Uxue Rey Gorraiz
Kontziliazio familiar eta laborala Lekunberrin (Larraun): hurbilketa etnografiko bat izenburuko doktoretza tesia aurkeztu du Rocio Otxoa Santos antropologo eta gizarte hezitzaileak NUP Nafarroako Unibertsitate Publikoan (Donostia, 1970...
Amets Aranguren Arrieta
Hiltzearena, bale, bai. Baina, eta gero, zer? Hori da, beldurra baino, panikoa ematen didana", bota du X-k. "Ba, gero ezer ere ez", pentsatu dut nik; ozenki esan ez, eta nik neuk ere erantzun hori erabat ulertu eta barneratu gab...
E. Elizondo - M. A. Txoperena
Erregai fosilak bazter uztea gero eta premiazkoagoa dela: mezu hori da egungo klima aldaketaren jokalekuan nagusitu dena. Energia berriztagarrien aldeko apustua, baina, ez da arazo korapilatsu eta konplexu baterako konponbide magikoa: berriztagarria ez baita berez garbia. "Gu ez gara energia berriztagarrien aurka; baina denak ez du balio horren izenean", nabarmendu du Nerea Maia lesakarrak. Herri horretako Auzoberriko Endara Bizirik plataformako kidea da; Nordex Energy enpresak inguru horretan eraiki nahi duen parke eolikoaren kontra sortu dute kolektiboa.
Auzoberrin jaioa da Nerea Maia; txikitan, Miren ahizpa eta bera ziren auzoko haur bakarretakoak. Baina azken urteotan biziberritu egin da, eta, auzoan gelditu diren gazteei eta kanpotik etorri eta etxeak berritu dituzten bizilagunei esker, komunitate bilakatu da Auzoberri, hogei baserri baino gehiagorekin. "Hori dena arriskuan da orain, parke eolikoa eta gure auzoa ez baitira bateragarriak. Egiten badute, auzoa gure belaunaldiarekin edo lehenago galduko da", azaldu du, argi eta garbi, Agoitz Irazoki plataformako gazteak.
Lesaka eta Bera artean kokatuko litzateke Nordex enpresak egin nahi duen parke eolikoa, eta 11 haize errota izanen lituzke; Auzoberriri ez ezik, inguruko bertze hainbat auzori ere eraginen lioke: bertzeak bertze, Alkaiagari eta Zalain Zokori. Auzo horietako bizilagunekin bilerak egiten hasi dira Endara Bizirik plataformako kideak jada, informazioa zabaltzeko asmoz. Izan ere, Auzoberriko kideek hilaren hasieran izan zuten parkea eraikitzeko proiektuaren berri, tokiko prentsaren bidez. "Informazio gutxi eta kezka handia bada herritarren artean", erran du Maiak.
Kezka horrek eragin du Lesakako herritarrak azkar mobilizatzea, hain zuzen ere. Proiektua egin nahi zutela jakin bezain pronto, lehendabiziko bilera egin eta plataforma osatzea erabaki zuten Auzoberriko bizilagunek. Lesakako Udalarekin egin zuten aurreneko batzarretako bat: herriko agintariek babes osoa eman diote sortu berri den kolektiboari, eta argi eta garbi hartu dute eraiki nahi duten parke eolikoaren aurkako jarrera. "Hagitz inportantea da hori guretzat; agian udalak kontra egiteak ez du proiektua geldiaraziko, baina udalaren babesa gabe, akabo; ezin izanen genuen deus egin", nabarmendu du Irazokik.
Endarakoa ez da egun mahai gainean dagoen proiektu bakarra: Iruñerriko iparraldean, adibidez, bertze bost parke eoliko egin nahi ditu Sacyr enpresak. Denera, 56 haize errota jarri nahi dituzte, bakoitza lau megawatteko potentziarekin. "Antza, herrialdearen hegoaldean jar zitezkeen parke guztiak jarri dituzte jada, eta orain iparralderantz zabaldu nahi dituzte proiektuak", nabarmendu du Sustrai Erakuntza fundazioko presidente Mikel Saralegik.
