“Konposizioa ikastea erabaki nuen musika barrutik ulertzeko”
Abe 6, 20192024-02-02Elkarrizketa, Elkarrizketak0

“Konposizioa ikastea erabaki nuen musika barrutik ulertzeko”

Edurne Elizondo

Musika barrutik ulertzeko erabaki zuen Haizea Huegun Duranek (Zarautz, Gipuzkoa, 1996) konposizioa ikastea. Musika barruan daramala agerikoa da bere lanaz mintzatzen denean. Zinemarekin uztartu du lan hori, eta horri buruz aritu berri da, bertze bi emakume musikagilerekin, Lekeitioko Euskal Zine Bileran.

Hiru konpositore, hiru emakume. Gero eta ohikoago bilakatu da irudi hori?

Bai. Ni hasiberria naiz, baina Alicia Morotek eta Paula Olazek badute bide bat egina jada. Oraindik ere oso gutxi gara zineman soinuaren eta musikaren esparruan ari garen emakumeak. Horretaz aritu ginen, hain zuzen. Bagoaz, baina pixkanaka.

Zuk hasi duzu bidea. Kontent?

Bai. Bi lan egin ditut. Zauriak dokumentala izan zen lehenengoa. Oso lan polita izan da. Dokumentala asko gustatu zitzaidan. Gero, Realari buruzko Sua. Irabazi arte dokumentaleko musika egin nuen. Zinemaldian aurkeztu zuten, gainera, eta oso esperientzia polita izan da.

Nola hasi zinen musikaren munduan?

Hasi nintzen 13 urterekin. Egun batean, etxean esan nuen pianoa jo nahi nuela. Gurasoak ez dira musikariak. Baina gogo hori piztu zitzaidan. Musika eskolara joan ginen, baina esan zidaten zaharra nintzela.

13 urterekin?

Bai. Eskolan hasteko zaharra nintzela esan zidaten, lehenengo solfeoa ikasi beharko nuelako lau urtez. Ondorioz, irakasle baten bila hasi ginen, eta jazz musikan aritzen zen bat aurkitu genuen. Harekin hasi nintzen.

Hutsetik hasi zinen?

Bai. Ez nuen inoiz solfeorik ikasi. Harekin hasi nintzen, pixkanaka, eta segituan lotu nintzen. Konturatu nintzen hobera egiteko egunero jo behar nuela, eta denbora asko eman, eta hori egin nuen.

Nondik sortu zitzaizun musikarako grina hori?

Aitari asko gustatzen zaio musika, eta etxean beti entzun dugu musika asko, musika klasikoa. Orkestrarako musika entzuten nuen, eta nahi nuen ulertu. Gogo horrek piztu zidan interesa. Etxean ikasi dut, eta, ondorioz, egunean bost, sei edo zazpi orduz jotzen nuen.

Pianoa jotzen hasi zinen, baina Iruñera konpositore izateko nahiak ekarri zaitu, ezta?

Hasieran piano ikasketak egin nahi nituen, eta Donostiako kontserbatoriora jo nuen, hamabost urterekin. Musika eskolan esandakoa esan zidaten berriz ere: ongi jotzen nuela, baina berandu zela niretzat. Ia uzteko esan zidaten han.

Eta zer egin zenuen?

Aitaren laguntzarekin, berriz ere, beste irakasle bat aurkitu genuen, gure kabuz. Zorte handia izan nuen, hari esker hasi nintzelako ikasten beste gauza asko, eta musika beste era batera ikusten. Ez nuen jo bakarrik egiten; hasi nintzen armonia aztertzen, konposizio ariketak egiten, eta, horrela, pixkanaka, konposatzen hasi nintzen. Goizez pianoa jo, eta arratsaldez konposatzen aritzen nintzen.

Konposizioaren aldeko hautua egin zenuen azkenean.

