Api 11, 20142014-04-11Beste albiste batzuk0

“Berdin zait maskotak arraza batekoak edo mestizoak diren”

"Albaitaritza ikastea erabaki nuen animaliak maite ditudalako", dio umoretsu Nati Lucas albaitariak ( Alcala de Henares, Espainia, 1977). Hamabi urte daramatza lanean Lucasek. Albaitaritzak hainbat adar baditu ere, berak maskotekin lan egitea erabaki zuen. Orain sei urte ireki zuen Buztintxuri albaitaritza klinika Iruñean. Bertan, beste bi albaitarik eta laguntzaile batek lan egiten dute. Medikuntza prebentiboa egiten dute gehienbat. Etxeko animalia gehienak txakurrak eta katuak badira ere, joerak aldatuz doazela dio Lucasek. "Txakurrak eta katuak dira jende gehienak dituen maskotak. Azken urtetan, katuek aurrea hartu diete txakurrei, denbora gutxiago dugulako eta ez direlako kalera atera behar. Azken batean, etxean edukitzeko erosoagoak direlako. Bestalde, gero eta animalia exotiko gehiago ikusten ditut, hala nola kakatuak, hudoak eta untxiak".

Animaliak etxean izatea gomendatzen du Lucasek. Betiere, argi izanda animalia baten ardura izateak sortzen dituen erantzukizunak. Horregatik, maskota bat hartu baino lehen informazio bila albaitariarenera joatea gomendatzen du. Lucasek bi katu, bi txakur, harris arrano bat eta belatz bat ditu. Zaintzeko arazorik ez duela dio, "ez dute zaintza berezirik behar". Gakoa ez da animalia asko edo gutxi izatea, animaliak behar bezala zaintzeko aukera izatea baizik. Lucasek uste du zenbaitetan jendeak ez duela hori kontuan izaten. "Badago jende ugari animalia baten ardura hartzen duenean badakiela zer egiten ari den. Baina beste batzuek ez dakite zer hartzen duten. Bat-bateko bulkadagatik txakur bat erosten dute animaliek dituzten beharrak ezagutu gabe, eta behar horiei erantzuteko gai izango diren jakin gabe". Arazo horiek saihesteko, lehenengo eta behin norberak zer nahi duen argi izan behar duela dio Lucasek. "Ez da gauza bera, papagaitxo bat edo katu bat edukitzea". Behin gustuko animalia aukeratuta, norberak animaliari zer eskaini ahal diezaiokeen pentsatu behar du, animaliaren beharrak zeintzuk diren eta mantentzeak zer-nolako kostua duen.

Animalia baten ardura izatea gauza serioa da, baina erabat positiboa dela uste du Lucasek. "Txakurren kasuan adibidez, onak dira harremanak egitea kostatzen zaion jendearentzat. Txakurrak kalera ateratzera behartzen baititu, eta behin kalean egonda, txakurrak dituzten beste pertsonekin sozializatzeko aukera dute. Bestalde, adineko jendea ere laguntzen dute, euren denboraren tarte bat animaliaren beharrak asetzen pasatzen baitute. Umeei dagokienez, animaliak zaintzean ardurak hartzen ikasten dute".

Moden eragina

Lanean daramatzan urteetan, maskotak aukeratzeko orduan modek nola eragiten duten ikusi du. "Garai batean, artzain txakur aleman asko zeuden. Gaur egun, Frantziako bulldogak eta Maltako bichon-ak dira gehien ikusten diren txakurrak". Baina urteak pasatu ahala ez da hori bakarrik aldatu, jabeen jarrerak ere ezberdinak dira. "Animalien jabeek bestelako jarrerak dituzte. Orain, Interneten informazio asko bilatzen dute. Batzuetan ondo egiten dute, baina beste batzuetan, ez horrenbeste. Hainbatetan, jabeek gaixotasunik arraroenen informazioa jasotzen dute Interneten eta arduratu behar ez duten gauzekin arduratzen dira".