Kontsumoa murriztu
1994. urtean inauguratu zuten Nafarroako lehendabiziko parke eolikoa, Erreniegan Espainiako Estatuko zaharrena ere bada. Geroztik, bertze berrogei baino gehiago egin dituzte, eta, Nafarroako Gobernuan aurkeztutako proiektuak kontuan hartuta, ematen du joera dela bide beretik jarraitzea.
Egoera horrek agerian uzten du erdigunean dagoen arazo nagusietako bat, Saralegik argi eta garbi salatu duenez: "Ataka txarrean gara klima aldaketaren aurkako borrokan, energia berriztagarriek arazo anitz dituztelako erregai fosilen kontsumoa modu nabarmen batean murrizteko", erran du Sustrai Erakuntza fundazioko kideak. Izan ere, energia eolikoaren aldeko apustuak ez du ekarri erregai fosilak bazter uztea.
Eta kontsumoa da gako nagusietako bat, hain zuzen ere; edo, hobeki erranda, kontsumoa murrizteko beharra. Horretarako, Sustrai Erakuntza fundazioak argi du ezinbertzekoa dela eredu ekonomikoa "erabat aldatzea". "Guztiz beharrezkoa da energia kontsumoa murriztea. Behar ditugu energia berriztagarria hobeki aprobetxatuko duten sistemak eta antolatzeko moduak".
Bertzela, ondorio nagusia da gaur egun gertatzen ari dena: "Ez dugu anitzez ere energia berriztagarri gehiago kontsumitzeko aukerarik, baina, bitartean, enpresen helburua da produkzioak gora eta gora egitea, diru gehiago lortzeko". Parke eolikoak "espekulaziorako tresna" bilakatzen dira, ingurumenaren bizkar.
Azken 25 urteotan, Nafarroako Erdialdean eta Erriberan eraiki dituzte, batez ere, alde bateko eta bertzeko gobernuek sustatutako parke eolikoak. Apustu hori ez da doakoa izan, ordea. "Ingurumenari kalte handia egin diote azpiegitura horiek". Egindako parke horiek, gainera, ez dute lortu bertze gisa bateko erregaiak bazter utzaraztea. Castejongo zentral termikoek, errate baterako, martxan jarraitzen dute, kontrako hamaika sententzia jaso arren.
"Arazoa ez da Nafarroak ez duela behar duen energia berriztagarria ekoizteko ahalmena; arazoa da Nafarroan ditugun parkeek jada ekoizten dutela herrialdean erabil daitekeen baino energia gehiago, zenbait egunetan", azaldu dute Sustrai Erakuntza fundazioko kideek. Ondorioz, energia eolikoa sortzeko ahalmenak gora eginen balu, haizea dagoen egunetan elektrizitate soberakina izanen litzateke, eta ekoizten duten enpresek Nafarroatik kanpo saldu beharko lukete. Haizerik gabeko egunetan, berriz, energia berriztagarrien hornidura apala izanen litzateke aurrerantzean ere.
Alternatibak
"Jokaleku horretan, 2030erako energia plana aurkeztu du Nafarroako Gobernuak, eta bide beretik jarraitzen du: energia ekoizteko egungo ahalmena handitzea du helburu", salatu du Sustrai Erakuntza fundazioak. Erakunde horren apustua bertzelakoa da: energia berriztagarria hobeki erabiltzeko sistemak eta moduak sustatzearekin batera, egina dagoena baliatzea proposatu dute, kontsumo guneetatik hurbil egonen diren azpiegiturak bultzatzeko. "Hurbiltasunak eta deszentralizazioak izan behar dute ardatz".
Lesakako Auzoberrin egin nahi duten proiektuari buruz, herritarrek eta udalak bezala, jarrera kritikoa agertu du Sustrai Erakuntza fundazioak ere. "Anitz eskertzen dugu erakunde horren babesa. Auzoan izan dira, parkeak inguruan zer eraginen lukeen gertutik ikusten", azaldu du Nerea Maiak.
Oraingoz, Nordex Energy enpresak aurkeztutako aurreproiektua dago Nafarroako Gobernuko Ingurumen Departamentuko arduradunen mahaiaren gainean. Iradokizunak jasotzeko epea zabalik du gobernuak; bertzeak bertze, Lesakako eta Berako udalen iritzia eskatu du Ingurumen Departamentuak, bai eta hainbat talde ekologistarena ere.