Bai. Baina konposizioa ikastea erabaki nuen, batez ere, musika barrutik ulertzeko eta ezagutzeko. Irakasleak esanda, askotan joan nintzen Musikenera azterketak egiten zituzten ikasleak entzutera. Eta ikusten nuen tentsio handiarekin jotzen zutela. Nik ez nuen hori nahi. Pianoa maite dut, eta gustura aritzen naiz jotzen, baina ez nuen hori nahi. Eta konposizioaren alde egin nuen.

Zinemaren eta musikaren arteko loturak piztu du zure interesa. Nolakoa izan da esparru horretan lanean hasteko bidea?

Zauriak dokumentalaren berri jaso nuen lagun batzuen lagunen bidez. Musikari bat behar zutela esan zidaten, eta, haiekin hitz egin, eta hasi ginen lanean.

Buruko osasunari buruzko lana da. Zaila izan da?

Bai. Hasieratik argi utzi zidaten asmoa zela dokumentalean agertzen diren pertsonak biktima gisa ez agertzea. Musikak, beraz, neutroa behar zuen, eta hori erronka izan zen niretzat.

Zinemaldian aurkeztu zuten parte hartu duzun bigarren lana: Realari buruzko Sua. Irabazi arte. Gaia hagitz bertzelakoa da.

Bai. Kasu honetan ere, lagunen bidez izan nuen proiektuaren berri, eta horrela hasi nintzen lanean. Bi dokumentalak oso ezberdinak dira, baina, aldi berean, ezaugarri komunak dituzte, bietan emakumeak daudelako erdigunean. Futbola ez zait gustatzen, baina Realeko emakumeen inguruko lana zela jakin nuenean poztu egin nintzen.

Lan prozesuetan aldea sumatu duzu?

Bai. Zauriak lanerako ordenagailuz egin nuen dena. Realari buruzko dokumentalerako, berriz, grabatzera joan nintzen bertze musikariekin. Polita izan zen.

Bi lanetan bada aldarrikapen bat. Zuk musika gizarte gaiekin lotuta ulertzen duzu?

Bai. Kontserbatorioan, hain zuzen, ikuspuntua aldatu zait. Ailegatu nintzenean ez nintzen ohartzen erreferenterik ez nuela. Hamabi ikasgai nituen, eta ohartu nintzen bakar batean ere ez zela emakumerik agertzen. Emakume konpositorerik ez zegoela sinetsi nuen. Bigarren mailan, bat-batean, Erik Satieren musika ezagutu nuen. Talde bat zuen, eta taldean emakume bat bazen: Germaine Tailleferre. Hari buruzko erreferentzia bakarra hori zen, taldeko emakumea zela, alegia. Haserretu egin ninduen horrek; zerbait egin nahi nuen.

Eta zer egin zenuen?

Erabaki nuen hari buruzko lan bat egitea. Eta erabaki nuen, gainera, kontserbatorioko nire lan guztiak emakumeei buruzkoak izango zirela. Nik ere ikasi nahi nuelako.

Kontserbatorioan zein da egoera?

Irakasle emakume gutxi izan ditut. Eta haiek ere gauza asko ez zuten ezagutzen. Jazzaren esparruan, adibidez, ezagutzen diren emakumeak abeslariak dira, batez ere. Baina piano edo bateria jotzaile oso onak badira. Urratsak egiten ari dira kontserbatorioan, baina, batez ere, emakumeak dira mugitzen ari direnak.

Zer duzu orain esku artean?

Aitarekin ari naiz. Eskultorea da. Bere lan batzuekin ari naiz obra osatzen. Nik sentitzen dut jolasean ari naizela musikarekin lan egiten dudanean. Ahalegin bat da, baina gozatzen dut. Hori da kontua. Gustuko duzun horretan sakontzea.

