Eka 13, 20142014-06-13Beste albiste batzuk0

Erabakitzeko eskubidea lortzeko mugimendua zabaldu nahi dute

Euskal Herrian 150.000 pertsona baino gehiago batu ziren igandean erabakitzeko eskubidearen aldeko giza katean. Nafarroan 46 kilometro bete zituen kateak, eta nafarrek horietako hamasei betetzeko helburua zuten. Datu zehatzak argitaratuko ez badituzte ere, antolakuntzak oso balorazio ona egin du, nahiz eta hasieran zailtasunak izan egitasmoa martxan jartzeko. Giza katea eginda, aurrera begiratzeko garaia da. "Gure Esku Dago sortu zenean, iraungitze datarekin sortu zen. Egun hori giza katearen eguna zen, ekainaren 8a. Hemendik aurrera zer egin, katean parte hartu genuenen artean erabaki beharko dugu. Erabakitzeko eskubidearen aldeko mugimendu oraindik zabalagoa sortzeko", azaldu du Txetxu Ezkurrak, Gure Esku Dago Nafarroako koordinazioko kideak.

Iazko ekainean jarri zuten martxan Gure Esku Dago egitasmoa. Nafarroan, otsailean sortu zuten koordinazio taldea, gainontzeko herrialdeetan baino geroago. "Egitasmoa martxan jarri zenean, bete beharreko kilometroak herri eta auzo batzuen artean banatu zituzten. Beraz, kilometroak auzo eta herrietako taldeak sortzen saiatu gara".

Aurkezpen orokorraren ostean, tokian tokiko aurkezpenak egin zituzten Nafarroan. "Aurkezpenak egiten genituen, eta, bertaratzen zen jendearen arabera, lan taldeak sortu ziren", azaldu du Ezkurrak. Nafarroan errealitate ezberdinak daude. Hori dela eta, eskualde batzuetan besteetan baino gehiago kosta izan zaie kilometroak betetzea. "Azken kilometroa Arrosadia, Azpilagaña eta Alde Zaharraren auzokideen artean bete zuten. Auzo horietan aurkezpenak egin ziren, eta Gure Esku Dago taldeak sortu zituzten. Martxa ona hartu zuten", dio Ezkurrak. Baina beste eskualde batzuetan, ez da horren azkarra izan prozesua. "Ni 113. kilometroaren arduraduna izan naiz. Orbaibar, Izarbeibar, Tafallalde eta Zangozaldeko herriek bete behar zutena. Pentsa zenbat herri dauden. Bertan, ahoz aho lagun eta ezagunen artean hitz eginez funtzionatu du".

Egunean kilometroak aise bete bazituzten ere, hirian eta herrietan zegoen batez besteko kopurua oso ezberdina zen. "Arazo soziologikoa da hori; beti dena azken momenturako uzteko ohitura dugu. Jende asko egunean bertan joan zen giza katera. Horregatik hiriko hainbat tokitan jendea pilatu zen, eta herrietara aurretik izena emanda zeudenak joan ziren".

Mugimendua zabalduz

Ekainaren 8an giza katea egitea lortu zuten. Dinamikaren aurkezpenean mugarri gisa definitu zuten egun hori. "Giza katea egin dugu, baina orain mugimendu zabala egituratu behar da", azaldu du Ezkurrak. Udazkenean, Gure Esku Dago dinamika aurrera eraman duten taldeak lanean hasiko dira erabakitzeko eskubidearen aldeko mugimendu berri bat sortzeko. Giza katearekin erabakitzeko eskubidearen alde daudenak sarean lotu nahi izan dituzte. "Giza katean parte hartu zuen mundu guztia inplikatzea lortu behar dugu. Erabakitzeko eskubidea oinarrizko eskubidea da. Horregatik, gizarteko sektore guztietara heldu behar dugu. Orain arte egindako lanaren bikoitza egin beharko dugu aurrerantzean".

Eka 13, 20142014-06-13Iritzia0

2

nafarroako gobernuaren zorra milioi eurotanGizarte Segurantzak ia 1,1 milioi euro erreklamatzen dizkio Nafarroako Gobernuari, familia laguntzaren kotizazioa zor diolako. Gainera, zor hori "larria" dela ebatzita, 800.000 euroko zigorra ezarri dio ordai...