Animalien moden aurka dago Lucas. Animalia politak hezi eta saltzea negozioa da. Baina horrek arazoak sortzen ditu, kanon jakin batetik aldentzen diren animaliak baztertzen direlako. "Niretzat, maskotak dira denak. Berdin zait maskotak arraza batekoak edo mestizoak diren. Saltzeko asmoarekin katuak eta txakurrak heztearen arazoa da kumeak arazo genetikoren batekin jaiotzen badira, bizi-kalitate ona izan dezakete, baina ez dira saltzeko errazak. Horrek egoera okerrean uzten ditu animalia horiek, eta horrelako egoerak ez zaizkit batere gustatzen".

Medikuntza prebentiboa da Lucasek gehien lantzen duena. Animalia txikiak eta exotikoak artatzen dituzte. Txertoak jarri, bizkarroigabetu eta antzuarazteko ebakuntzak egiten dituzte. Horrekin batera, ehun bigunetako edozein ebakuntza mota egiten dute. Baina, logikoa denez, dena ez da horren erraza. Noizbehinka okertzen diren patologiak dituzten animaliak artatzen dituzte, eta normala denez, hainbatetan zoritxarreko bukaerak izaten dituzte. Hala ere, askotan, nahiz eta animaliek zauri larriak izan, bizi-kalitate onarekin jarrai dezakete. "Animalia bati hanka bat moztu behar badiote baina bizi-kalitate ona mantentzen badu, itzel".

Klinikan, denetariko istorioak ezagutu dituzte sei urteotan: bizipen alai, triste eta baita bitxiak ere. "Orain dela pare bat aste, kameleoi bat ekarri zuten. Astebete zeraman kaka egin gabe, eta jabea arduratua zegoen. Kameleoia ekarri zuen, eta atetik sartu bezain laster, kaka egiten hasi zen. Ikaragatik edo izango zen. Hau da, atetik sartu bezain laster osatu genuen, ezer egin gabe".

Api 11, 20142014-04-11Iritzia0

ALDAKETA ALDARRI GAZTELUKO PLAZAN

Nafarroako egoera ekonomikoa eta soziala eraldatzeko beharraz ohartarazteko, Aldaketa plaza lelopean Gazteluko plaza "okupatuko" dute hainbat gizarte eragilek bihar. Ainhoa Aznarez ekinbideko kidearen arabera, "herritarrentzat adierazpen eta ekintza g...

Api 11, 20142014-04-11Asteko Gaiak0

Erabakia hartzen lehenak

Oztopoz betetako bidearen ondotik, azkenean, igandean egingo dute Etxarri Aranatzen herri galdeketa. Euskal Herri independente bateko herritarrak izan nahi duten ala ez erabaki ahal izango dute 16 urte baino gehiago dituzten Etxarri Aranazko herritarrek. Lehen aldia da Euskal Herrian halako galdeketa bat egiten dena. Debeku, zalantza, muga eta arazoez gaindi, duela bi urte herritar talde batek hasitako bidea helmugara iritsiko da igandean. Gainera, antolatzaileen iduriko, beste herrietan ere antzeko ekinbideak abiarazteko eredu izan daiteke Etxarri Aranazko galdeketa.

Atzerako kontua hasia dute Etxarri 2012 plataformako kideek. Buru-belarri dabiltza igandean dena behar bezala atera dadin. Galdeketa egiteko prozesua oso konplexua izan da, Joseba Beltza galdeketako antolatzaileetako batek aitortu duenez. Galdeketaren inguruko prozesua oso ariketa "interesgarria" dela dio. "Herritarrei galdetu nahi diegu nongoak izan nahi duten, eta hori ariketa guztiz demokratikoa da", ohartarazi du. Azken egunetan lanez gainezka ibili dira plataformako kideak; hala ere, guztia ondo aterako dela ziurtatu du Beltzak.