Iritzia: Azala aldatuz, sugea suge
Abe 6, 20192019-12-05Albisteak, Iritzia, Nafarroa0

Iritzia: Azala aldatuz, sugea suge

Lur Albizu Etxetxipia

Olentzerok oparitu zidan Libre diskoa. 2007ko sanferminetan, 14 urterekin ikusi nituen zuzenean lehen aldiz, Ilazkirekin. Uda hartako oporrak Italian pasatu genituen, eta Eskuak/ukabilak iltzatuta daukat geroztik. Bi urte beranduago joan ginen klasekoak Totemera; El Infierniton erosi nituen hamabost pertsonarentzako sarrerak. Geroztik, ondoan geunden kontzertu guztietan lehertu naiz Iratirekin Jaio.Musika.Hil bakoitzean. Berarekin joan nintzen Lodosara. Gezurra esan genien gurasoei, eta Elizondora joan ginen haiek ikustera. Berba ta irudia bakoitzean oroitu naiz Akortekin. Institutura autobusez joaten ginenean, Astraindik Zizurrera egunero entzuten nuen Libre Martarekin. Biribilgunean egiten genuen eztanda (mundua obretan dago, baina guk ez dugu ezer apurtu). Min hau kantatu dut Amayarekin, Andrearekin. GaztEHerrira joan ginen, lehen aldiz, Sara, Andrea, Ane eta laurok.

Euskal Herria zeharkatu dut kideekin Denbora da polígrafo bakarra entzuten, kantuen esanahiaz konspiratzen. EHZ ezagutu dut. Jon Kepak lortu zidan Altsasuko sarrera. Sanferminetako txandetatik korrika joan naiz Kobetamendira, Urtasun eta Edurnerekin oihu, barre eta negar egitera. Baimenik ez manifen ondoren Sols el poble salva el poble jarri genuen.

Lagunekin autoan egindako lehenengo bideetako bat egin genuen Tafallara, Andrea, Ane eta Edurnerekin. Oihu entzun dut Oihaneren bertsioan. Ezagutu ditut haiei esker Redemption song, Kids, Knightcall. Katamalo, Peiremans. Paularekin imajinatu dut nolakoa izanen litzatekeen Berri Txarrak zaharrak garenean elkarrekin ikustea. Ihes egin dezagun urrutira, amesten duzunetik bi metrora. Eta akatu ditzagun erlojuak hondarretan ito arte, idazten genion elkarri Rakel eta biok. Maravillasengandik gertuago sentitu naiz Ibirikun. Ez dadila haria eten, idatzi zidan argazki baten atzean Liernik. Irati eta Iruneren begiradak bilatu ditut Katedral bat bakoitzean. Bizitzak oparitu dizkidan kide berezienekin egin dut Madrilera ordu gutxitako bidaia, piztiaren bihotzera, Eraitz eta Mikelekin metroan topatu eta bizitzaz mozkortzeko. Iraitzekin eztabaidatu dut esaldirik onenaren inguruan. "Autonomotan" jarraitu dut gaua, Zentralen posible zena baino gehiago edan ondoren (geroztik jakin nahi nuke maitasuna zer den zuretzat). Marinarekin ikusi nahi nituen Bartzelonan. Autoan Breytenekin maitemindu naiz, Leonor Maritxalarrekin abestu dut Lotsarik gabe. Aski dela esateko, Ukabilak; elkarrekin sentitzeko, Eskuak. Kantatu dut Viana tabernan Ez. Jonekin abestu dut Hutsa ta doblia.

Erabaki beharrak ito nauenetan, lasaitu egin nau FAQek. Amorrua askatu dut beste askorekin: Betiko leloaren betiko leloa, Biziraun, Zirkua, Pintadek, Ez dut nahi, Sed Lex, Albo kalteak, Onak eta txarrak, Emazten fabore II, Kezkak… Helduleku guztiak erori zaizkit. Imajinatu dut zelda hori, "eroria burrukara" hormako pintaketa.