Eka 6, 20142015-04-22Asteko Gaiak0

Eskuz lotutako katea

Durango eta Iruñea banatzen dituzten 123 kilometroak milaka lagunen bitartez lotuko dituzte igandean erabakitzeko eskubidea aldarrikatzeko. Eskuak, minutu batzuez, kate begi bilakatuko dira. Ia urtebetez garatu den lana gauzatuko da orduan. Hala ere, Gure Esku Dago ekinbideko arduradunek jakinarazi dute astelehenean ere erabakitzeko eskubidearen alde lanean jarraituko dutela, igandekoa abiapuntua besterik ez delako izango.

Mikel Soto Gure Esku Dago ekinbideko Nafarroako koordinatzaileetako bat da. Taldean, orotara, sei lagun inguru dira. Azken asteetan gogor ari dira lanean. Aitortu duenez, igandeko data, ekainaren 8a alegia, gorriz borobildua dute egutegian. Mugarri izatea nahi dute, batez ere parte hartzaileen aniztasunagatik. Gainera, mugimendua guztiz herritarra dela jakinarazi du. "Izaera herritar hori dela eta, jendea mobilizatzeko lan handia egin behar da", azaldu du Sotok. Dena den, ahoz ahokoak "ondo baino hobeto" funtzionatu duela esan du. Herritarren artean sortu den harremana oso garrantzitsua da Sotoren irudiko: "Guretzat, garrantzitsuena herritarren arteko saretzea da, eta giza katearen bidez hori lortzen ari gara".

Hala ere, erabakitzeko eskubidearen aldeko mugimendua Nafarroan motel xamar ibili dela aitortu du Sotok. Arrazoiak zeintzuk izan daitezkeen galdetuta, uste du zioetako bat izan daitekeela proiektuaren sorburua Gipuzkoan egotea. Duela nahiko gutxi arte ekimena ia oharkabean igaro da, baina ahoz ahokoak izugarri ongi funtzionatu duela irizten dio Sotok. Herri askotan modu autonomoan sortu dira erabakitzeko eskubidearen aldeko taldeak. Nafarroako aurkezpen ofiziala iragan urte amaieran egin zuten, baina ordutik jaso dituzten atxikimenduak hazten joan direla azaldu du Sotok.

"Sarritan herrietatik zuzenean deitu digute esanez talde bat sortu nahi dutela, eta nola egin dezaketen galdezka, eta hori oso pozgarria da", jakinarazi du. Ainara Aiestaran egun Uharte-Arakilgo koordinatzailea da, eta Gure Esku Dago ekinbidearen berri hedabideen bidez izan zuela adierazi du. "Dinamika oso erakargarria iruditu zitzaidan erabakitzeko eskubidea aldarrikatzeko erronka", azaldu du Aiestaranek. Bere burua eskaini zuen Sakanan dagoen kilometro baten ardura bere gain hartzeko. "Sakanan, konkretuki Etxarri Aranatzen, apirilaren 13an egin zen kontsultarekin sortutako giroa aprobetxatzea ezinbestekoa zela iruditu zitzaidan", azaldu du Aiestaranek. Eskualdean jendea bereziki itxaropentsu dagoela esan du, batez ere gehiengoak Etxarri Aranatzen independentziaren alde egin zuelako.

Azken asteetan sortu den itxaropena bere horretan ez gelditzea espero du Aiestaranek. Ideia horrekin bat egiten du Sotok ere: "Igandeko ekimena izugarri ona iruditzen zait, herritarren artean sortzen den harremanak sare bat eratzen lagunduko duelako gerora bestelako planteamendu batzuk gauzatzeko". Izan ere, Gure Esku Dago ekinbidearen ezaugarri nagusiena hori da, proiektuak berak izan duen izaera herritarra.

