aireportuari, baina krisi ekonomikoak gogor jo du azpiegitura hori, eta ez dira espero ziren kopuruak lortu. Nolanahi ere, egoera aldatu, eta garai latzak gainditzen ari da. 2017ko lehen seihilekoan, Noaingo aireportuan %9,1 hazi da bidaiarien kopurua. Denera, 80.728 bidaiarik erabili dute aireportua. Hegazkinen joan-etorriek ere % 8,9 egin dute gora, guztira 2.781 operazio izan baitira. Hegaldi berrieekin, gainera, nabarmen haziko da zirkulazioa.

Etxea teilatutik hasi dutelako
2017-07-142017-07-13Albisteak, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa

Etxea teilatutik hasi dutelako

Edurne Elizondo

Ega Bizirik taldeak behin eta berriz eskatutakoa eginen du Nafarroako Gobernuak, azkenean: Lokiz mendilerroko akuiferoak duen gaitasuna argitzeko ikerketa jarri du martxan, eta, haren barruan, probako ponpatzea eginen du, datorren abuztuaren 1etik aurrera. Zehazki, Antzin eta Mendazako putzuetan eginen dituzte probak. Agorraldi garaiak goia jotzen ohi du abuztuan. Gobernuak azaldu duenez, "etxe independente bat" kontratatu du ikerketa egiteko; Mendazan 175 litro ur ponpatuko dute segundoero, eta Antzingoan, berriz, 75. Abuztuan eta irailean datuak jaso eta aztertu eta gero, ondorioak abendurako izatea espero du gobernuak.

Azken urteotan, kezkaz egin diote so Egari Murietako, Antzingo eta Egaibarreko bertze hainbat herritako bizilagunek, udan. Montejurrako mankomunitateak Lokiz mendizerrako akuiferoak baliatzen ditu eskualde hori hornitzeko. 1985. urtetik ari dira Antzingo putzua ustiatzen; 2005etik, berriz, Mendazakoa. Ega ibaiari eragin dio egoera horrek, eta, udan batez ere, hainbat iturri lehortu direla salatu izan du Ega Bizirik plataformak; nekez eusten ahal diola ibaiak emari ekologikoari urteko hilabeterik beroenetan.

Kezka horrek gora egin du azken urteotan, Montejurrako mankomunitateak Ebroko Ur Konfederazioari orain artekoaren bikoitza ustiatzeko eskaera egin eta gero. Proiektu horri bidea emateko, Ugep udalerriz gaindiko eragina duen planaren figura erabili zuen Nafarroako Gobernuak, 2011. urtean. Geroztik, ur gehiago atera ahal izateko lanak egiten aritu da Montejurrako mankomunitatea, kontuan hartu gabe Ega Bizirik taldekoen salaketak eta hainbat adituk Lokiz mendizerrako akuiferoen egoera kaskarraz ohartarazteko egindako txostenak.

Egoera hori aldatu egin zen urte hasieran, Sustrai Erakuntza fundazioak eta Antzin eta Murietako udalek aurkeztutako helegitea aintzat hartu baitzuen Espainiako Auzitegi Gorenak, eta, ondorioz, bertan behera utzi zuen proiektua, ez zuelako Ebroko Ur Konfederazioak lanak hasi aurretik egin beharreko txostena. Erakunde horren baimena jaso gabe hasi zituzten obrak. "Oraintxe, lanak geldirik dira, eta hori ona da", nabarmendu du Ega Bizirik plataformako Felipe Ajonak.

Ajonak ontzat jo du, halaber, Nafarroako Gobernuak akuiferoaren gaitasunari buruzko ikerketa martxan jarri izana. "2013. urtetik ari gara hori eskatzen; etxea teilatutik hasi zuten, akuiferoari buruzko inolako ikerketarik egin gabe", gogoratu du Antzingoak. UPNko agintariek ez zuten egin; oraingo gobernua babesten duten taldeek, ordea, akordio programatikoan jaso zuten ikerketa hori egiteko konpromisoa, eta, azkenean, ari dira betetzen. Jarraipen batzordea osatu dute, prozesuan eginen dituzten urratsen berri izateko. "Lehendabiziko bilera egin dugu; gobernuak azaldu digu Etipsa izeneko etxeak eginen duela ikerketa", azaldu du Ajonak.