Herrian giro berezia sumatzen da. Kaleargietan Har dezagun hitza eta Parte hartuz eraiki etorkizuna irakur daitekeen banderatxoak dituzte jarriak, datorrenaren iragarle. Hala ere, askori kosta egiten zaie gaiaz hitz egitea. "Igandeko galdeketa...?, nik ez dakit ezer", ohartarazi du kafea hartzera doan 50 urte inguruko gizonezko batek. "Lanik ez dagoela da nik dakidan bakarra", salatu du. Azken hilabeteetan, hedabideetan bolo-bolo ibili den gaietako bat izan da Etxarri Aranazko galdeketa, baina iduri du oraindik kosta egiten dela kalean halako gaien inguruan hitz egitea. "Gai politikoez publikoki hitz egitea ez zait batere gustatzen", aitortu du botikatik atera berria den emakume batek.

Errealitate hori ukaezina dela aitortu du Beltzak: "Hainbat arrazoi tarteko, askori kosta egiten zaie adiera politikoa duten ekinbideetan parte hartzea". Egoera hori horrela dela jakin arren igandekoa oso ariketa garrantzitsua izango dela irizten dio Iñaki Mundiñano Etxarri Aranazko irakasleak. Ekinbidea gertutik jarraitu du, eta hainbat ekitalditara joan da. Baina zerbait nabarmentzekotan, galdeketa gauzatzeko prozesua "garbia" izan dela nabarmendu du. Gainera, antolatzaileek informazioa hedatzeko egin duten ahalegina nabarmendu du.

Jon Etxeberria Sakantzen sareko etxarri aranaztarrak ere galdeketaren aldeko ekinbidea gertutik jarraitu duela adierazi du. "Herrian oso giro baikorra dagoela esango nuke, azken finean zer izan nahi dugun erabaki nahi dugulako", azaldu du, pozik. Zenbait ekitalditara joateko parada izan duen arren, gehiago parte hartu ahal izatea gustatuko litzaiokeela adierazi du. "Etxarri aranaztar moduan galdeketari ezin izan diot nahi adina denbora eskaini". Denbora arazoez gaindi, etziko galdeketan botoa eman ondoren, herrian izango den jaian parte hartuko duela ziurtatu du. Gainera, jaia eta eskubide aldarrikapena uztartzea ideia "paregabea" dela adierazi du.

Etxarri Aranatzen galdeketa gauzatzeko bigarren saioa izango da igandekoa. Iragan urtean, herritar talde batek hala eskatuta, udalak galdeketa bat egiteko prozesua jarri zuen abian. Hala ere, ekinbide hori bertan behera utzi zuen Nafarroako administrazio auzitegiak, Yolanda Barcinaren gobernuak salaketa jarri ostean.

Lehen saioa ezerezean gelditu ondotik, Beltza eta beste dozena erdi bat lagun biltzen hasi ziren. 2013ko azaroa zen lehen bilerak egiten hasi zirenean. Azaldu duenez, ekinbidea ideologikoki plurala den jendearen artean gauzatu dute. Aniztasun hori jomuga izan dute. Izan ere, galdeketaren sustatzaileek ez dute baiezko edo ezezko botorik eskatu. Aldarria bat eta bakarra dute, "erabakitzeko eskubidea".

Aldarri hori ekinbidearen muina bilakatuta, apurka-apurka pausoak ematen hasi ziren. Besteak beste, galdeketarekin lotutako ekitaldiak antolatu dituzte. Esaterako, Herrialde Katalanetan egin ziren hainbat herri galdeketatako esperientzien inguruko hitzaldiak izan dira herrian.

Katalunian, 2009ko irailean egin zuten independentziaren inguruko lehenengo galdeketa. Eredu hori baliatu dutela adierazi du Beltzak, eta gainera "oso lagungarria" izan dela nabarmendu du; oztopoak gainditzeko, esaterako. Galdeketa egin ahal izateko, ez dute udal azpiegiturarik. Hala, galdeketa norbanako batek utzitako lokalean egingo dute.