Hainbat alderdi politikok eta hainbat politikarik atxikimendua adierazi dute, eta bat egin dute igandeko giza katearekin, baina ekinbidearen sustapenarekin ez dute zerikusirik izan. Sotok dioenez, errealitate horrek ere lagun andana erakarri du. Izan ere, Gure Esku Dago-n parte hartzen duten norbanakoak sentsibilitate eta ideologia ezberdinetakoak dira. "Batzuk abertzaleak dira, baina beste batzuek ez dute zertan; nahikoa da erabakitzeko eskubidearen alde egotea proiektuarekin bat egiteko". Aniztasun hori nabarmendu du Sotok, politikariez gaindi gauzatutako proiektua delako.

Aldarria eta jaia, biak bat

Hilabete luzez dozenaka ekitaldi izan dira Euskal Herrian eta, hein berean, Nafarroan. Azkena, esaterako, Iruñeko Txantrea auzoan egin zuten, larunbatean. Dozenaka lagun bildu ziren euskal herritarrek duten erabakitzeko eskubidea aldarrikatzeko. Sotok dioenez, oso zaila egiten zaio Nafarroako kilometroetan zenbat lagun izango diren kalkulatzea. Orotara, 41 kilometro izango ditu giza kateak Nafarroan; hortaz, 35.000 eta 40.000 lagun artean kalkulatu ditu. Beraz, ohartarazi du jendetza hori dena koordinatzea izango dela zailena. Hala ere, ziur da dena ondo aterako dela.

Festarako tartea ere izango da etzi. Etxarri Aranatzen, esaterako, egitarau oparoa antolatu dute; besteak beste, herri bazkaria, haurrentzako gunea eta Vendetta, Xaiko eta Tximeleta taldeen kontzertuak izango dira. Aiestaranek esan duenez, oso garrantzitsua da erabakitzeko eskubidea jai giroan eta inolako gatazkarik gabe ospatzea. Iruñearen kasuan, ez da kontzertu berezirik izango. 14:00etan, giza gaztelu bat eraikiko dute, eta, horrekin batera, bertsolariak eta jotak izango dira Sarasate pasealekuan.

Eka 6, 20142014-06-06Beste albiste batzuk0

Iruñean artatu dituzten etxegabeen %83k buruko gaitzen bat dute

"Soilik alda daiteke ezagutzen dena". Hitz horiekin azaldu du Idoia Urzainki Xilema fundazioko kideak etxegabeei buruz ikerketa egiteko arrazoia. Bajo un cielo abierto (Zeru zabalaren azpian) txostena egin du Xilema fundazioak, Iruñeko Udalaren laguntzarekin. Bertan, 2012an etxerik gabekoen arretarako udal zerbitzuak artatutako pertsonen ikerketa egin dute. Iruñeko datuak nazioarteko beste errealitate batzuekin alderatu dituzte, besteak beste, Alemania, Frantzia, Erresuma Batua, Espainia, Portugal, Italia, Suedia eta Polonia. Ana Lezkano Iruñeko Udaleko Gizarte Ongizate eta Berdintasun zinegotziak nabarmendu du Iruñean artatutako etxegabeen %83k buruko gaitzen bat dutela.

"Etxegabearen arazoa ez da bakarrik etxerik gabe geratzea", adierazi du Javier Gil Xilema fundazioko kideak. Ikerketan gizarte bazterketa bortitza pairatzen duten pertsonen egoera aztertu dute. Hiru arlo jo dituzte oinarrizkotzat pertsona baten gizarteratzean: pertsonala, komunitatearena eta ekonomikoa. "Gizarte bazterketa ez da egun batetik bestera gertatzen, hiru urte baino gehiagoko prozesu konplexua da", esan du Gilek. Era berean, fundazioko kideek aitortu dute zaila dela etxegabeak sailkatzea, oso profil hetereogeneoak baitituzte.

Hala ere, badaude ezaugarri orokor batzuk. Xilema elkartearen arabera, Iruñeko etxegabearen profila hau da: "42 urteko gizona, muturreko alkohol kontsumitzailea eta buruko gaitzen bat du diagnostikatua". Iruñeko Etxegabeen zerbitzuetan artatu dituztenen %89 gizonak dira, baina 2011ko datuekin alderatuta emakume kopurua %3 hazi da. Era berean, gora egin du etxerik gabe dauden gazte eta familien kopuruak.