Gure jainko ateoak izan zarete. Gure bizitzaren soinu-banda, tantaka etorri eta balio berriak eta zaharrak ekarri dizkiguna. Euskal Herria munduratu duena. Batez ere, euskaraz sortu duen taldea, euskaratik hitz egin eta euskara erdigunean jarri duena. Belaunaldi batzuen ispilua, eredua. Ez dadila haria eten eta ez gaitzala nostalgiak harrapa. Etorriko dira bisaia berriak. Guztiak izanen dira beharrezkoak. Ikusi arte, Berri Txarrak! Plazera izan da.

«Jasan behar izan ditut aurreiritziak»
Aza 29, 20192024-02-02Elkarrizketa, Elkarrizketak0 0

«Jasan behar izan ditut aurreiritziak»

Edurne Elizondo Iruñea Musika elektronikoaren esparruan emakumeak egiten ari diren lana aztertu dute Civicanen, Soinu Paisaia izenburuko programaren barruan. Ruth Garcia kazetariak (Madril, 1979) parte hartu du saioan, bertzeak bertze. Dj-a ere bada, eta Mots plataformako arduraduna. Musikaren arloan sufritutako matxismoa salatu du. Nabarmendu du «hagitz kontent» dagoela oholtzan gero eta andre gehiago badirelako. Egoera aldatzen hasi da. Zerk eragin...

Kapazitismoaren aurka, bat eginda
Aza 29, 20192019-11-28Albisteak, Asteko Gaiak, Gizartea0 0

Kapazitismoaren aurka, bat eginda

Edurne Elizondo Askotarikoak dira. Eta horregatik egin dute bat. Askotarikoak direlako, baina gizarteak arau bilakatutako bidetik at: batzuek ezin dituzte hankak mugitu, eta aulki gurpilduna erabiltzen dute toki batetik bertzera joateko. Bertze batzuek keinu hizkuntza erabiltzen dute hitz egiteko, eta eskuak altxatuz eta mugituz txalotzen dituzte hizlarien diskurtsoak. Nafarroako Cermi erakundeak desgaitasuna duten nesken eta emakumeen foro soziala egin du,...

Futbola, gizartea eraldatzeko tresna
Aza 29, 20192019-11-28Albisteak, gaiak, Gizartea, Kirola0 0

Futbola, gizartea eraldatzeko tresna

Edurne Elizondo Izar den garaian, futbola aitzakia huts bilakatu dute Helena Bengoetxeak, Joseba Zabalzak eta Ivan Pastorrek, Palestinako Markaz Tulkarem taldeari buruzko beren proiektuaren bidez: iaz jarri zuten martxan, finantzaketa kolektiboari esker antolatutako argazki erakusketa batekin; orain, berriz, liburua prestatu, eta Iruñean aurkeztu dute, Osasunako entrenatzaile Jagoba Arrasaterekin batera. Futbola boterearekin eta diruarekin lotzen deneko garaian, elkartasuna lantzeko eta gizartea...

Atzoko itzala, gaurko argia
Aza 29, 20192019-11-28Albisteak, gaiak0 0

Atzoko itzala, gaurko argia

Kattalin Barber Hamar urte. Hamar atxilotu. Auzo bat: Iturrama. Hodei Ijurkoren espetxeratzeak eta hamar urte geroagoko askatzeak markatzen dute Iruñeko auzo horretako garai baten hasiera eta amaiera. Iazko irailean atera zen espetxetik Ijurko, eta, orain, euskal preso politikorik gabeko auzoa da Iturrama. Hamarkada «luze eta iluna» bizi izan du, eta ordutik honako ibilbidea jaso nahi izan du asteon aurkeztu duten...