Horrez gain, ez dute errolda erabiltzeko aukerarik. "Erroldarik erabili ezin dugunez, galdeketan parte hartuko dutenen herritartasuna frogatzeko modua mugatua da", ohartarazi du Beltzak. Hala ere, ofizialki Espainiako herritartasuna duten hautesleen kasuan, Espainiako nortasun agiria, pasaportea, gidabaimena edo EHNA erakutsi beharko dute botoa eman ahal izateko.

Jai giroan egitearen garrantzia

Fran Balda musikariak azken egunetan lanez gainezka dagoela jakinarazi du. Igandean izango diren kontzertuen antolakuntzan dabil. Pozik dago igandeko galdeketaren harira. "Etxarri Aranatz herri gatazkatsu gisa ezagun egin da, eta orain halako gauza batengatik hedabideetan agertzea garrantzitsua dela iruditzen zait".

Iritzi berekoa da Lur Larraza herrikidea ere. "Nik uste jendea igandea iristeko gogotsu dagoela; egun hauetan nabari da halako giro ezberdina herrian". Batez ere lagun artean gaiaren inguruan dezente hitz egin dutela adierazi du. Baina, bereziki, galdeketa jai giroan egitea nabarmendu du, Baldak egin bezala. Izan ere, galdeketa antolatu dutenek egun osoko jai programa oparoa prestatu dute.

Behin galdeketa eginda zer gertatuko den ez dakiela erantzun du Beltzak. Euren zeregina galdeketa egitea izan dela. Ez daki igandetik aurrera zer gertatuko den. Hala ere, ziur da beste herri batzuek Etxarri Aranazko esperientzia baliatuko dutela antzeko prozesuak abiarazteko. Eta, nabarmendu duenez, ahalegina handia izan arren Etxarri Aranatz mugarri izango da erabakitzeko eskubidearen eremuan.

Api 11, 20142014-04-11Iritzia0

Gure paradisu txikiegia

Berandu samar iristen naiz beti Twiterreko eztabaidetara. Etxean Internet konexiorik ez edukitzearen eta mugikor mantso samarra izatearen ondorioak dira. Kontuak kontu, ez dakit Santiago Cerveraren euskara ikasketa prozesuaren inguruko txio jariorik izan zen ala ez, ezta ze tonutan garatu zen ere. Egia esan, ez dakit ere Cerveraren euskalduntzea benetako gauza ote den, edo nire burutazio hutsa. Baina zin eginen nuke irakurri nizkiola hiruzpalau txio euskaraz, nahiz eta orain horien arrastorik ez topa. Uste dut norbaiti ere komentatu niola kontua, eta baietz erantzun zidala, euskara ikasten ari zela Cervera. Akaso, oharkabean pasatuko zen gaia sare sozialetan; hori litzateke normala, baina ezohikoa.

Nafarroan euskaldunon komunitateak bat egiten du ia-ia homogeneoki, pitzadura bat edo beste salbu, komunitate abertzalearekin. Zoritxarrez. Normalizazioaz ari garelarik, horixe esan nahi dugu: euskara edozein esparru eta eginkizunetan presente eta natural izan dadila, eta ondorioz, baita edozein ideologiatan ere. Baina arrotz egiten zaigu (eginen litzaiguke) Nafarroan sektore espainiazaleak euskaraz mintzatzen entzutea. Agian, ohitura falta baino ez da, baina esanen nuke baduela ere inbasio sentimendutik pixka bat. Gurea guretzako baino gorde nahiko bagenu bezala.