Profil orokorrarekin jarraituz, artatutako pertsonen %48k muturreko alkohol kontsumoa dute, hau da, eguneroko intoxikazio etilikoak eta diagnostikatutako alkoholismo arazoak dituzte. Beste drogen kontsumoa alkoholarena baino askoz apalagoa da: ikertutakoen artean %47k ez dute alkohola ez den beste drogarik hartzen. Adinari dagokionez, etxegabe gehienek 30 eta 65 urte artean dituzte, eta batez beste emakumeak gizonak baino gazteagoak dira.

Ikerketa borobiltzeko, beste herrialde batzuetako egoera aztertu dute. Lau taldetan banatu dituzte herrialdeok: potentzia ekonomikoak, Europa iparraldeko herrialdeak, Europa hegoaldekoak eta Europa ekialdekoak. Iruñeko egoera Europa hegoaldeko herriek dutenarekin aldera daiteke.

"Lan honekin lehen urratsa egin nahi dugu", dio Lezkanok. Ikerketak agerian utzi duen beste datuetako bat da etxegabe gehienak ibiltariak direla, hau da, Iruñean egun batzuk baino ez dituztela ematen. "Eurekin lan sakona egitea galarazten digu horrek; egun batzuetan elikatzeko eta garbitzeko aukera baino ezin diegu eskaini", azaldu du Gilek. Horregatik erabaki dute arreta gehiago jartzea Iruñean erroldatutakoekin. "Errealitate konplexu horri aurre egiteko, udalak pertsona horiek laguntzeko prozesu oso bat abiatu nahi du", adierazi du Lezkanok. Kontuan izan behar da Iruñean dauden etxegabeen artean %2,8 daudela erroldatuak.

Eka 6, 20142014-06-06Beste albiste batzuk0

“Uste dut Bertso Egunean jende gutxi gelditu zela hotzepel”

Bertsotan gizon zein emakumeen arteko parekidetasuna erdiesteko asko falta dela uste du Nerea Elustondo bertsolariak (Legazpi, Gipuzkoa, 1981). Hala ere, ohartarazi du azken urteetan aurrerapausoak eman direla. Bertsotan ere egungo gizartean dagoen egoera islatzen dela irizten dio.

Bertsolaritza eta parekidetasunaz mintzatu zinen atzo Barañainen. Nolakoa da egungo egoera?

Bertsolaritza azkenean jendarte honetako zati da. Beraz, horren araberakoa da bertsolaritza ere. Hala ere, ikusten dugu gero eta jende gehiago kezkatuta dagoela gai honekin. Jakin badakigu lan asko dagoela oraindik egiteko, baina itxaropentsu gaude.

Duela zenbait hilabete egin zen Donostiako Bertso Egunean, generoa izan zen gai nagusia.

Hala da. Iaz, hamar urte eta gero, emakume bertsolarien topaketa bat egin genuen, eta haren harira egin zen Bertso Eguneko saioa. Bertsozale Elkarteak berak proposatu zigun generoa izatea saioaren funtsa. Badago kezka orokortu bat; ziurrenik batzuk kezkatuago daude beste batzuk baino. Baina duela urte batzuk baino kontzientzia handiagoa dago egun. Bertso Egunak lagundu zuen barruan gauza batzuk mugitzen; hotzepel jende gutxi gelditu zela uste dut.

Bertsolaritzan, berdintasunari dagokionez, non antzematen dituzu hutsunerik nabarmenenak?

Kopuruetan, esaterako, parekidetasuna oraindik urrun dago, bai bertsolarien artean, bai gai-jartzaile eta epaileen artean ere. Hutsuneak denean daudela esan daiteke. Hala ere, sentsibilitatea lehen baino handiagoa da. Guk sinetsi nahi dugu hemendik urte gutxira hutsune horiek txikiagoak izango direla. Berdintasuna baino gehiago, parekidetasuna lortu nahi dugu. Erakutsi nahi dugu garatu dugun bertsolaritza eredua ez dela neutroa. Guk jaso dugun bertsolaritza eredua gizonek garatutakoa da, eta hor sartu gara gu. Gure bidearen bila gabiltza, gizonekin batera oholtza gainean, bertsotan egin nahi dugun bidearen bila.