Iradokizun horiek enpresak jasoko ditu, eta hurrengo urratsa izanen da egin nahi duten proiektuak ingurumenean eraginen lituzkeen kalteen inguruko txostena aurkeztea. Nafarroako Gobernuak aldeko edo kontrako iritzia eman beharko dio aurkeztutako txosten horri. Gobernuak ontzat jotzen badu, proiektu zehatza prestatu eta aurkeztuko luke enpresak. "Une horretan, jendaurrean erakusteko epe bat izanen litzateke, eta alegazioak egin ahal izanen genituzke", azaldu du Maiak.
Nordex enpresaren egitasmoak zer bide eginen duen zain dira Endara Bizirik plataformako kideak. Horrek ez du erran nahi, halere, geldirik direnik. "Gure asmoa da Bortzirietako herritarren eta erakundeen babesa jasotzea, denen artean indar handiagoa egiteko", azaldu du Nerea Maia kideak.
Hasi duten borrokan, hain zuzen, auzoa dute irabazteko. Ez hori bakarrik: auzoko bizimodua, ingurua eta etxe bilakatu duten lurraren alde egin duten hautua ere bai. Irazokik berretsi du: "Parkea eta gu ez gara bateragarriak".
Edurne Elizondo
Gogorra da". Nafarroako Unibertsitate Publikoko Soziologia eta Gizarte Laneko ikasleek ikerketa bat egin dute, bosgarrenez, NUPeko Unibertsitate Osasungarria programaren barruan: generoarekin eta bizi jarrerekin lotutako auziei buruzko ...
Uxue Rey Gorraiz
Elkar zaintzeko egin dute bat Sanduzelaiko bizilagunek, irits daitekeenari so. Askok iragarri dutenez, koronabirusak eragin duen krisiaren ondotik beste ekonomia krisialdi batek astinduko du gizartea datozen hilabeteetan, eta, hari aurre egiteko, indarrak batzearen alde egin dute bertako auzokideek: Sanduzelaiko Sare Soziala sortu dute, auzoko kolektibo eta bizilagunen elkartasunerako sarea. Joan den larunbatean aurkeztu zuten, Gortari plazan, berrehun bat lagunen babespean.
Bi helburu nagusi ditu Sanduzelaiko sare berriak: batetik, aldarrikapenak egiteko tresna eraginkorra izan nahi dute, eta, bestetik, datorren krisialdi ekonomikoari aurre egiteko balioko duten alternatibak eraiki. Bizilagunek nahi dute auzoak berak sortzea baliabideak; izan ere, ez dira fidatzen agintariek hartuko dituzten neurriez. Aurrea hartu nahi diote etor daitekeenari.
2008. urteko krisialdi ekonomikoan gertatutakoak dituzte buruan bizilagun askok. Gogoan dute aldi hartan murrizketa asko izan zirela, osasunaren eta hezkuntzaren esparruetan adibidez, eta, diotenez, ez dute onartuko "biktima berriz langile klasea izatea".
Ez dute nahi murrizketarik, ez etxegabetzerik, ezta jendea lanetik botatzerik ere. Irmoki diote hori. "Krisialdietan instituzioek eta boterean direnek egiten dituzten politikek ondorio bera dakarte normalean: benetan dirua dagoen tokietatik hartu beharrean, jende xeheak estutu behar izaten du gerrikoa, eta langileek ordaindu behar izaten dituzte kalteak".
Juantxo Goien sareko kidearenak dira hitzak. Haren ustez, etorkizuna "ilun samarra" da, eta nabarmendu du, hain zuzen ere, horregatik dela "ezinbestekoa" bizilagunek elkarri laguntzea. "Ondorioak latzak izanen dira, baina guk behintzat leunagoak izan daitezen eginen dugu lan", azaldu du Goienek.
Auzolan askoko auzoa da Sanduzelai, eta, lehendik ere, hainbat ziren esparru sozialean lan egiten zuten kolektiboak. Horietako zenbait zerrendatu ditu Goienek: etxegabetzeen aurkako taldea, apustu etxeen kontrako mugimendua eta ikastetxeetako gurasoen elkarteak aipatu ditu, besteak beste. Asko izanagatik ere, ordea, "bakoitzak bere espazioan" lan egin izan du, orain arte.