Iritzia: ‘Soilik’ agur
Aza 29, 20192019-11-28Albisteak, Iritzia0 0

Iritzia: ‘Soilik’ agur

Amets Aranguren Arrieta Lau gai izan ditut buruan egunotan gaurko zutaberako. Bat, aspaldi baztertua. Beste hirurak gutxinaka utzi ditut alde batera: ez nuen mami nahikorik batendako eta ausardia falta izan zait beste bien kasuan. Bueno, ba aspaldi bazterturikoa aritu da goiz osoan kax-kax, ate joka. Ireki behar izan diot atea… Bai, nik ere honen inguruan. Jolin, sentitzen dut, benetan, nik...

Berandu baino lehen
Aza 22, 20192019-11-21Aisialdia, Albisteak, Asteko Gaiak, Gizartea, Nafarroa0

Berandu baino lehen

Edurne Elizondo

Etsipen sentipenarekin, baina lanean jarraitzeko asmo garbiz. Halaxe zegoen Itxaso Andres, hilaren 14an, Iruñeko Udaletxe plazan egindako protestan. AZ egitasmoak deitu zuen elkarretaratzera; plataforma horren barruan dago Bizitzeko Alde Zaharra izeneko elkartea, eta talde horretan aritzen da Andres, gentrifikazioaren eta turistifikazioaren aurka. Plazan protesta egiten zuten bitartean, herriko etxean hiriko etxebizitza turistikoen eta hotelen inguruko ordenantza berria onartu zuten udaleko taldeek.

"Ez da nahikoa; ez da ona", laburbildu du Andresek arautegi berriaren mamia. Alde Zaharrean bizitzen jarraitzeko aukera jokoan dela erantsi du, eta neurriak behar direla, berandu baino lehen, turistifikazioaren aurka. "Ez gara Bilbo edo Donostia, baina egungo Iruñea ere ez da duela hamar urtekoa", ohartarazi du.

Ordenantza berriak epe motzerako urratsak baldintzatuko dituela argi du, gutxienez hiru urtez egonen delako indarrean, baina lanean segitzera deitu ditu herritarrak, Alde Zaharreko bizilagunek bizitzeko auzo bat izaten jarrai dezaten. "Oreka behar dugu", berretsi du.

Azken urteotan, Iruñeko Alde Zaharreko bizilagunek jarri dute turistifikazioaren auzia mahai gainean, behin eta berriz. Kezka piztu du turismoaren azken garaiko garapenak, eta, batez ere, etxebizitza turistikoen kopuruak nabarmen gora egin izanak eta jarduera horren gaineko kontrolik ezak. Kezka horrek jo ditu udaletxeko taldeak ere, eta, ondorioz, iazko otsailean, jarduera hori mugatzeko neurriak hartu zituzten, lehendabizikoz. Orduan hasitako prozesua orain amaitu da, hilaren 14ko osoko bilkuran behin betiko ordenantza onartu eta gero.

Bi ardatz nagusi ditu onartutako arautegiak: batetik, etxebizitza turistikoen alokairuaren esparruan, ordenantzak ezarri du eraikinetako lehendabiziko solairuan egon ahal izanen direla, bakarrik; eta, betiere, ezin izanen dutela eraikinaren %25 baino gehiago hartu. Udaletxeko talde guztiek egin dute bat neurri horrekin.

Hirian hotel berriak zabaltzeko aukera ere mugatu du ordenantzak: Alde Zaharreko edozein etxaditan jarri ahal izanen dituzte, baina, edozein kasutan, ezin izanen dute etxadi horren %25 baino gehiago hartu. Neurri horren aldeko botoa eman dute Navarra Sumak, PSNk eta Geroa Baik; EH Bildu, berriz, abstenitu egin da.

Hotelen jarduera mugatzeko onartutako neurria ez da prozesuaren hasieran mahai gainean jarritako bera. Lehendabiziko asmoa izan zen gutxieneko distantzia bat ezartzea hotelen artean. "Egokiagoa zela uste dugu, hiriko erdigunea hotelez ez betetzea bermatzen zuelako", erran zuen EH Bilduko zinegotzi Joxe Abaurreak, joan den asteko osoko bilkuran, bere taldearen abstentzioa azaltzeko.