Bertso eskoletan dauden ikasle asko neskak dira, baina, adin batetik aurrera, utzi egiten diote bertsotan egiteari. Zergatik?

Heziketatik hasita, ezberdin hezten gara, baita jendaurrerako ere. Bertsolaritza, azken finean, plazaratzea da, jende aurrean hitza hartzea, alegia. Horrek norberak konfiantza handia izatea eskatzen du. Beharbada, duela ez hainbeste arte, nesken konfiantza hori ez da askorik landu. Mutilek askatasun handiagoa sentitu izan dute, bai plazara ateratzeko, bai bertso eskolan bertan kantatzeko ere. Jolastokiko sindromearekin gertatzen dena pasatzen da bertsotan ere: mutilek dena okupatzen dute, eta neskak ertz batean egoten gara.

Bertso Egunean, emakumeen sexuaz egin zenuten bertsotan. Nola sentitu zinen?

Askoz ohikoagoa da gizonek sexuaz hitz egitea emakumeek hitz egitea baino, nahiz eta salbuespenak beti dauden. Gizonen masturbazioa beti onartzen da, baina ematen du emakumerik ez dela masturbatzen. Orduan, horrek bertsotan ere badu isla. Ohituago gaude zakilari buruzko txisteak entzuten. Aluarenak entzuten ez gaudenez horren ohituta, beharbada oharkabean harrapatzen gaitu.

Hala ere, aurrerapausoak izan direla diozu.

Egun batetik bestera ez da dena aldatuko, baina pausoak eman behar dira. Emakume bat oholtza gainean bertsotan ikustean, askok pentsatzen dute ez dagoela hor generoen arteko inolako ezberdintasunik, eszena neutro baten modura ikusten delako. Baina ezinbestekoa da ohartzea hor badaudela ezberdintasun batzuk. Bakoitzak bere bidea egin behar du. Ohartu behar dugu normaltzat jotzen den hori ez dela horren neutroa.

Zenbait eremutan, parekidetasunaren izenean kuotak ezarri dira. Zein da zure iritzia horren inguruan?

Ez dakit kuotak ezartzea ote den bidea, baina garrantzitsua iruditzen zait emakumeak ikusaraztea. Bertso Egunean bertan, jende asko harritu zen, egun osoan parte hartu zuen emakume kopurua ikusita. Publiko zabalak uste du garenak baino askoz gutxiago garela. Plazetan gabiltzan emakumeok %20 gara, baina azken Txapelketa Nagusian, eta hor txartela irabazi egin behar da, %30 ginen. Beraz, maila ere ez da aitzakia. Sustatu beharrekoa iruditzen zait emakume bertsolarien presentzia areagotzea.

Eka 6, 20142014-06-06Nafarroa0

“Jendearen aurrean atsegina izatea ezinbestekoa da”

"Beti egiten ditut modelo ezberdinak. Hori da nolabait nire sinadura pertsonala", azaldu du Zelai Ordoñez Egañak (Iruñea, 1983). Duela bi urte langabezian geratu zen, eta, bizimodua aurrera ateratzeko, eskulanak egitea pentsatu zuen, txikitatik trebea izan baita horrelako lanetan. Ordoñezek ez du ordutegi finkorik, baina horrek ez du esan nahi lan lasaia duenik. "Astelehenetik ostiralera lanean aritzen naiz, piezak egiten. Asteburuetan, ordea, azoketara joaten naiz". Egun ez du nahikoa diru ateratzen eskulanekin; horretarako, "azokalari" bilakatu beharko lukeela uste du. Baina, gutxi bada ere, hilero diru sarrerak lortzen ditu, eta egunez egun ikasten eta enpresatxoa garatzen doa, Frikadela izeneko enpresa garatzen.