"Auzoan ez dugu denek elkarrekin ekintzak antolatzeko topagunerik izan, eta, horregatik, diziplina anitzeko espazio bat sortzeko premia ikusi dugu". Gainera, beste helburu bat ere erdietsi nahi dute bide hori hartuta: kolektibo jakin batean ez daudenek ere parte hartzea. Lantaldeak sortuko dituzte horretarako.
Arreta, behar dutenei
Gaur egun, 13.000 pertsona inguru bizi dira Sanduzelain. Langile auzoa da, Landaben industrialdearen ondoan kokatua. Goienek azaldu du, baina, Iruñeko Udala ez dela inoiz, oro har, "askorik kezkatu" Sanduzelairekin, eta, ezinbestean, aldarrikapen askoko auzoa izatera eraman dituela horrek, bai eta "identitate indartsua" izatera ere. "Iruñeko aldirietako auzoa gara, eta betidanik daramagu gainean ahaztuak izatearen zama", erantsi du.
Sareak arreta handia eskaini nahi die "bereziki zaurgarriak" diren zenbait kolektibori, hala nola adinekoei, haur eta gazteei, etorkinei, baliabide gutxiko pertsonei eta langabeei. Goienek dioenez, auzokide guztiek nabarituko dute krisialdiaren eragina, baina talde batzuek are modu nabarmenagoan sufrituko dituzte haren ondorioak. "Esaterako, bizilagun batzuek itzalpeko ekonomian egiten dute lan, eta horiek, jakina, oso babesgabe daude horrelako egoera batean". Guztiengana heltzen ahaleginduko dira sarekoak. Hori dute asmoa.
Aurkezpena egin berritan, hemendik aurrera egin beharko diren urratsei buruz hausnartzen ari dira Sanduzelaiko Sare Sozialeko kideak. "Eraketa fasean" daude, oraindik ere, baina ahalik eta lasterren hasi nahi dute lanean. Ez dakite koronabirusaren kontrako neurriek baldintzatutako uda honetan ekintza asko egiterik izanen duten, baina, oraingoz, iragarri dute udatik bueltan egiteko zenbait jarduera antolatzen ari direla. Adibidez, irailean jardunaldi batzuk eginen dituzte sarearen funtzionamenduari buruzko zenbait kontu zehazteko: lehenik eta behin, asmoa dute auzoaren egoerari buruzko "diagnostikoa" egiteko, eta orduan aterako dituzten ondorioetatik abiatuta finkatu nahi dituzte sarearen lehentasunak.
Krisialdian lagunduko duten neurri konkretuak diseinatu beharra dute orain. Hainbat aurreikusi dituzte dagoeneko: zaintza sareak eta herri baratzeak, esate baterako. Azken horiek baliabide gutxiko familiei elikagai iturri on bat eskaintzeko balioko dute. Argitu dute neurrietako batzuk konfinamenduan sortu diren eta indarrean mantenduko dituztenak direla, eta, aldiz, berriak izanen direla beste batzuk.
Bestalde, sarearen bidez, auzoko denda eta zerbitzuei lagundu nahi diete Sanduzelain; itxialdian ere zenbait ekinaldi antolatu ziren horiei babesa emateko, eta hemendik aurrera ere laguntza beharko dutela ikusi dute auzokideek. "Denda eta negozio txikiak aspaldi hasi ziren nabaritzen oso zaila dela denda handiekin edo multinazionalekin lehiatzea, eta, orain, koronabirusaren eraginez, kinka larrian daude horietako batzuk", esan du Goienek.
Koronabirusak eragin duen krisiari erantzuteko sortu dute sarea, baina horrek ez du esan nahi bizialdi motzekoa izateko jaioa denik. "Ez da oraingo problemei bakarrik erantzuteko sortua: epe luzeagoan erdietsi nahi ditugun helburuak ere baditugu", zehaztu du Goienek. "Badakigu ez dagoela gure esku mundu mailako krisi bat geldiaraztea, baina gauza asko aldatu eta hobetu daitezke auzoetatik eta herrietatik ere". Jakitun daude beste toki batzuetan ere antzeko sareak edo ekinaldiak antolatzen ari direla, eta sinetsiak daude hori dela bide zuzena: bakoitzak bere esparrutik lan egitea, eta gainerako herriekin batera aritzea herritarren eskubideen alde.