Bizitzeko Alde Zaharra elkarteko Itxaso Andresek bat egin du. Ez du ontzat jo etxadi bakoitzeko hotel bat zabaltzeko aukera. "%25eko muga jarri dute, baina kontuan hartuta Alde Zaharreko etxadiak handiak direla, bakoitzean hotel bat jar dezakete. Neurriak ez du balio muga bat ezartzeko", salatu du Bizitzeko Alde Zaharra taldeko kideak.

Unzuko aterpetxea

Itxaso Andresek adibide bat aipatu du hotelen jarduera mugatzeko aztertutako bi moduen eragina azaltzeko. "Udaletxe plazan hotel bat dago orain; distantziaren araberako muga ezarrita, lehengo Unzuren eraikinean zabaldu nahi duten aterpetxea ezin izanen lukete ireki; etxadi bakoitzeko bat ezartzen duen neurriarekin, berriz, Unzu aterpetxe bilakatzen ahal dute orain, arazorik gabe, ondoan beste hotel bat egon arren".

Aukera hori ematen duelako babestu du neurri hori Iruñeko alkate Enrique Maiak, hain zuzen ere. Hilaren 14ko osoko bilkuran "ontzat" eman zuen ordenantzak "etorkizuneko proiektuei ez eragitea".

Udaletxe plazaren ondoko Mercaderes karrikan da Unzu. Proiektu horren inguruko kezka ez da oraingoa: 2017an, jada, karrikan egin zuten protesta Alde Zaharreko bizilagunek proiektu horren aurka. 275 ohatze eskainiko ditu Unzun egin nahi duten aterpetxeak. Hasieran multinazional baten esku zen proiektua, baina, zarata hastearekin batera, Espainiako enpresa baten esku geratu da. Ereduarekin ere zalantza handiak daude. Hasieran, erromesentzat zen, eta, orain, familientzat omen da. Proiektuaren bultzatzaileek kartelez bete dituzte eraikineko balkoiak. Berdintasuna, Bizikidetza, Akordioa eta gisako hitzak jasotzen dituzten pankartak zintzilikatu dituzte, zehazki. AZ egitasmoko kideek ere Unzura eraman dute haiek egindako kartel bat, onartutako arautegiarekin hiriko Alde Zaharrean egon daitezkeen ostatu plaza guztien berri emateko. Kontua da, Andresek nabarmendu duenez, Alde Zaharra jada "saturatutako eremu bat" dela. "Ez dugu ostatu plaza berri gehiago nahi", erran du auzoko kideak.

Zehaztu du bizilagunek argi dutela turismoak onurak ekartzen dizkiola hiriari, baina ez dira prest, ordea, turismoaren zama guztia beren bizkar hartzeko: "Batetik, beste auzoek ere izan behar dutelako aukera turismoa aprobetxatzeko; bestetik, ezin dugulako onartu hirian egiten diren jarduera guztiak Alde Zaharretik pasatzea. Paseatzeko eta ongi pasatzeko auzoa da gurea, baina bai eta bizitzeko ere; eta bizitzeko baldintzak behar ditugu".

Legez kanpoko jarduera

Iruñeko udal ordenantzak etxebizitza turistikoen jarduera arautzea du helburu, baina legez kanpo ari direnen erregistroa sortzeko urratsik ez duela egin erran du Itxaso Andresek. "Informazioa falta zaigu, ez dugu datu zehatzik, eta udalak ez du neurririk hartu legez kanpo ari diren etxebizitzak identifikatzeko", erran du.

2017. urtean, ikerketa egin zuen Iruñeko Udalak, eta hirian 227 etxebizitza turistiko inguru legez kanpo ari zirela ondorioztatu zuen. Etxebizitza horiek, denera, 790 ostatu plaza zituzten. Etxebizitza horietako %34 zeuden Alde Zaharrean.