Ez nazazue gaizki ulertu: hizkuntza erraldoien zapalketak —eta horiek lagundu dituzten politikek eta jarrerek— gutxitu gaituzte, eta txiki bihurtu. Ados. Kontua da, batzuetan, gu geu eroso sentitu garela txikitasun horretan. Adibide bat besterik ez: umeetan gure oskolean errefuxiatu eta euskaraz mintzatzen ginen inguruko erdaldunak zer esaten genuen ulertzerik nahi ez genuenean. Delako erdaldun hori urrundu ahala ekiten genion berriro gaztelaniari, sarri gure inkoherentzia handiaz konturatu egin gabe ere. Ezberdintasunak ezberdintasun, uste dut antzeko jokatzen dugula gaur egun ere. Konplizitateak eraiki ditugu gainerako euskaldunekin, hots, abertzaleekin, euskararen bueltan. Kultur emankizun propioak antolatu eta gozatu ditugu, manifetarako leloak idatzi, irratsaioak konpartitu eta harremanak eraiki, den-dena euskaraz. Eta, metaforikoki bada ere, euskaraz egiten jarraitu dugu besteek ez ulertzea nahi izan dugunean. Gure paradisu propioa eraiki dugu, gureaz gozatu eta gurea sufritzeko. Txikitasunarekin zerikusi handia du horrek: euskara txikia ez balitz, ez genuke horrenbeste babestuko, ez genuke aldarrikatuko, ez ginateke egunero borrokatuko. Finean, ez genuke horrenbeste maitatuko. Beldurra diogu hori galtzeari. Euskara ez dugu maite ez dutenen eskuetan (ahotan) utzi nahi.

Horregatik, batzuetan nahiko genuke gurea bere txikitasunean betikotzea, betiere bizirik irautea bermatuz. Baina badakigu zeinen zaila den txiki izan eta bizirik irautea. Hauskorra da haria, eta txikia izanik, tupustean amildu daiteke gure hizkuntza galeraren labarretan behera. Ez, bizirik irauteko ezinbestekoa da handi izatea, edo bederen, handiago izateko saiakeran ekitea, etengabe. Handi izateak gure pribilegio txikiak galtzera eraman gaitzake, bai, baina ez dut ezagutzen ume zaharraren inbidiagatik familia handitzeari uko egin dion gurasorik.

Gure familia ere handitu beharko dugu euskara salbatu nahi badugu. Eta batzuetan, arrotz eta baita mingarri ere eginen zaigu espainiazale amorratuena euskaraz entzutea. Baina horixe izanen da modu bakarra egunen batean gure hizkuntza normalizatu dela esan ahal izateko. Letra handiz "Euskal Herria" dioten postaletan, mahoizko alkandora jantzita portuan agertzen den arrantzalea beharrean, Mendabian zainzuriak biltzen dituen nekazaria ager dadin, modu bakarra izanen den era berean.

Api 11, 20142014-04-11Beste albiste batzuk0

Sarrigurenen eskola berria eskatzeko greba egingo dute gaur

"Non da kalitatezko hezkuntza?", galdetzen du Sarrigurengo hezkuntza komunitateak. Denak berdin jarraituz gero, heldu den ikasturtean mila ikaslek baino gehiagok ikasiko dute Sarrigurenen dagoen eskola publiko bakarrean (Eguesibar). Matrikulazio kanpainaren ostean, 236 ikasle berri matrikulatu dira. Arazoa da eskolan 675 ikaslerentzako gelak baino ez daudela, eta eremu komunak laurehun ikaslerentzat egin zituztela. Egoera hori hamaikagarrenez salatzeko, mobilizazio astea egin du eskolako hezkuntza komunitateak aste honetan. Gaur greba egingo dute. Goizean, 09:00etan, Sarrigurengo eskola publikoaren aurrean elkartuko dira, eta, 10:30ean, manifestazioa egingo dute Iruñeko Merindadeen plazatik Hezkuntza Departamentura. Han, eskola publiko berri bat eskatzeko instantziak aurkeztuko dituzte.