Edurne Elizondo
Krisiak agerian utzi ditu sistemaren gabeziak. Hori nabarmendu du Afan alzheimerra dutenen senitartekoen elkarteko psikologo Ana Remirez de Ganuzak (Tutera, 1982). Doako zerbitzu berri bat jarri dute martxan, zaintzaileei laguntza emozionala emateko. 948-27 52 52 eta 948-41 02 99 telefono zenbakietara dei dezakete.
Nolakoak izan dira itxialdiko egunak alzheimerra dutenentzat eta haien familientzat?
Konfinamenduak iraun bitartean, egoerara moldatu behar izan dugu, eta etxetik aritu gara lanean. Argi genuen lehentasuna zela laguntza eske deitzen zutenak artatu ahal izatea. Eta anitz izan dira deitu dutenak. Herritarrentzat itxialdia gogorra izan da, eta are gehiago gure kolektibokoentzat, egoera bereziki zaurgarrian direlako.
Nola eragin die egoerak gaixoei?
Konfinamenduak eragin du okerrera egitea gaixo direnen narriadura fisikoak eta kognitiboak. Dementziaren bat dutenentzat, kaltegarria da beren errutinak bertan behera uztea; bakartzeak ere egin die kalte, bertzeak bertze, beren gaitasunak lantzeko eta haiei eusteko terapiak ezin izan dituztelako jaso, eguneko zentroak itxita zirelako. Itxialdiak ekarri du, kasu anitzetan, gaixoaren jokabidea aldatzea, eta zaintzaileentzat zaila izan da egoera kudeatzea.
Zaintzaileek, anitzetan, ezin izan dute lan hori partekatu. Nolakoak izan dira hilabeteok senideentzat?
Gogorrak izan dira, zalantzarik gabe. Elkartera deitu dutenen kopuruak nabarmen egin du gora. Batez ere, sentitu duten gainkargaz aritu zaizkigu, eta kontatu digute antsietateak edo beldurrak jota bizi izan dutela itxialdia. Hagitz gogorra izan da, eta anitz sufritu dute.
Horregatik jarri duzue martxan zerbitzu berria?
Bai, argi ikusi dugulako horren beharra dutela elkarteko kideek, bai eta gure bazkide ez diren herritar anitzek ere. Beharra duten guztiengana heldu nahi dugu.
Lehendik ere ematen zenuten laguntza psikologikoa; arlo hori indartzea da kontua?
Batez ere, asmoa da elkartetik kanpo ere aritzea. Hau da, Iruñetik edo Tuteratik kanpo, gure asmoa da landa eremuko herri txikietan ere aritzea, jendeari behar duen babesa emateko.
Ezberdina da batzuen eta bertzeen egoera?
Kasu guztiak dira ezberdinak. Noski, ezberdina izan da itxialdia dementzia duen pertsona etxean duen familiarentzat edo egoitza batean duenarentzat. Argi dago osasun krisiak gogor jo dituela zaharren edo mendekotasuna dutenen egoitzak. Egoera horri aurre egitea kanpotik, egoitzan dagoen senidearekin egoteko aukerarik gabe, ez da batere erraza izan.
Konfinamendua arautu duten dekretuek ere ez dute ongi azaldu, anitzetan, zer egin zitekeen eta zer ez. Sumatu duzue hori?
Dei anitz jaso dugu galdetzeko mendekotasuna zuen pertsona karrikara ateratzen ahal zen edo ez. Hasieran, informazioa ez zen argia, eta zaintzaileek ez zekiten zer egin. Horrek ere eragin die ezinegona, hagitz garrantzitsua baita anitzentzat karrikara atera ahal izatea.
Zaintzen zutena galdu dutenek ere deitu dute?
Bai. Senidea galdu dute, baina hagitz egoera berezi batean. Ezin izan diote agur erran, ezin izan dute familiaren eta lagunen babesa jaso. Hagitz zaila izan da. Parte hartu nahi izan dugu, pertsona horien oinazea dolu patologiko bilaka ez dadin.