Urte bereko datuen arabera, legez 149 etxebizitza turistiko ari ziren Iruñean, 939 ostatu plazarekin. Kopuruak gora egin du, geroztik. 2018ko datuen arabera, Nafarroan 700 etxebizitza turistiko inguru dago, eta haietako 201 daude Iruñean. Iruñeko etxebizitza turistiko gehienak, gainera, Alde Zaharrean dira: %47, zehazki. "Gure auzoan, ostatu plaza bat dugu 5,4 biztanleko; gainerako auzoetako batezbestekoa da, berriz, ostatu plaza bat 38 biztanleko", azaldu du Itxaso Andresek.

Horregatik salatu du Alde Zaharra saturatutako eremua dela. Ez dira iritzi berekoak, ordea, Naparture Nafarroako Etxebizitza Turistikoen Elkarteko kideak: "Legez ari diren etxebizitzek ez dute arazorik eragiten; arazoa dira inolako kontrolik gabe ari diren legez kanpoko etxebizitzak; kontrolik ezak eragiten du auzoa saturatuta egoteko sentipena", erran dute.

Elkarteak ere ez du ontzat jo Iruñeko Udalak onartutako ordenantza. Ez dituzte, halere, Alde Zaharreko bizilagunek mahai gainean jarritako arrazoiak arautegi berriaren aurka egiteko. Elkarteko kideentzat arazo nagusia da jabe txikiei egiten diela kalte ordenantza berriak, eta mesede egiten diela, aldiz, enpresa handiei.

Enpresa handiei mesede

"Etxebizitzen esparrua anitz mugatu du arautegiak; eraikin oso bat erosteko aukera izanen duten jabe handiei egiten die mesede. Berriz ere, laguntzarik behar ez dutenak laguntzen ditu ordenantzak", salatu dute elkarteko arduradunek. Alde horretatik, Napartureko kideek argi utzi nahi izan diete Alde Zaharreko bizilagunei enpresa handi horiek direla denek duten etsai komuna. "Ez lukete gure kontra egin behar; benetako arriskua dira Unzuren gisakoaren proiektuen atzean daudenak".

Ordenantza izatea, halere, positibotzat jo dute elkarteko arduradunek, haien ustez lagunduko duelako legez kanpoko jarduerari aurre egiten. "Orain, behintzat, badugu erabil dezakegun araudi bat; denok bete beharko ditugu udalak mahai gainean jarri dituen joko arauak", nabarmendu dute Naparture elkarteko arduradunek.

Etxebizitza turistikoen inguruko joko arauak onartu eta gero, lanean jarraitzeko konpromisoa berretsi dute Bizitzeko Alde Zaharra taldeko kideek. Itxaso Andresek salatu du, hain zuzen ere, arazo anitz eragiten dituela jarduera horrek auzoan. "Ez da bakarrik turisten kopuruak gora egitea; auzoa turistentzat izateak ekartzen du alokairuek gora egitea. Gertatzen ari da, jende askok alde egin behar izan du. Horrek bizilagunen egunerokoari eta auzoko denda txikiei eragiten die", azaldu du. Funtsean, "auzo eredua" dago jokoan.

Bizitzeko auzo bat nahi dutela argi du Andresek; eta oreka behar dutela horretarako. "Jarraituko dugu auzoak dituen arazoak mahai gainean jartzeko eta lantzeko lanean", erantsi du.

Iruñeak onartu du etxebizitza turistikoen inguruko bere ordenantza, jarduera hori orain arte baino gehiago mugatzeko asmoz. Iruñetik kanpo, Nafarroako Gonernuak eta Espainiako Gobernuak onartutako zuzentarauak daude indarrean, Napartureko kideek azaldu dutenez. Gora egin du etxebizitza turistikoen kopuruak, herrialdean, azken urteotan, eta gora egin du, halaber, jarduera horren inguruko kezkak herritar anitzen artean.