Sarrigurengo hezkuntza komunitateak salatu du gobernuak 2015-2016ko ikasturtera arte atzeratu nahi dituela eskola berria egiteko lanak. "Horrek ez ditu konponduko gure arazoak; hiru urtean pilatuta egotera zigortzen gaituzte". Martxoan matrikulazio datuak jakin zirenean, Sarriguren Hazi eta Hezi guraso elkarteak ikasle pilaketari erantzunen bat emateko eskatu zion Hezkuntza Departamentuari. Horren erantzuna argia izan zen: "Heldu den ikasturterako matrikulatu diren 236 ikasleentzako eta gehiagorentzako tokia dago Sarrigurenen. Antolakuntza kontua baino ez da".

Gurasoek ezin dute sinetsi gertatzen ari dena. "Ikastetxea bost irakaskuntza lerrorako eginda dago. Hori gelei dagokionez, eremu komunak hiru lerrorentzat eginda daudelako, eta orain hamar lerro sartu nahi dituzte". Horrek hainbat ondorio ditu: besteak beste, talde guztiek gimnasioa ezin erabiltzea eta jantokiak gainezka egotea. Gainera, Sarrigurenen hiru hezkuntza eredu daude, eta elkarrekin egon behar dute "pilatuta".

Egoera hori ikusirik, mobilizazioa beharrezkotzat jotzen dute Sarrigurengo gurasoek. "Familiok bat eginda egon behar dugu. Horrek bakarrik emango digu Nafarroako Gobernua estu hartzeko behar dugun indarra eta ahalmena". Haien aburuz, gobernuaren betebeharra kalitatezko hezkuntza publikoa eskaintzea da, eta ez dira hori betetzen ari.

Api 4, 20142014-04-04Nafarroa0

Gure Esku Dago dinamika Nafarroan indartzen hasi da

"Gure Esku Dago, erabakitze eskubidearen alde ekainaren 8an izanen den giza katea, mugarria izango da, baina ez gure azken ekinbidea", azaldu du Ander Larunbek, Gure Esku Dago dinamikako Nafarroako kideak. Nafarroako eskualdez eskualde zabaltzen ari dira erabakitzeko eskubidearen aldeko dinamika. Abenduan hasi ziren herri eta eskualdeko taldeak sortzen, eta azken asteetan lan hori indartzeko ahaleginetan ari dira.

Lehenengo helburua eta nagusia ekainaren 8an Iruñea eta Durango (Bizkaia) arteko giza katea osatzea da. Larunbek azaldu duenez, giza kateak izango dituen 123 kilometroetatik 16 kilometro Nafarroako herritarrez osatzea da asmoa. Kilometro bakoitzeko 800 pertsona inguru beharko dituztela dio Larunbek, eta, erronka handia bada ere, ziur dago lortuko dutela. "Azken urteetan desmobilizazio prozesua izan da gizartean, baina dinamika honek mugiarazi egin ditu geldirik zeuden gizarteko hainbat sektore".

Gure Esku Dago iazko ekainean aurkeztu zuten, baina Nafarroan abendura arte ez dira lanean buru-belarri hasi. "Udaberriarekin loratzen hasi dira tokian tokiko ekinbideak". Martxoaren 15ean, esaterako, Bortzirietako hainbat herritarrek erabakitzeko eskubidearen aldeko lip dub-a grabatu zuten Lesakan. Besteak beste, dantzariek, txalapartariak, Lesaka eta Giltzarri abesbatzako kideek eta Beti Gazte futbol eta sokatira taldeetako kirolariek hartu zuten parte lip dub horretan.

Hitzordua Malerrekan

Asteburu honetan, Malerrekaren txanda izango da. Bihar, 19:00etan, Doneztebeko zinema aretoan Malerrekako Gure Esku Dago batzordearen aurkezpena egingo dute. Aurkezpen ekitaldiari dantzariek ekingo diote. Horren ondotik, Malerrekan grabatu duten bideoa ikusi ahal izango da. Ekitaldiari amaiera emateko, argazki erraldoi bat egin nahi dute.