"Betidanik birziklatu ditut esku artean izan ditudan gauzak", dio Ordoñezek. VHS kasetekin altzairuak eta zapata kutxekin apalategiak egin ditu. Baina horrelakoak saltzea zaila dela uste du. "Horrek ez du merkatu askorik, lan horiengatik asko kobratu behar delako". Koadroak eta argazkiak ere egiten ditu, baina horiek ere garestiak dira. Baina Ordoñezen produktu izarrak kameuak eta zintzilikariak dira.

"Kameuak XVII. mendean familia dirudunek eramaten zituzten bitxiak ziren. Ireki egiten dira, eta normalean pertsona maitatuaren edo seme-alaben argazkiak jartzen zituzten". Ordoñezek marrazkiekin apaintzen ditu. "Nik oinarriari marrazkia gehitzen diot. Denak ezberdinak egiten ditut. Nahiz eta lelo bera idatzi edo gai antzekoa erabili, beti aldatzen dut zerbait". Horiek dira egiten dituen bitxi pertsonalenak. "Ez dute zerikusirik egiten ditudan beste gauzekin".

Beste hainbat eskulan ere egiten ditu, zintzilikariak adibidez. "Mineralekin zintzilikariak egiten ditut. Baina horiek produktu arruntak dira; ondoko postukoak ere eduki ditzake". Mineralekin ez ezik, beste gauza batzuekin ere zintzilikariak egiten ditu. Burezur, dortoka eta zaldi itxurakoak. Baita birziklatutako beste bitxi batzuk ere. "Erabiltzen ez ditudan lagunik gabeko bitxiekin eta belarrietakoekin lepokoak egiten ditut".

Materialak bilatzeko lan asko egin behar da. "Iruñean materiala bilatzea oso zaila da, nahiko hiri txikia baita. Mineralak eta bolak Bartzelonan erosten ditut, askoz ere merkeagoa ateratzen zait haraino joatea". Kameuak Iruñean lortzen ditu, baina hainbat eta hainbat gauza Internet bidez eskuratzen ditu. Horiek guztiak bilduta, etxean lan egiten du. "Ordenagailu ondoan lanerako txokoa dut, hor jarriak ditut nire lanpara eta lupa". Ordutegi finkorik ez du Ordoñezek, baina, gustuko lana egiten duenez, nahi gabe ordu piloa sartzen dituela dio. "Etxeko txoko horretan lasai-lasai musika jarri eta lanean hasten naiz. Handik hiru ordura ateratzen naiz ez dakit zenbat gauza eginda".

Astelehenetik ostiralera materiala prestatzen du Ordoñezek. Baina hori gero saldu beharra dago. Horretarako, azoketara joaten da. "Garrantzitsuena da azoketan egiten diren kontaktuak, normalean gauza asko ahoz aho zabaltzen baitira". Horrez gain, lan burokratiko ugari egin behar dela dio. "Herri eta hirietako udaletxeetara deitu behar da. Han, beste telefonoren bat ematen dute. Posta elektroniko piloa bidali behar dira. Ez da besterik gabe mahaitxoarekin agertzea".

Azoketan gero eta jende gehiagok parte hartzen duela dio. Hori ez dute begi onez ikusten eskulangile batzuek. "Batzuei beldurra sartu zaie konpetentziaren asuntoarekin". Ordoñez ez da iritzi berekoa. "Artisau bakoitzak produktu ezberdinak ditu. Nik eskuz egindako gona bat erosi nahi baldin badut, kameu bat erosteagatik ez diot gona erosteari utziko". Hala ere, artisau berriak gaizki ikusten dituztenak gutxiengoa direla nabarmendu du. "Oro har, oso jatorrak dira, elkarri asko laguntzen diogu. Hori da onena. Nahiz eta egunen batean ez saldu, normalean oso ondo pasatzen dut". Ordoñez parte hartzeagatik ordaindu behar ez den azoketara joaten da. Baina, bidaia eta kanpoan jatea ordaindu behar du, eta horrek irabaziak jaisten ditu. Horregatik, gertu ibiltzen da. "Iruñerriko azoketara baino ez naiz joaten. Elizondora ere joaten naiz, baina amamari bisita egiteko aprobetxatzen dut".