Senideak egoitzetan dituztenek, bertzalde, ezin izan dituzte ikusi denbora luzez.
Hori izan da gauzarik gogorrenetako bat. Egoitzetan ahaleginak egin dituzte komunikazioari eusteko, telefonoz edo bideo deien bitartez. Baina maite duzun hori bisitatzera ezin joatea gogorra izan da. Kasu batzuetan gertatu da konfinamendua hasi dela dementzia duen senide hori egoitza batean utzi berritan, eta horientzat egoera are gogorragoa izan da. Telefono edo bideo deien bidezko komunikazioa, anitzetan, zaila izan da, eta horrek areagotu egin du gaixoen eta senideen ezinegona.
Elkartean eta elkartetik kanpo nahi duzue garatu zuen laguntza zerbitzu berria. Nola?
Gure asmoa da, batetik, gisako zerbitzua ez duten egoitzetan lagundu ahal izatea. Bertzetik, osasun etxeekin edo eguneko zentroekin ere jarri nahi dugu harremanetan, espazio horietan lagundu ahal izateko. Hirugarrenik, ospitaleetako neurologia edo geriatria zerbitzuekin lan egiteko prest gara. Nafarroa osoan aritu nahi dugu. Herri txikietara mugitzeko prest gara, gutxieneko jende kopuru bat lortuz gero. Finean, beharra duen orori gure babesa eman nahi diogu.
Egoerak agerian utzi ditu sistemaren gabeziak?
Bai. Uste dut gertatu denak balio behar duela denok gogoeta egiteko eta zer behar dauden identifikatzeko. Antzeko pandemiak gerta daitezke, berriz ere, eta inportantea da oraingo egoerak irakatsitakoa baliatzea hurrengoari hobeki aurre egin ahal izateko.
Zer erakutsi dizue osasun krisiak?
Gure kasuan, adibidez, erabaki dugu Nafarroako Geriatria eta Gerontologia Elkartearekin batera ikerketa bat abian jartzea, inkesten bidez, dementzia dutenek eta beren senideek izan dituzten behar guztiak identifikatzeko. Jakin nahi dugu zer izan den gogorrena, zerk eragin dien beldur gehien. Hori guztia jakin nahi dugu etorkizunerako hobeki prestatzeko. Administrazioak ere egin beharko luke gogoeta, egindako hutsak zuzentzeko.
Zuek zer moduz zaudete?
Guretzat ere gogorra izan da hau guztia. Ordu anitz egin dugu lan. Baina ezin genuen jendea bakarrik utzi. Babesa behar zuten.
Lohizune Amatria
Ez da erraza izan egun horiek gogoratzea, bizi izandakoa ahazten edo, gutxienez, horrekin bizitzen ikasten saiatu ondoren". Aurpegian, ahotsean ere nabaritzen zitzaion Ainara Gorostiaga iruindarrari hala zela. Hitz egiten ausartu direl...
Edurne Elizondo
Lehengo lepotik burua. Egungo klima aldaketaren testuinguruan ere, uraren kudeaketaren inguruko politikek bere horretan segitzen dute: kontsumoa, ibaien suntsitzea eta azpiegitura handiak sustatzen. "Balio ez duena bultzatzen segitzen d...
Sustrai Erakuntza fundazioak eta Urbizik proposamen zehatzak helarazi dizkiote Nafarroako Gobernuari:Emari ekologikoa. Egin dezala ur emari ekologikoen inguruko ikerketa, Natura 2000 Sareko helburuak betetzeko.Ureztatzeko lurrak. Ureztatzeko lurren za...
Edurne Elizondo
Medikua zuen aita, eta horregatik jaio zen Irunberrin. Herri horretara mugitu zen Domingo Larregla Garesko sendagilea, lanera, familiarekin, eta han sortu zen Joaquin Larregla, 1865. urtean. Aitak, gainera, Emilio Arrieta musikaria zuen lagun, eta harreman horrek bultzatu zuen Larregla musikaren bidera, neurri handi batean. Piano jole aparta eta konpositorea izan zen. Irunberritik Iruñera joan zen ikastera, eta handik, Madrilera. Hiri horretan zendu zen, 1945. urteko ekainaren 24an.