Larunbek adierazi duenez, dagoeneko zehaztuta daukate Baztan, Malerreka eta Bortzirietako herritarrek heldu den ekainaren 8an giza katea osatzeko kokatu beharko duten eremua: Itza herria izango da haien kokalekua, Iruñea eta Irurtzun artean. Datozen asteetan ere, Lesakan eta Donezteben bezalako ekitaldi gehiago egiteko asmoa du Gure Esku Dago dinamikak. Larunberen arabera, "eskualdez eskualde zabaltzen ari gara. Halako proiektu batean, gainera, ezinbestekoa da herri mailan lan egitea". Horren adibidea da martxoan herriz herri ibili den Gure Esku Dago furgoneta.

Herriz herriko dinamikan oinarrituko badira ere, Nafarroa osoko ekitaldi moduan, hainbat korronte politikotako kideen hitzaldi bat egitekotan dira apiril amaieran.

Api 4, 20142015-04-21Nafarroa0

“UPNk euskal usaina duen edozer baztertu egiten du”

Gora Iruñea plataformak salatu du Iruñeko herri mugimenduak gero eta arazo gehiago dituela ekintzak antolatzeko. Martxoaren 28an, sanferminetako jaiguneagatik udalari 26.000 euroren baino gehiagoren tasak ordaindu zizkioten. Hori guztia salatzeko eta herri kultura aldarrikatzeko, Kultura Eztanda ekinbidea antolatu dute bihar goizerako. Han, hainbat kultura taldek musikaz eta dantzaz beteko dituzte Alde Zaharreko lau plaza. Rakel Arjol Gora Iruñeko kidea da (Iruñea, 1989), eta, dioenez, Kultura Eztanda Iruñeko herri kulturaren erakusleihoa izango da.

Zer da Kultura Eztanda?

Kultura Eztanda Gora Iruñea plataformak sortu duen aldarrikapen kulturala da, Iruñeko herri kultura aldarrikatzeko eta iruindarrek ikusteko zer-nolako indarra duen hemengo herri kulturak. Bihar, 12:00etan, Sarasatetik abiatuko dira lau kalejira. Horietako bakoitza plaza batera joango da: San Frantziskora, Udaletxekora, Gaztelukora eta Navarreriara. Leku horietako bakoitzean, ordu betez, ekitaldi kulturalak izango dira, eta, 14:00etan, Sarasatera itzuliko gara denok, han manifestua irakurtzeko.

Zergatik sortu duzue aldarrikapen hori?

Iaz, Gora Iruñeak Aurten bai kanpaina egin zuen. Horren helburua sanferminetako jaigunea lortzea zen. Aurten, hasiak gara jaigunea antolatzen. Baina berebiziko garrantzia eman nahi genion Iruñeko kulturari. Horregatik idatziko dugu Iruñea biziz manifestua, eta bihar aldarrikapen eguna izango dugu.

Zein arazo dituzue kultura eragileek?

Kultura eragileek udalarekin dituzten hitzarmenak gero eta murritzagoak dira. Adibidez, dantza taldeek urtero hainbat emanaldi egiten dituzte udalarekin batera. Baina udalak gero eta emanaldi gutxiago antolatzen ditu, eta emanaldi horiengatik jasotzen den diru kopurua gero eta urriagoa da.

Horrez gain, edozertarako eskatzen dituen baldintzak gero eta gogorragoak dira. Auzoetako jai batzordeek jaiak antolatzeko izugarrizko tasak ordaindu behar izaten dituzte, isunak ere bai, eta, gainera, beti izaten dituzte hamaika traba.

Beraz, zer eskatzen diozue udalari?

Iruñea biziz manifestua idatzi dugu, eta hor hiru aldarrikapen egiten ditugu. Hasteko, udalari eskatzen diogu kultura taldeekin emanaldi gehiago antolatzeko eta emanaldi horiengatik ematen dituen diru laguntzak handitzeko. Horrekin batera, udalari kultura plan eraginkorra egiteko eskatzen diogu. Bukatzeko, herri mugimenduei jartzen dizkien trabak bertan behera uztea nahi dugu.