Azoketan aritzeko saltzen jakin behar da. Ordoñezek urteetan lan egin du dendetan, eta onartzen du ez duela arazo handirik jendearen aurrean aritzeko. Baina bere amak askoz hobeto egiten duela dio. "Berak ni baino bi aldiz gehiago saltzen du. Esaten du: 'Ikusi alabak egiten dituen gauzak!'". Amak saltzeko erraztasun handiagoa badu ere, Ordoñezek argi du garrantzitsuena atsegina izatea dela. "Jendearen aurrean atsegina izatea ezinbestekoa da. Zerbitzuaren parte da. Hori eta jendea informatzea. Ez baduzu saltzen, berdin dio, beti mantendu behar da itxura ona".

Horrekin batera marketina ere landu behar da. Baina gai horretan huts egiten duela aitortu du. "Facebook badut, eta bloga ere martxan jarri nahi dut. Baina horretarako laguntza eskatu behar dut". Izenarekin ere arazoak izan ditu. "Bi urtean lau izen izan ditut. Sortzailea naiz, baina ez horretarako".

Eka 6, 20142014-06-06Iritzia0

Festaraaa, festaraaa!

Gorputzaren jarrera pixka bat beharturik, besoak luze-luze argazki-kamera bati heltzen diola, enkoadraketa perfektua bilatzen ari den gizonezko heldu bat ikusten da lehenengo planoan. Irribarreak gehiago itxiarazten dizkio begi txikiak. Bigarren planoan lagun gehiago ikus daiteke, denak argazki-kamera eskutan dutela. Turista-taldea dirudite, hain zuzen ere, asiarrak. Hartara, eszenak munduko edozein tokitan oporretan dauden japoniarrei ateratako irudia dirudi. Ez da horrela, ordea. Izan ere, Beijingeko parke batean dauden txinatarrak dira, eta objektiboen modeloak, nor eta, Donostiako Gaztelupe abesbatzako kideak, "festaraaa, festaraaa…" kantatzen ari direlarik. Entzuleek euskal doinu zaharrak eta ahots indartsuak gustuko dituztela ematen du; alabaina, festa-usaina, hemen eta han, norberaren gozagarria baita, ETBko esatariak dioen moduan.

Festa. Han eta hemen. Lehen eta orain. Etnografiaren oinarria errealitate bizia da; are gehiago, etengabe aldatzen ari den errealitatea da. Hartaz, historian zehar ere bizi izan den errealitatean festak garrantzi handia izan du beti. Orduko jaiak, gaurkoak bezala, egunerokotasuna eta ohiz kanpokoa bereizten zituen, nabarmena zen aldi bat zehazten zuelako, alegia, jaia ospatzea merezi zuen unea zen. Bi sasoi soilik zituen euskal urtean, ospakizunik handiena udari zegokion, udako solstizioari; hots, eguzkiari, biziari.

Eta udako solstizioa hurbiltzen ari zaigun honetan, gure geografia txiki-handi honetan, han-hemen, festak ugaritzen ari zaizkigu: herrietakoak, erromeriak, ikastetxeetakoak, ikasturte bukaerakoak, euskararen ingurukoak… ospatzea merezi baitute! Besteak beste, euskaltzaleek Larrun mendian ospatu berria duten Mugarik ez euskarari lelopeko ekitaldia. EHEkoek euskaraz bizitzeko mezua zabaldu zuten euskararen mugen kontrako sinbolotzat hartzen den Nafarroako eta Lapurdiko lurren artean dagoen gailur horretan. Eta merezi zuen! Tamalez, aldarrikapen-festak antolatzen jarraitu beharko dugu euskarak behar gaituelako eta guk euskara behar dugulako, egunerokotasunean nahiz ohiz kanpokoan, lanean nahiz festa-giroan. Eta horregatik, euskaltzaleok, batera, batean, bateratuak, batuta, euskara helmuga beharko genuke lehentasunak ardatz hartuz eta desberdintasunak gaindituz.

Esanak esan, ekainaren 8an beste festa bat ospatuko dugu, euskarak bere herria behar duelako eta herria izango bada hizkuntzaren beharra duelako. Beraz, festaraaa, festaraaa!