Behetik eta ezkerretik lan egin
Aza 22, 20192019-11-21Albisteak, gaiak, Nafarroa0

Behetik eta ezkerretik lan egin

Kattalin Barber
Europa, xenofobia eta faxismoa. Elkarrekin agertzen dira maiz hitzok, eta horien inguruan hizketan aritu dira Askapenak antolatutako Herrietatik Europa berria eraikitzen izenburuko jardunaldietan. Katakraken egin dituzte, hilaren 15ean ...

Artelanak, gerraren negozioaren kontra
Aza 22, 20192019-11-21Albisteak, gaiak, Gizartea, Nafarroa0

Artelanak, gerraren negozioaren kontra

Edurne Elizondo

Maniobra militarrak, berriz ere, Bardeako tiro eremuan. Ostiralean egin zituen Espainiako armadak, Bardeako Batzarrak bere webgunean ezagutarazi zuenez. Egun berean, erakusketa zabaldu zuen azpiegitura horren aurkako Bardea Libre plataformak, Iruñeko Kondestablearen jauregian. 59 artelan zintzilikatu dituzte, Odolezko dirua izenburupean, gerra eta gerraren negozioa salatzeko. Abenduaren 15era bitarte ikusi ahal izanen da.

1951. urtetik dago martxan Bardeako tiro eremua. Azpiegitura horri eusteko azken kontratua, hogei urterako, 2008an sinatu zuten Bardeako Komunitateko Batzar Nagusiak eta Espainiako Gobernuko Defentsa Ministerioak, 210 milioi euroren truke. Iazko abenduaren 31rekin batera, kontratu hori modu automatikoan berritu zen, bertze hamar urtez. Aldaketa bakarra Bardeako Komunitatean bat egiten duten erakundeek jasoko zuten ordainaren kopurua izan zen: bikoiztu egin zen. 2008. urtetik, zazpi milioi euro jaso dute erakundeok, urtean; 2019. urte hasieratik, berriz, bikoiztu egin da kopuru hori, eta hamalau dira orain.

"Odolezko dirua" da hori, Bardeako tiro eremuaren aurkako plataformako kideentzat, eta horregatik egin dute izenburu hori hartu duen erakusketa. "Argi izan behar dugu diru horren atzean zer dagoen; herriek diru hori hartzen dute NATOren eta Espainiako Defentsa Ministerioaren arteko akordioen berri jaso ez dezaten. Auzi hagitz iluna da", erran dute Bardea Libre taldeko kideek, erakusketaren aurkezpenean.

Plataforma laguntzeko

Dirua da Kondestablearen jauregian zabaldu duten erakusketako ardatz: billeteak erabili dituzte parte hartzen duten artistek beren lanak osatzeko. Gerrak eta dirua lotu dituzte artista horiek beren obren bidez. Bardea Libre plataformako kideek gogoratu nahi izan dute hemendik at egiten diren gerra horiek Bardeako tiro eremuaren gisako azpiegituretan hasten direla; Bardeakoaren gisako tiro eremuak "armak probatzeko" tokiak direla, alegia.

59 lan hartu ditu Kondestablearen jauregiak. Haien bidez, bertze helburu batzuk ere badituzte tiro eremuaren aurkako herritarrek: batetik, auzia, berriz ere, mahai gainean jartzea, eztabaida pizteko; eta, bertzetik, tiro eremuaren aurkako lana egiten jarraitu ahal izateko dirua lortzea. Obren kopiak eros daitezke, hain zuzen ere, diru horren bidez plataformaren jarduera babesteko.

Iruñean erakutsi eta gero, Nafarroako bertze hainbat herritara eramanen dute erakusketa. Tiro eremuarena "nafar guztien arazoa" dela nabarmendu dute Bardea Libre plataformako kideek, argi eta garbi.