Larregla oroitu nahi izan du Nafarroako Artxibo Nagusiak, musikagilearen heriotzaren 75. urteurrena betetzen den honetan. Horretarako, musikariari buruzko erakusketa bat osatu du. Hilaren amaierara bitarte bisitatu ahal izanen da. Artxiboak Larreglarekin lotutako partiturak, objektuak eta agiriak jarri ditu ikusgai.
Haurtzaroan piztu zitzaion Larreglari musikarekiko zaletasuna, eta etxekoek sustatu egin zuten. Iruñean, batxilergoarekin batera egin zituen ikasketak, hiriko udal musika eskolan, eta handik joan zen Madrilera. Larreglaren aitak Nafarroako Diputazioko agintariengana jo zuen laguntza bila, semeak Madrilgo Musika Kontserbatorioan aritzeko aukera izan zezan. "Benetako pasioa du, eta jenio bat da", idatzi zien laguntza eskaeran. Aitaren hitzek izan zuten profesionalen iritzien babesa ere, eta garai hartako Santa Cecilia orkestrako Joaquin Maia musikariak, adibidez, Larregla gaztearen talentua nabarmendu zuen diputaziora bidalitako gutunean.
Eskatu, eta jaso: Nafarroako Diputazioak 2.000 erreal eman zizkion Joaquin Larreglari ikasketak Madrilen egiten segitzeko. Maiarekin Nafarroan hasitako harremana ez zuen moztu, halere, eta, gerora ere, piano jole eta konpositore gisa nabarmentzen hasi zenean, hamaika lan egin zituen Santa Ceciliarekin. Iruñeko Orfeoiarekin ere harreman estua izan zuen musikariak, eta erakunde horri eskaini zion Siempre P'alante izenburuko konposizioa. 1899an burutu zuen. Lan horrekin batera, lau urte lehenago sortutako ¡Viva Navarra! jota da haren obrarik ezagunenetako bat.
Larregla eta Zubeldia
Konpositore ez ezik, piano jotzaile aparta ere izan zen Joaquin Larregla. Talentu horrek batu zituen, bertzeak bertze, Irunberriko musikariaren eta Emiliana Zubeldia konpositore eta piano jotzailearen bideak. Jaitzen sortu zen Zubeldia, 1888an, baina, Larregla bezala, laster mugitu zen familiarekin Iruñera. Han hasi zituen mundu osora eraman zuten ikasketak.
Jose Gonzalo Zulaika Arregi Aita Donostiarekin ere izan zuen harreman estua Joaquin Larreglak. Aita Donostiaren lanik ezagun eta arrakastatsuenak Preludios vascos sailekoak dira: herri kantuen pianorako harmonizazioak dira, 21 guztira, eta 1912tik 1916ra bitartean eginak gehienak. Joaquin Larreglak estreinatu zituen lan horiek Madrilen, eta, izan zuten harrera beroaren ondorioz, orkestrarako harmonizazioak eskatu zizkioten Aita Donostiari.
Larreglak ez ezik, Emiliana Zubeldiak ere jo zituen aita Donostiaren Preludios vascos obrako piezak bere kontzertuetan, 1916tik aurrera. Aita Donostia bisitatzera joan ziren biak Lekarozera, behin baino gehiagotan, eta bisita horiek aprobetxatu zituzten musikariek beren lanak aita Donostiari erakusteko.
1945. urtean zendu zen Joaquin Larregla, Madrilen, musikaren esparruan ibilbide luze eta aberats bat egin eta gero. Arrasto sakona utzi du bide horrek kulturaren arloan. Irunberriko Udalak nabarmendu eta oroitu nahi izan zuen bide hori, 2015ean, konpositorearen jaiotzaren 150. urteurrena bete zenean, hain zuzen ere. Omenaldian parte hartu zuen Fermin Bernetxea piano jotzaileak, bertzeak bertze: Joaquin Larreglaren, Emiliana Zubeldiaren eta aita Donostiaren piezak jo zituen.
Larreglaren pieza horietako batzuen partiturak ikus daitezke Nafarroako Artxibo Nagusiak osatu duen erakusketan. Musikariaren inguruko objektu eta agirien lagin txiki bat da Alde Zaharreko espazioan ikusgai jarri dutena. Oroitzea du helburu.