Emari ekologikoa

Ega Bizirik plataformarekin batera, gobernuak berak, Montejurrako mankomunitateak, Egaibarreko ureztatzaileen mankomunitateak eta Ebroko Ur Konfederazioak osatzen dute jarraipen batzordea. Urrian eginen dute bat, berriz ere, probako ponpatzeak egin eta gero, alegia. "Proba horietan jasotako datuen inguruko ondorioak, berriz, abenduan jakinaraziko dizkigute", erantsi du Ega Bizirik taldeko kideak.

Nafarroako Gobernuak martxan jarritako ikerketa "beharrezkoa" dela argi du Ajonak; ez du nahikotzat jo, ordea. "Babes bereziko eremua da gurea, eta horrek eskatzen du Egaren emari ekologikoari buruzko ikerketa egitea", nabarmendu du. Gobernuak orain hasitako prozesuak, halere, ez du horrelakorik egitea jasotzen. Ondorioz, Ega Bizirik plataformako kideak aztertzen ari dira gisa horretako ikerketa bat beren kabuz eskatzeko eta egiteko aukera.

Ez litzateke lehendabizikoa izanen. Lokiz mendizerrako akuiferoa babesteko hasitako bidean, EHUko irakasle Iñaki Antieguedadi eta Ane Zabaletari Ega arroko ur fluxuen inguruko lana eskatu die Ega Bizirik plataformak, aurretik. Lan horren emaitzak "kezkagarritzat" jo zituen Ajonak, aurkeztu zituztenean. Izan ere, txosten horren arabera, Antzin herritik behera, Ega ibaiaren ur emariak behera egiteko joera du, akuiferotik gero eta ur gutxiago jasotzen duelako ibaiak tarte horretan. Santikurutze Kanpezutik (Araba) Antzin herrira, ibaiak ematen dio akuiferoari; Antzin herritik Murietara, berriz, akuiferoak ematen dio ura ibaiari. "Putzuak egin eta gero eta gehiago kentzen badiote, ordea, nekez lortuko luke akuiferoak ibaiak behar duena ematea", ohartarazi du Ajonak.

Egaren eta Lokiz mendizerrako akuiferoaren geroa nolakoa izanen den zehazteko, "hagitz garrantzitsutzat" jo du Ega Bizirik taldeko kideak oraingo unea; batetik, akuiferoa gehiago ustiatzeko putzuak egiteko lanak geldirik direlako, eta, bertzetik, gobernua ari delako egiten hainbertze aldiz eskatutako ikerketa lana. Montejurrako mankomunitateak ez duela amore eman argi utzi du Felipe Ajonak, hala ere. Izan ere, 2017-2019rako inbertsio publikoen planean jaso ditu putzuen inguruko lanak. "Udalerriz gaindiko eragina duen plana bertan behera utzi eta gero, bi aukera ditu Montejurrako mankomunitateak; berriz ere egitea da lehena, eta bertzea, berriz, obraz obra aurkeztea proiektua. Argi dago ez duela proiektua bazter uzteko inolako asmorik", salatu du Ajonak.

Lanean jarraitzeko beharra nabarmendu du Ega Bizirik taldeko kideak, ondorioz. Nafarroako Gobernuaren ikerketak zabaldutako bidea baliatzeko prest agertu da, baina argi utzi du ezin dutela geldirik egon. Presioa egiten jarraitu behar dutela. "Orain arte egindako urratsek agerian utzi dute kalte baino ez duela egiten proiektuak; legez kanpo aritu dira lanak egiten, baimenik gabe", erran du Ajonak. Etxeari oinarri sendo bat emateko ordua dela erantsi du.

Berandu baino lehen
2017-06-302017-06-29Albisteak, Gizartea, Ingurunea, Nafarroa

Berandu baino lehen

Edurne Elizondo
Arazoa hain larria bada, eta nik ez dut zalantzan jartzen hala denik, politikariek eta erakundeek zergatik ez dute gehiago egiten?". Klima aldaketari buruzko mahai ingurua egin zuen Nafarroako Gobernuak joan den astean, eta galdera hori...