Zer gertatu da udalaren kultura planarekin?

UPNk agindu zuen kultura plana egingo zuela. Dirutza inbertitu zuten horretan, baina, azkenean, ez dute planik egin. UPNk jakingo du zer egin duen, baina 700.000 euro gastatu dituzte existitzen ez den kultura plan bat egiteko.

Zein traba ditu herri mugimenduak?

Adibidez, baimenak eskatzeko orduan, oso baldintza gogorrak jartzen dituzte. Horrez gain, baimena eskatu ostean, ez dute erantzuten eguna heldu baino bi egun lehenago. Tarte horrekin, ezinezkoa da plana aldatzea. Berandu erantzuten dute, eta hor konpon egiten denarekin. Hori bai, gero isunak jartzen dituzte. Jai batzorde gehienek isunentzako atala dute euren aurrekontuetan. Hainbatetan, gainera, isunek ez dute batere zentzurik.

Zergatik du politika hori Iruñeko Udalak?

UPNk euskal usaina duen edozer baztertu egiten du. Nik uste dut UPNk beldur diola herritarren hitzari eta parte hartzeari. UPNk bere jai eredua baino ez du nahi, oso itxia eta baztertzailea.

Zein da UPNren jai eredua?

Urtero ikusten duguna. Adibide garbia Nafarroako Foruen plaza da. Udalak enpresa bati ematen dio plaza, eta eskuak garbitzen ditu. Lehenago, Runako parkean ere enpresak sartzen ziren. Hori egiten dute; sanferminak pribatizatzen dituzte, eta enpresei guneak ematen dizkiete, eurek kudeatzeko. Udalarentzat, dena da negozioa; beldur dira negoziorik gabe gelditzeko Gora Iruñea bezalako plataforma batek indarra hartuz gero.

Baina udalarekin harremana duzue, ezta?

Bai, badugu. Askotan biltzen gara haiekin, hala nola sanferminak antolatzeko. Iaz, hainbat alditan bildu ginen. Aurten, Gora Iruñea oso gogor ari da eraso sexisten aurkako planarekin, eta horretarako ari gara udalarekin hitz egiten. Gero, haren esku dago gurekin batera lan egin ala ez. Ikusi beharko dugu nola aurre egiten dien sanferminetan gertatzen diren erasoei.

Martxoaren 28an, sanferminetako jaiguneagatik ezarri dizkizueten tasak salatu zenituzten. Zer gertatu da?

Lehen, jaietarako gune bat hartuz gero, metro koadro bakoitzeko diru kopuru jakin bat ordaindu behar zen. Barra jarriz gero, barraren neurriak hartzen zituzten, eta barrako metro koadroak askoz ere garestiagoak ziren. Hori auzoko jai guztietan egin dute. Guk, erreferentzia hori izanda, kalkulatu genuen jaiguneagatik 8.000 euroren tasak kobratuko zizkigutela. Baina, horren ordez, 26.500 euroren tasak ordaindu ditugu. Orain jakin dugu 2013ko urtarrilean UPNk tasen legea aldatu zuela, eta gune osoan barra egongo balitz bezala kobratzen dute. UPNk lege hori ez du aplikatu auzoko jaietan, baina idatzia dago. Guk uste dugu lege hori Gora Iruñea ekonomikoki itotzeko egin dutela.

Api 4, 20142014-04-04Nafarroa0

BASERRITIK MERKATURA ZUZENEAN

EHNE sindikatuak eta Arangurengo Udaleko Ingurumen Sailak martxoaren 29an larunbatarekin Merkatu gardena antolatu zuten. Goiz osoan Mutiloako Ibaialde pasealekuan hainbat baserritarrek euren produktuak izan zituzten salgai. Horrekin batera, gazta egit...